1572

Wydarzenia w Polsce

9 stycznia – miała miejsce powódź w Toruniu, w wyniku której zginęło 300 osób.

12 marca – 28 maja – odbywał się sejm w Warszawie.

14 czerwca – w Elblągu wodowano galeon Smok.

7 lipca – zmarł Zygmunt August, co oznaczało koniec dynastii Jagiellonów w Polsce.

17 lipca – szlachta chełmska zorganizowała sejmik w Krasnymstawie, gdzie po raz pierwszy, w sytuacji bezkrólewia, powołano sądy kapturowe.

Październik – odbył się zjazd senatorów koronnych w Kaskach niedaleko Łowicza, na którym podjęto decyzję o zwołaniu sejmu konwokacyjnego w Warszawie na początek 1573 roku oraz uznano prymasa za interrexa.

Nieudana była interwencja wojewody Mikołaja Mieleckiego w Mołdawii w celu osadzenia na tronie Bogdana IV.

Szymon Budny, polemista i teolog Braci Polskich, wydał Biblię Nieświeską.

Wydarzenia na świecie

1 kwietnia – Gezowie morscy zdobyli twierdzę Brielle u ujścia Mozy, co uznaje się za początek wojny wyzwoleńczej Niderlandów przeciwko Hiszpanii.

13 maja – Grzegorz XIII został papieżem.

9 czerwca – Henryk IV Burbon został królem Nawarry.

9 lipca – w Holandii powieszono 19 męczenników z Gorkum.

24 lipca – hiszpańscy konkwistadorzy zdobyli Vilcabambę, ostatnią stolicę Imperium Inków.

18 sierpnia – król Nawarry Henryk IV ożenił się z francuską księżniczką Małgorzatą de Valois. Ceremonia odbyła się na dziedzińcu paryskiej katedry Notre-Dame z uwagi na różnice konfesyjne, a ślub miał symbolizować braterstwo między hugenotami a katolikami. Sześć dni później miała miejsce noc św. Bartłomieja.

23/24 sierpnia – noc św. Bartłomieja, rzeź hugenotów we Francji.

24 sierpnia – podczas serii morderstw w Paryżu na protestantach, przywódca hugenotów, admirał Gaspard de Coligny, został wyrzucony przez okno, a następnie odcięto mu głowę, którą wysłano jako dar do Rzymu dla papieża Grzegorza XIII.

24 września – ścięto Tupaca Amaru, ostatniego króla Inków.

11 listopada – Tycho Brahe odkrył supernową w gwiazdozbiorze Kasjopei.

Na mocy zezwolenia cesarza Maksymiliana II Habsburga z księstwa cieszyńskiego wydzielono państwo bielskie.

Zawarto sojusz angielsko-francuski.

Urodzili się

22 stycznia – John Donne, czołowy poeta wczesnego angielskiego baroku (zm. 1631)

23 stycznia – Joanna de Chantal, francuska zakonnica, współzałożycielka zgromadzenia wizytek (zm. 1641)

2 lutego – Maciej Łubieński, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, biskup poznański (zm. 1652)

12 marca – Walenty Smalc, duchowny i teolog braci polskich, pisarz, tłumacz (zm. 1622)

10 maja – Maria Sydonia cieszyńska, księżniczka cieszyńska z dynastii Piastów (zm. 1587)

11 czerwca – Ben Jonson, angielski dramaturg, poeta i aktor (zm. 1637)

8 września – Piotr Casani, włoski pijar, błogosławiony katolicki (zm. 1647)

8 listopada – Jan Zygmunt Hohenzollern, margrabia-elektor Brandenburgii i książę pruski (zm. 1620)

1 grudnia – Vilém Slavata z Chlumu, czeski szlachcic i historyk, ofiara defenestracji praskiej z 1618 (zm. 1652)

31 grudnia – Go-Yōzei, 107. władca Japonii (zm. 1617)

data dzienna nieznana:

