16 Armia (ros. 16-я армия) – to związek operacyjny Armii Czerwonej, który działał w czasie II wojny światowej.
Formowanie i walki
Armia została utworzona w lipcu 1940 roku w Zabajkalskim Okręgu Wojskowym, w rejonie Daurii. W jej skład wchodziły: 32 Korpus Strzelecki, 5 Korpus Zmechanizowany, 126 pułk artylerii korpuśnej oraz 112 samodzielny dywizjon przeciwlotniczy. W maju 1941 roku armia została przeniesiona z Dalekiego Wschodu na Ukrainę. Pierwsze jednostki zaczęły załadunek do pociągów 22 maja 1941 roku, a cała armia miała dotrzeć na Ukrainę, w okolice Berdyczowa i Szepietówki, w okresie od 17 czerwca do 10 lipca. Pierwsze jednostki Armii (109 Dywizja Zmotoryzowana) dotarły do Berdyczowa 18 czerwca 1941 roku.
Po ataku III Rzeszy na ZSRR, Armia została podporządkowana dowódcy Frontu Zachodniego. 26 czerwca 1941 roku rozpoczęła koncentrację w rejonie Orsza – Smoleńsk. Jej pierwszą bitwą była bitwa pod Smoleńskiem.
Następnie 16 Armia brała udział w kolejnych działaniach bojowych, w tym: bitwie pod Moskwą (1941/1942), operacji diemiańskiej (1942) oraz operacji toropiecko-chołmskiej (1942).
Zgodnie z dyrektywą Stawki z 16 kwietnia 1943 roku, na bazie 16 Armii powstała 11 Gwardyjska Armia.
We wrześniu 1943 roku armia została ponownie sformowana na Froncie Dalekowschodnim, gdzie początkowo zajmowała pozycje obronne na wybrzeżu cieśniny Tatarskiej. W 1945 roku wzięła udział w wojnie radziecko-japońskiej, zajmując południowy Sachalin i uczestnicząc w Kurylskiej operacji desantowej. Po zakończeniu wojny, w grudniu 1945 roku, armia została rozformowana w Dalekowschodnim Okręgu Wojskowym.
Dowódcy armii
- gen. lejtn. Michaił Łukin (22.06.1941 – 08.08.1941)
- gen. mjr Konstanty Rokossowski (10.08.1941 – 11.09.1941)
- Nikołaj Kiriuchin (13.03 – 23.05.1942)
- gen. por. Iwan Bagramian (13.07.1942 – 10.05.1943)
- gen. mjr / gen. lejtn. Leontij Czeremisow (08.09.1943 – grudzień 1945)
Skład armii
Skład armii w październiku 1941 roku obejmował:
- 38 Dywizja Piechoty
- 108 Dywizja Piechoty
- 112 Dywizja Piechoty
- 214 Dywizja Piechoty
- 127 Brygada Pancerna
Przypisy
Bibliografia
- Encyklopedia II wojny światowej MON 1975
- Greczko A. A., Siły zbrojne państwa radzieckiego, Warszawa 1975
- Mark Sołonin: Nic dobrego na wojnie. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2011. ISBN 978-83-7510-714-2
- Robert Forczyk, Howard Gerrard: Moskwa 1941. Pierwsza porażka Hitlera. Kraków: 2008. ISBN 978-83-7396-709-0
- Sergiej Sztemienko: Sztab generalny w latach wojny. Warszawa: 1969