16 Tczewski Batalion Saperów

16 Tczewski Batalion Saperów (16 bsap) to jednostka wojsk inżynieryjnych, która od 27 kwietnia 2011 roku jest podporządkowana dowódcy 21 Brygady Strzelców Podhalańskich. Po przekształceniu w 18 pułk saperów, batalion znajduje się pod dowództwem 18 Dywizji Zmechanizowanej.

Do zadań 16 Tczewskiego Batalionu Saperów należy realizacja misji bojowych (wsparcie inżynieryjne) oraz reagowanie w sytuacjach kryzysowych, w tym: oczyszczanie terenów z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych, a także pomoc w likwidacji skutków klęsk ekologicznych i katastrof naturalnych.

Historia

47 Batalion Saperów został utworzony na mocy rozkazu Dowódcy 16 Dywizji Piechoty nr 01 z dnia 20 lipca 1945 roku. Początkowo siedzibą jednostki był Gdańsk Wrzeszcz. W lutym 1946 roku przeniesiono ją do Gdańska Oliwy, w maju 1949 roku do Elbląga, a następnie 12 października 1951 roku do Tczewa. Batalion wykonał swoje pierwsze zadanie bojowe w dniach 5 listopada – 20 grudnia 1945 roku, podczas którego rozminowano teren byłego województwa gdańskiego, usuwając łącznie 36 000 min i pocisków różnego rodzaju. Od 1946 roku kontynuowano rozminowanie portów Gdańska, Gdyni i półwyspu Helskiego. Żołnierze batalionu brali udział w działaniach zapobiegawczych przed klęskami żywiołowymi oraz ochronie mostów na Wiśle, m.in. w Knybawie i Tczewie oraz wykonując 40-kilometrowy kanał w lodzie. W kolejnych latach oczyszczono tereny w Pszczółkach, Różynach i Pruszczu Gdańskim, a także w powiatach tczewskim i kwidzyńskim. W latach 1952-1955 batalion uczestniczył w rozminowaniu byłej kwatery Hitlera „Wilczy Szaniec” w Gierłoży koło Kętrzyna. W 1956 roku zlikwidowano zatory u ujścia Wisły, a dwa lata później w ramach akcji przeciwpowodziowej w województwie warszawskim zbudowano mosty w Wyszkowie i Kamieńczyku. W 1960 roku batalion angażował się w usuwanie zatorów lodowych w Tczewie, Sztumie, Ostaszewie i Janowie. W latach 1962-1963 saperzy pomagali w likwidacji zatorów na Wiśle od Korzeniowa do ujścia. 12 marca 1961 roku batalion otrzymał swój pierwszy sztandar ufundowany przez mieszkańców Tczewa. W 1980 roku na wyspie Nowakowskiej ewakuowano ludność i ich dobytek z gospodarstw rolnych. Kolejne działania związane z usuwaniem zatorów lodowych miały miejsce w 1998 roku na rzekach Stradanka i Wąska w okolicach Markus koło Tolkmicka. 13 września 1992 roku 47 Batalion Saperów przejął dziedzictwo tradycji 16 Batalionu Saperów 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty i został przemianowany na 16 Batalion Saperów 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej. Symbolicznego aktu dokonał ppłk dypl. Ryszard Żuchowski, Szef Wojsk Inżynieryjnych Warszawskiego Okręgu Wojskowego. 24 września 1994 roku batalion otrzymał od społeczności lokalnej swój drugi sztandar, a akt nadania podpisał ówczesny prezydent RP Lech Wałęsa oraz minister obrony narodowej Piotr Kołodziejczyk. W latach 1996-2011 żołnierze 16 Tczewskiego Batalionu Saperów aktywnie uczestniczyli w likwidacji skutków klęsk żywiołowych oraz usuwaniu pozostałości po II Wojnie Światowej, m.in. usuwając amunicję z zatopionych barek w Piaskach oraz oczyszczając teren Parku Miejskiego w Malborku. W 1999 roku, podczas wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II w Pelplinie, saperzy wraz z żołnierzami 3 Włocławskiego Pułku Drogowo-Mostowego zbudowali 40-metrowy most przez rzekę Wierzycę. W 2001 roku batalion brał udział w odbudowie zniszczonych wałów na kanale Młyńskim w Tczewie oraz w podwyższaniu wałów w Rumi. 27 kwietnia 2011 roku na terenie koszar w Tczewie miała miejsce uroczysta zmiana podporządkowania 16 Tczewskiego Batalionu Saperów, który stał się częścią 21 Brygady Strzelców Podhalańskich im. gen. bryg. Mieczysława Boruty – Spiechowicza. 