1643

Wydarzenia w Polsce

Od 1 lutego do 29 marca w Warszawie odbywały się obrady sejmu zwyczajnego.

18 lutego Jerzy Ossoliński został mianowany kanclerzem wielkim koronnym.

27 maja wojewoda malborski Jakub Weiher założył miasto Wejherowo.

Wydarzenia na świecie

21 stycznia Abel Tasman odkrył dla Europejczyków największą wyspę archipelagu Tonga – Tongatapu.

6 lutego Tasman odkrył również Wyspy Fidżi.

18 marca miało miejsce zwycięstwo wojsk angielskich w bitwie pod New Ross nad irlandzkimi konfederatami podczas irlandzkiej wojny konfederackiej.

19 marca w angielskiej wojnie domowej rojaliści odnieśli zwycięstwo nad wojskami Parlamentu w bitwie pod Hopton Heath.

14 maja po zgonie króla Francji Ludwika XIII tron objął jego czteroletni syn Ludwik XIV; regencję sprawowała królowa wdowa Anna Austriaczka.

19 maja w bitwie pod Rocroi armia francuska, dowodzona przez księcia d’Enghien, pokonała hiszpańskie wojska pod wodzą Francisco de Melo w trakcie wojny trzydziestoletniej.

22 maja szwedzkie wojska zniszczyły czeski Bakov nad Jizerou w trakcie wojny trzydziestoletniej.

30 czerwca miała miejsce bitwa pod Adwalton Moor w ramach angielskiej wojny domowej.

5 lipca odbyła się bitwa pod Lansdowne.

13 lipca siły rojalistów odniesły zwycięstwo w bitwie pod Roundway Down.

28 lipca miała miejsce bitwa pod Gainsborough.

20 sierpnia w bitwie pod Newbury ponownie zmierzyły się wojska rojalistów i Parlamentu.

11 października wojska Parlamentu odniosły zwycięstwo w bitwie pod Winceby.

24 listopada miała miejsce bitwa pod Tuttlingen w trakcie wojny trzydziestoletniej.

12 grudnia rozpoczęła się wojna duńsko-szwedzka po niespodziewanym ataku Szwedów dowodzonych przez Lennarta Torstenssona na Jutlandię.

13 grudnia niewielkie oddziały rojalistów okupujące miasto Alton zostały zaskoczone i pokonane przez siły Parlamentu.

25 grudnia kapitan William Mynos z Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej odkrył Wyspę Bożego Narodzenia na Oceanie Indyjskim.

Rosjanin Kurbat Iwanow dotarł do jeziora Bajkał.

Evangelista Torricelli skonstruował pierwszy barometr cieczowy.

Na Malcie wydano pierwszą drukowaną książkę, zatytułowaną I Natali delle Religiose Militie.

Urodzili się

4 stycznia urodził się Isaac Newton, angielski fizyk, matematyk i astronom (zm. 1727).

25 lutego przyszedł na świat Ahmed II, sułtan turecki (zm. 1695).

1 maja urodził się Georg Buchholtz, spiskoniemiecki nauczyciel i duchowny ewangelicki, jeden z pierwszych badaczy Tatr (zm. 1724).

21 sierpnia urodził się Alfons VI, król Portugalii (zm. 1683).

23 sierpnia przyszedł na świat Fryderyk Mortzfeld, polski duchowny luterański i pisarz religijny (zm. 1691).

22 listopada urodził się René-Robert Cavelier de La Salle, francuski odkrywca delty Missisipi i badacz Ameryki Północnej (zm. 1687).

Zmarli

25 lutego zmarł Marco da Gagliano, włoski kompozytor (ur. 1582).

1 marca zmarł Girolamo Frescobaldi, włoski kompozytor (ur. 1583).

20 kwietnia zmarł Christoph Demantius, niemiecki kompozytor (ur. 1567).

14 maja zmarł Ludwik XIII, król Francji i Nawarry (ur. 1601).

19 lipca zmarł François Duquesnoy, flamandzki rzeźbiarz tworzący w Rzymie (ur. 1597).

21 września zmarł Hong Taiji, mandżurski władca, pierwszy cesarz dynastii Qing (ur. 1592).

3 listopada zmarli:

  • John Bainbridge, angielski astronom (ur. 1582).
  • Paul Guldin, szwajcarski matematyk i astronom (ur. 1577).

17 listopada zmarł Jean de Guebriant, marszałek Francji (ur. 1602).

29 listopada zmarł Claudio Monteverdi, włoski kompozytor, skrzypek i śpiewak (ur. 1567).

11 grudnia zmarł Artur Bell, angielski franciszkanin, męczennik, błogosławiony katolicki (ur. 1590).

30 grudnia zmarł Giovanni Baglione, włoski malarz, rysownik i historyk sztuki (ur. 1566).

Święta ruchome

Tłusty czwartek: 12 lutego

Ostatki: 17 lutego

Popielec: 18 lutego

Niedziela Palmowa: 29 marca

Wielki Czwartek: 2 kwietnia

Wielki Piątek: 3 kwietnia

Wielka Sobota: 4 kwietnia

Wielkanoc: 5 kwietnia

Poniedziałek Wielkanocny: 6 kwietnia

Wniebowstąpienie Pańskie: 14 maja

Zesłanie Ducha Świętego: 24 maja

Boże Ciało: 4 czerwca

Przypisy