Giovanni Bernardino Azzolini, włoski malarz i rzeźbiarz (zm. 1645)

Zygmunt Batory, książę Siedmiogrodu w latach 1588–1599 i 1600–1601, książę opolski (zm. 1613)

Johann Bayer, astronom niemiecki (zm. 1625)

Abraham van den Blocke, architekt i rzeźbiarz tworzący w Gdańsku, syn Willema (zm. 1628)

Izaak van den Blocke, malarz, syn Willema, obywatel Gdańska (zm. 1626)

Arend Dickmann, holenderski admirał polskiej floty wojennej (zm. 1627)

Korneliusz Drebbel, holenderski wynalazca (zm. 1633)

Fachr ad-Din II, libański emir (zm. 1635)

Henri de Gondi, biskup Paryża w latach 1598–1622 i kardynał (zm. 1622)

Filip od Jezusa de Las Casas, franciszkanin, męczennik w Nagasaki, święty katolicki (zm. 1597)

Bartholomew Gosnold, prawnik i podróżnik angielski, kaper (zm. 1607)

Caspar Hofman, lekarz, profesor związany z Akademią Medyczną we Frankfurcie nad Odrą (zm. 1648)

Bartłomiej Keckermann, filozof, historyk, teolog kalwiński i pedagog (zm. 1609)

Andrzej Lipski, biskup łucki (1617), włocławski (1623) i krakowski (zm. 1631)

Cyryl Lukaris, grecki duchowny prawosławny, teolog, patriarcha Aleksandrii w latach 1601–1620 (jako Cyryl III) (zm. 1638)

Gonzalo López de Ocampo, hiszpański duchowny katolicki, czwarty arcybiskup limski oraz prymas Peru (zm. 1627)

Odo van Maelcote, holenderski matematyk i jezuita (zm. 1615)

Adam Nowodworski, biskup kamieniecki, przemyski oraz poznański (zm. 1634)

Jan Antonisz van Ravesteyn, holenderski malarz barokowy (zm. 1657)

Eustachy Wołłowicz (biskup wileński), proboszcz trocki, duchowny referendarz wielki litewski, pisarz litewski, podkanclerzy litewski (zm. 1630)

Paweł z Łęczycy, gwardian, kustosz, definitor, egzorcysta, tłumacz (zm. 1642)

Zmarli

10 stycznia – Krzysztof Falk, literat pruski, kronikarz i poeta, nauczyciel (ur. 1520)

29 stycznia – Luis Colón de Toledo, pierwszy syn Diego Colóna i Maríi de Toledo y Rojas, wnuk Krzysztofa Kolumba (ur. 1533)

8 lutego – Cyryl, metropolita Moskwy i Wszechrusi (ur. 1492)

28 lutego – Katarzyna Habsburżanka, trzecia żona Zygmunta II Augusta (ur. 1533)

2 marca – Mem de Sá, portugalski gubernator generalny Brazylii (ur. 1500)

12 marca – Stanisław Górski, polski duchowny katolicki, kanonik płocki i krakowski, historyk-zbieracz (ur. 1497)

13 marca – Petar Hektorović, chorwacki pisarz i poeta (ur. 1487)

17 marca – Georg Hundt von Weckheim, administrator urzędu wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego (ur. 1520)

17 kwietnia – Filip Padniewski, duchowny, pisarz polityczny, mówca i mecenas sztuki (ur. 1510)

1 maja – Pius V, papież (ur. 1504)

2 maja – Mikołaj Potocki, rotmistrz królewski (1550), zawiadowca zamku kamienieckiego (1555), strażnik polny koronny (ur. 1517)

3 maja – Rafał Działyński, kasztelan brzeskokujawski (ur. 1510)

11 maja – Mojżesz ben Israel Isserles, krakowski rabin (ur. 1525)

6 czerwca – Stanisław Zamoyski, polski szlachcic, magnat, hetman nadworny (ur. 1519)

9 czerwca – Joanna d’Albret, królowa Nawarry (ur. 1528)