1 października 2011 roku odbyło się pożegnanie batalionu z Tczewem, a po ponad 60 latach stacjonowania na Pomorzu, batalion został przeniesiony do Niska w województwie podkarpackim, gdzie kontynuuje swoją działalność i kultywuje tradycje oręża polskiego. Od momentu przybycia na Podkarpacie, batalion realizuje zadania wspierające 21 Brygadę Strzelców Podhalańskich, będącą częścią 18 Dywizji Zmechanizowanej oraz aktywnie uczestniczy w życiu lokalnym Niska i okolicznych miejscowości. W 2013 roku żołnierze batalionu wybudowali drogę w gminie Turobin. W maju 2019 roku saperzy pomagali mieszkańcom terenów zagrożonych powodzią w gminie Wadowice Górne. 29 sierpnia 2019 roku, decyzją Mariusza Błaszczaka, ministra obrony narodowej, wprowadzono proporzec rozpoznawczy dla Dowódcy 16 Tczewskiego Batalionu Saperów. W czerwcu i lipcu 2020 roku batalion uczestniczył w usuwaniu skutków powodzi, które dotknęły województwo podkarpackie, realizując prace związane z odbudową infrastruktury drogowej i mostowej w powiecie rzeszowskim oraz przemyskim. 1 lipca 2020 roku minister obrony narodowej podpisał decyzję o nadaniu batalionowi imienia płk. Franciszka Niepokólczyckiego oraz ustanowieniu dorocznego Święta 16 Tczewskiego Batalionu Saperów na dzień 13 września. 14 sierpnia 2020 roku odbył się uroczysty apel z okazji 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej oraz Święta Wojska Polskiego, w trakcie którego wmurowano kapsułę czasu. Dowódca batalionu, ppłk Grzegorz Grobel, umieścił kapsułę w specjalnie przygotowanym fundamencie pod kamienny obelisk. 4 września 2020 roku odbył się apel z okazji 75-lecia sformowania batalionu, gdzie gen. bryg. Dariusz Lewandowski wręczył proporzec rozpoznawczy dowódcy oraz odczytano decyzję o nadaniu imienia patrona i ustanowieniu dorocznego święta 16 Tczewskiego Batalionu Saperów. Obchody 75-lecia istnienia batalionu zakończyło odsłonięcie tablicy pamiątkowej umieszczonej na kamiennym obelisku przed budynkiem sztabu jednostki.

16 września 2023 roku, w związku z reorganizacją Sił Zbrojnych, batalion został przekształcony w pułk, zyskując nazwę 18. Pułk Saperów oraz bezpośrednie podporządkowanie 18 Dywizji Zmechanizowanej.

Tradycje

Pracownicy resortu obrony narodowej, dowództwo oraz żołnierze aktywnie uczestniczyli w tworzeniu i rozwoju jednostki inżynieryjnej, jaką był 47 Batalion Saperów, a obecnie 16 Tczewski Batalion Saperów im. płk. Franciszka Niepokólczyckiego. Saperzy, współpracując z władzami samorządowymi, organizują oraz zabezpieczają uroczystości patriotyczne i patriotyczno-religijne. Mundury i symbolika podhalańska stały się wizytówką ziemi niżańskiej.

16 bsap ma swoją odznakę pamiątkową, oznakę rozpoznawczą oraz proporczyk na beret, które zostały nadane na podstawie decyzji nr 424/MON Ministra Obrony Narodowej z 27 grudnia 2005 roku.

Zgodnie z decyzją nr 93/MON z dnia 1 lipca 2020 roku batalion otrzymał imię płk. Franciszka Niepokólczyckiego, a coroczne święto ustalono na dzień 13 września.