1605

Wydarzenia w Polsce

Od 20 stycznia do 3 marca w Warszawie odbywały się obrady sejmu zwyczajnego.

11 maja król Zygmunt III Waza powierzył elektorowi brandenburskiemu Joachimowi Fryderykowi opiekę nad chorym Albrechtem Fryderykiem Hohenzollernem, co wiązało się z administracją Prus Książęcych.

27 września w bitwie pod Kircholmem, dzięki interwencji husarii, armia polsko-litewska pod dowództwem hetmana wielkiego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza pokonała niemal czterokrotnie liczniejszą armię szwedzką dowodzoną przez Karola IX Sudermańskiego.

27 listopada w Krakowie miała miejsce ceremonia ślubna per procura cara Rosji Dymitra Samozwańca I z Maryną Mniszchówną.

11 grudnia na Wawelu odbył się ślub Zygmunta III Wazy z Konstancją Habsburżanką, siostrą jego pierwszej żony Anny.

W Poznaniu dr Marcin z Kłecka, humanista wykształcony w Padwie, wydał jedno ze swoich najważniejszych dzieł medycznych dotyczących powietrza morowego, które stanowi jedną z pierwszych popularnonaukowych publikacji w Polsce.

Na ziemiach polskich zagościły zakony kamedułów oraz karmelitów bosych.

Wydarzenia na świecie

17 stycznia ukazała się powieść Don Kichot z La Manchy autorstwa Miguela de Cervantesa.

1 kwietnia Alessandro Ottaviano de’ Medici został wybrany papieżem i przyjął imię Leon XI.

16 maja Camillo Borghese został nowym papieżem, przyjmując imię Paweł V.

20 czerwca zamordowany został obalony kilka dni wcześniej car Rosji Fiodor II Borysowicz.

30 czerwca Dymitr Samozwaniec I wkroczył do Moskwy.

31 lipca Dymitr Samozwaniec I koronował się na cara Rosji.

24 października Dżahangir został koronowany w Agrze na władcę imperium Wielkich Mogołów.

5 listopada w Anglii miał miejsce zamach na króla Jakuba I (znany jako tzw. spisek prochowy).

29 grudnia angielski żeglarz i odkrywca John Davis został zamordowany w Cieśninie Malakka przez japońskich piratów.

Założono pierwszą francuską osadę w Ameryce Północnej – Port Royal (dzisiejsze Annapolis).

Angielski filozof i pisarz Francis Bacon wynalazł szyfr oparty na użyciu jedynie dwóch lub trzech liter z alfabetu, który nazwano jego nazwiskiem – szyfrem Bacona.

Urodzili się

6 lutegoBernard z Corleone, włoski duchowny katolicki (zm. 1667)

8 lutegoJuan de Almoguera, hiszpański duchowny katolicki, biskup Arequipy (zm. 1676)

8 kwietniaFilip IV, król Hiszpanii i Portugalii (zm. 1665)

8 kwietniaLodewijk de Vadder, flamandzki malarz, grafik i rysownik, projektant gobelinów (zm. 1655)

18 kwietniaGiacomo Carissimi, włoski kompozytor (zm. 1674)

19 kwietniaOrazio Benevoli, włoski kompozytor pochodzenia francuskiego (zm. 1672)

20 kwietniaChristian Carpzov, niemiecki prawnik i uczony (zm. 1642).

7 majaNikon (patriarcha Moskwy), patriarcha Moskwy i całej Rusi (zm. 1681)

29 majaHendrick van Anthonissen, holenderski malarz marynista, syn Aerta van Antuma (zm. 1656)

6 czerwca – wódz saski Ernest Albrecht von Eberstein (zm. 1676)

29 lipcaSimon Dach, niemiecki poeta (zm. 1659)

8 sierpniaCæcilius Calvert, 2. baron Baltimore, angielski kolonizator (zm. 1675)

15 sierpnia

Przecław Leszczyński, starosta wschowski, kcyński (zm. 1670)

Wacław Leszczyński, polski duchowny katolicki, biskup warmiński, arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski i Litwy (zm. 1666)

15 sierpniaWacław Leszczyński, biskup warmiński, arcybiskup gnieźnieński od 1658, prymas Polski (zm. 1666)

23 wrześniaDaniel Czepko von Reigersfeld, śląski poeta i dramatopisarz (zm. 1660)

6 październikaKonstancja Kerschenstein, mieszczka gdańska i śpiewaczka znana jako „bałtycka Syrena” (zm. 1653)

15 październikaMaria de Montpensier, księżna de Montpensier (zm. 1627)

19 październikaThomas Browne, angielski lekarz, pisarz i uczony (zm. 1682)

23 grudniaTianqi, piętnasty cesarz Chin z dynastii Ming (zm. 1627)

Data dzienna nieznana:

  • Adriaen Brouwer, malarz flamandzki (zm. 1638)
  • Giacomo Carissimi, kompozytor włoski (zm. 1674)
  • Matteo di Guaro Allio, włoski architekt i rzeźbiarz doby baroku (zm. 1670)
  • Mikołaj Firlej (1605-1640), syn wojewody lubelskiego (zm. 1640)
  • Dominik Aleksander Kazanowski, możnowładca, wojewoda bracławski (zm. 1648)
  • Atanazy Ordin-Naszczokin, rosyjski polityk i wysoki urzędnik państwowy (zm. 1680)
  • Pierre Patel, francuski malarz okresu baroku, pejzażysta (zm. 1676)
  • Piotr Jacek Pruszcz, autor opisu Krakowa, pisarz dewocyjny (zm. 1668)
  • Otto Christoph von Sparr, baron, niemiecki feldmarszałek, jeden z dowódców wojsk brandenburskich (zm. 1668)
  • Mikołaj Torosowicz, duchowny ormiańskokatolicki (zm. 1681)
  • Franciszek Wesselényi, węgierski szlachcic, dowódca wojskowy, palatyn Węgier (zm. 1667).
  • Lars Wivallius, szwedzki poeta okresu baroku, awanturnik (zm. 1669)
  • Jan Karol Woyna, polski szlachcic, tłumacz, wydawca oraz językoznawca, leksykograf, filolog, pedagog (zm. 1693)

Zmarli

5 marcaKlemens VIII, papież (ur. 1536)

13 kwietniaBorys Godunow, car Rosji (ur. ok. 1551)

27 kwietniaLeon XI, papież (ur. 1535)

4 majaUlysses Aldrovandi, włoski humanista, lekarz i przyrodnik okresu Odrodzenia (ur. 1522)

3 czerwcaJan Zamoyski, polski szlachcic, magnat, hetman wielki koronny, kanclerz wielki koronny (ur. 1542)

15 październikaAkbar, cesarz z dynastii Wielkich Mogołów w północnych Indiach w latach 1556–1605 (ur. 1542)

Święta ruchome

Tłusty czwartek: 17 lutego

Ostatki: 22 lutego

Popielec: 23 lutego

Niedziela Palmowa: 3 kwietnia

Wielki Czwartek: 7 kwietnia

Wielki Piątek: 8 kwietnia

Wielka Sobota: 9 kwietnia

Wielkanoc: 10 kwietnia

Poniedziałek Wielkanocny: 11 kwietnia

Wniebowstąpienie Pańskie: 19 maja

Zesłanie Ducha Świętego: 29 maja

Boże Ciało: 9 czerwca

Przypisy