16 Lwowski Batalion Strzelców

To jednostka piechoty wchodząca w skład 6 Lwowskiej Brygady Piechoty Polskich Sił Zbrojnych.

Formowanie i zmiany organizacyjne

W ramach 6 Dywizji Piechoty w Tockoje rozpoczęto formowanie 2 pułku piechoty marszowej we wrześniu 1941 roku.

17 września pułk został przemianowany na 16 pułk piechoty w wyniku losowania.

W dniach od 23 do 31 stycznia 1942 roku pułk przemieścił się do Kitab w Uzbekistanie, gdzie pozostawał aż do drugiej ewakuacji Armii Polskiej w ZSRR. 25 sierpnia pułk opuścił Krasnowodsk na pokładzie statku „Kaganowicz”, kierując się do portu Pahlewi w Iranie.

W Iranie pułk stacjonował do 11 września, a następnie został przetransportowany do Iraku przez Kazwin i Ramadan, docierając do Chanakin 14 września.

13 października 1942 roku pułk zmienił miejsce postoju, przenosząc się do obozu Quizil Ribat.

31 października 16 pułk piechoty został rozwiązany, a na jego miejsce sformowano 16 batalion strzelców.

W cały okresie pobytu w Iraku batalion przeprowadzał intensywne szkolenia, zarówno w ramach jednostki, jak i na kursach dywizyjnych oraz armijnych. W lutym 1943 roku batalion uczestniczył w ćwiczeniach z użyciem sprzętu motorowego. W marcu 1943 roku 6 Dywizja Piechoty została rozwiązana, a 6 Samodzielna Brygada Strzelców włączona do 5 Dywizji Piechoty, zmieniając nazwę 16 Batalionu Strzelców na 16 Lwowski Batalion Strzelców.

Na początku kwietnia 1943 roku batalion został przetransportowany do angielskiego obozu szkoleniowego, oddalonego o 4 kilometry od Kirkuku. W tym czasie 16 batalion przeszedł intensywne szkolenie z zakresu minerstwa, obejmujące zakładanie i rozbrajanie pól minowych oraz rozpoznawanie min i ich budowy.

W związku z planowanym wyjazdem do Palestyny, 6 sierpnia 1943 roku odbyła się odprawa oficerów i podchorążych 6 Lwowskiej Brygady Piechoty, podczas której płk Klemens Rudnicki omówił trasę przejazdu. 7 sierpnia batalion opuścił Kirkuk i po 7 dniach marszu dotarł do nowego miejsca postoju w Palestynie.

Działania batalionu

Batalion uczestniczył w kampanii włoskiej, biorąc udział w walkach pod Monte Cassino, o Anconę oraz Bolonię.

W trakcie walk zginęło 149 oficerów i żołnierzy.

Monte Cassino

16 maja, o godzinie 18:00, kompania 16 batalionu, wspierana ogniem artylerii, przeprowadziła atak na pozycje nieprzyjaciela, zdobywając północną część „Widma”. Mimo zaciekłych kontrataków niemieckich, teren został utrzymany. W nocy z 16 na 17 maja kolejne kompanie batalionu weszły na wzgórze.

Po zakończeniu wojny batalion, wchodząc w skład wojsk okupacyjnych, pełnił między innymi służbę wartowniczą. W lutym 1946 roku chronił obiekty wojskowe i komunikacyjne w rejonie Monte Belluna.

Strzelcy lwowscy

Dowódcy batalionu

mjr Włodzimierz Latawiec (1 XI 1942 – 7 VII 1943)
mjr/ppłk Andrzej Stańczyk (7 VII 1943 – 12 X 1944)
mjr/ppłk dypl. Piotr Woźniak (12 X 1944 – 10 I 1946)
p.o. kpt. Wacław Kubiak (1 VI 1945 – 14 IX 1946)
p.o. kpt. Tadeusz Pawulski (16 IX 1946 – 1947)

Zastępcy dowódcy batalionu

mjr Andrzej Stańczyk (3 XI 1942 – 7 VII 1943)
mjr Józef Cader (7 VIII 1943 – 21 III 1944)
kpt./mjr Antoni Bieganowski (21 III – 15 X 1944)
kpt. Adam Łempicki (15 X – 6 XII 1944)
kpt. Leonard Stanisław Królak (6 XII 1944 – 26 III 1945)
kpt. Wacław Kubiak (6 IV – 1 VI 1945)
p.o. kpt. Tadeusz Deihołos (1 VI 1945 – 1947)

Obsada personalna w Iraku

Dowódca batalionu: ppłk Zygmunt Szafranowski – do 23 grudnia 1942
mjr Włodzimierz Latawiec – do 7 lipca 1943
Zastępca dowódcy batalionu: mjr Andrzej Stańczyk
Adiutant: kpt. Józef Pittner
Oficer informacyjny: por. Aleksander Zglinicki
Lekarz batalionu: por. Zbigniew Godlewski
Dowódca kompanii dowodzenia: kpt. Władysław Chudy
Dowódca 1 kompanii strzelców: kpt. Zygmunt Klędzik
Dowódca 2 kompanii strzelców: kpt. Wacław Kwiatkowski
Dowódca 3 kompanii strzelców: por. Marian Kowalewski
Dowódca 4 kompanii strzelców: por. Adam Łempicki

Symbole batalionu

3 listopada 1968 roku batalion otrzymał sztandar, a tego samego dnia gen. Władysław Anders udekorował go orderem Virtuti Militari V klasy.

Według Jerzego Murgrabi, sztandar został ufundowany przez byłych mieszkańców Lwowa i przekazany przez prof. dr. Stanisława Ostrowskiego. Wręczenia sztandaru byłym żołnierzom batalionu dokonał gen. Anders 11 listopada 1966 roku.

Odznaka batalionu: wykonana z białego oksydowanego metalu o wymiarach 21 × 18 mm, przedstawia lwa trzymającego koło zębate; jedna łapa leży na plakietce z cyfrą „16”. Odznaka noszona była na patkach granatowych z żółtą wypustką, zatwierdzona rozkazem dowódcy 2 Korpusu nr 2 z 4 stycznia 1946 roku.

Batalion miał również marsz.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Jan Partyka: Odznaki i oznaki PSZ na Zachodzie 1939-1945. Wojska Lądowe. Rzeszów: Wydawnictwo Libri Ressovienses, 1997. ISBN 83-902021-9-0.
Jakub Żak: Nie walczyli dla siebie. Powojenna odyseja 2 Korpusu Polskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 978-83-7399-621-2.
5 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1997. ISBN 83-87103-20-9.
Harvey Sarner, Piotr K Domaradzki: Zdobywcy Monte Cassino: generał Anders i jego żołnierze. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2006. ISBN 83-7506-003-8.
Zbigniew Dunin-Wilczyński: Wojsko Polskie w Iraku: 1942-1943. Warszawa: Muzeum Niepodległości, 1993. ISBN 83-900727-2-6.
Jerzy Murgrabia: Symbole wojskowe Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Wydawnictwo Bellona, 1990. ISBN 83-11-07825-4.
Bronisław B. Biegański (red.), 16 Lwowski Batalion Strzelców Kronika, Londyn: Koło Oddziałowe 16 LBS, 1970.
Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939-1945. Zeszyt nr 15. Londyn: 1974.