16 Kołobrzeski pułk piechoty (16 pp) to jednostka piechoty ludowego Wojska Polskiego.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Oddział został utworzony w okolicach Żytomierza na mocy rozkazu nr 00130 wydanego przez dowódcę 1 Armii Polskiej w ZSRR w dniu 5 lipca 1944, na podstawie sowieckiego etatu pułku strzeleckiego nr 04/501. Pułk wchodził w skład 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty, która należała do 1 Armii WP.
Na mocy rozkazu NDWP nr 130 z dnia 21 czerwca 1945, pułk został odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy. Dnia 11 lutego 1946 jednostka otrzymała sztandar, który został ufundowany przez mieszkańców Krakowa. Wręczenie sztandaru miało miejsce w obecności Marszałka Polski Michała Żymierskiego.
W 1957 roku pułk został rozformowany, a na jego bazie powstały 10 Batalion Powietrznodesantowy oraz 16 Batalion Powietrznodesantowy. Tradycje pułku kontynuuje 16 bpd, który przyjął nazwę „kołobrzeski” i stacjonował w byłych koszarach pułku.
Żołnierze pułku
Dowódcy pułku:
- ppłk Wasyl Czernysz (24 lipca 1944 – 19 lutego 1945, ranny 19 II 1945)
- mjr Aleksander Diergunow (p.o. 19 lutego – 15 marca 1945)
- ppłk Piotr Karpowicz (15 marca – 4 kwietnia 1945)
- ppłk Wasyl Czernysz (6 kwietnia – 30 listopada 1945)
- ppłk Jan Wichor (30 listopada 1945 – 22 października 1946)
- ppłk Tadeusz Zbigniew Zbiegień (22 października 1946 – 7 maja 1947)
- ppłk Michał Pazowski (7 maja – 10 października 1947)
- ppłk Emil Cimura (10 października 1947)
Zastępcy dowódcy ds. polityczno-wychowawczych:
- por. Mieczysław Taube (15 lipca – 10 grudnia 1945)
- kpt. Leon Goetz (10 grudnia 1945 – 16 lipca 1946)
- kpt. Wacław Jackowski (16 lipca 1946)
Zastępcy dowódcy ds. liniowych:
- mjr Aleksander Diergunow (11 sierpnia 1944 – 15 marca 1945)
- mjr Iwan Dołgow (15 marca – 21 września 1945)
Szefowie sztabu:
- mjr Iwan Dołgow (28 sierpnia 1944 – 21 lutego 1945)
- mjr Lew Rostow-Rudin (21 lutego – 21 maja 1945)
- mjr Aleksander Diergunow (21 maja – 18 października 1945)
- ppłk Antoni Górecki (18 października – 30 grudnia 1945)
- por. Władysław Szewczykowski (30 grudnia 1945 – 31 stycznia 1946)
- mjr Wiktor Wieliczko (31 stycznia 1946 – 17 kwietnia 1947)
- mjr Jarosław Sienkiewicz (17 kwietnia 1947 – 22 lipca 1948)
Kawalerowie Orderu Virtuti Militari:
- płk Czernysz Wasyl
- mjr Dziergunow Aleksander
- kpt. Dołgów Jan
- st sierż. Grzejek Kazimierz
- kpr. Posecki Piotr
- kpt. Przewłocki Antoni
- chor. Religia Edward
- kpr. Romański Leon
- por. Traube Mieczysław
Skład etatowy:
- dowództwo i sztab
- 3 bataliony piechoty
- kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa
- baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
- plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii
Łącznie:
liczba żołnierzy wynosiła 2915 (w tym oficerów – 276, podoficerów 872, szeregowców – 1765).
Sprzęt:
- 162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm
Marsze i działania bojowe:
Od momentu utworzenia do zakończenia wojny pułk uczestniczył w działaniach 6 Dywizji Piechoty. W trakcie operacji warszawskiej był pierwszym oddziałem, który wkroczył do centralnych dzielnic Warszawy, forsując Wisłę po lodzie z Pragi. Na Wale Pomorskim prowadził walki o Będlino oraz toczył bitwy pod Nadarzycami i Świerczyną. W Kołobrzegu zdobył park miejski, stację towarową oraz kilka fortów, a także jako pierwszy zajął port. Po sforsowaniu Odry, oddział kontynuował walki na terenie Brandenburgii, kończąc swój szlak bojowy nad Łabą.
Przypisy
Bibliografia:
- Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.
- Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
- Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
- Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
- Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy: przekształcenia organizacyjne 1945–1956. Warszawa: Wydawnictwo TRIO: Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
- Adolf Stachula: Szósta pomorska: z dziejów Szóstej Pomorskiej Dywizji Piechoty 1944-1948. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny im. Wandy Wasilewskiej, 1981. ISBN 83-11-06602-7.
- Juliusz Malczewski: Szesnasty kołobrzeski. Z dziejów 16 Kołobrzeskiego pułku piechoty 1944-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06744-9.