5 lipca – Longqing, dwunasty cesarz Chin z dynastii Ming (ur. 1537)

7 lipca – Zygmunt II August, wielki książę litewski i król Polski (ur. 1520)

7 lipca – Walenty Herburt, biskup przemyski (ur. 1524)

9 lipca – Męczennicy z Gorkum:

  • Adrian Jansen, holenderski norbertanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1528 lub 1532)
  • Andrzej Wouters, holenderski duchowny katolicki, męczennik, święty (ur. 1542)
  • Antoni z Hoornaert, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. ?)
  • Antoni z Weert, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1522)
  • Franciszek Roye, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1522)
  • Godfryd van Duynsen, holenderski duchowny katolicki, męczennik, święty (ur. 1502)
  • Gotfryd z Melveren, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1512)
  • Hieronim z Weert, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1522)
  • Jakub La Coupe, belgijski duchowny katolicki, męczennik, święty (ur. 1541)
  • Jan Lenartz, kapłan augustianin, męczennik, święty katolicki (ur. 1504)
  • Jan z Kolonii, kapłan dominikanin, męczennik, święty katolicki (ur. ?)
  • Korneliusz Wijk, brat zakonny franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1548)
  • Leonard Vechel, holenderski duchowny katolicki, męczennik, święty (ur. ok. 1527)
  • Mikołaj Janssen, holenderski duchowny katolicki, męczennik, święty (ur. 1532)
  • Mikołaj Pick, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1543)
  • Nikazjusz Jonson, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1522)
  • Piotr z Asche, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1530)
  • Teodoryk Endem, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1499)
  • Willad z Danii, kapłan franciszkanin, męczennik, święty katolicki (ur. 1482)

25 lipca – Isaak Luria, żydowski uczony i mistyk, uznawany przez swoich zwolenników za Mesjasza (ur. 1534)

20 sierpnia – Miguel López de Legazpi, hiszpański konkwistador, założyciel pierwszej kolonii na Filipinach (ur. 1502)

22 sierpnia – Thomas Percy, siódmy earl hrabstwa Northumberland, błogosławiony katolicki (ur. 1528)

24 sierpnia – Gaspard de Coligny, francuski admirał, przywódca hugenotów (ur. 1519)

26 sierpnia – Petrus Ramus, francuski filozof, matematyk, logik, filolog (ur. 1515)

27 sierpnia – Claude Goudimel, francuski kompozytor (ur. 1514)

19 września – Barbara Habsburżanka, arcyksiężniczka Austrii, księżniczka Czech i Węgier (ur. 1539)

24 września – Tupac Amaru, ostatni król Inków, rezydujący w Vilcabambie (ur. ?)

25 września – Marcin Rokicki herbu Rawicz, także Barian Rokicki 1572 w Bieczu – aptekarz polski, rajca i burmistrz Biecza

30 września – Franciszek Borgiasz, trzeci generał zakonu jezuitów, jedna z kluczowych postaci kontrreformacji (ur. 1510)

12 listopada – Grzegorz Chodkiewicz, hetman wielki litewski, kasztelan wileński (ur. ok. 1513)

23 listopada – Agnolo Bronzino, włoski malarz (ur. 1503)

24 listopada – John Knox, przywódca szkockiej reformacji (ur. 1514)

2 grudnia – Ippolito d’Este, włoski kardynał i mąż stanu (ur. 1509)

22 grudnia – François Clouet, francuski malarz, pochodzenia niderlandzkiego (ur. 1515)

30 grudnia – Galeazzo Alessi, włoski architekt, główny przedstawiciel manieryzmu (ur. 1512)

Data dzienna nieznana:

Rafael Bombelli, włoski matematyk (ur. 1526)

Maciej Kawęczyński, polski i białoruski wydawca i drukarz, działacz reformacji na Litwie (ur. ok. 1520)

Andrzej Frycz Modrzewski, polski twórca i pisarz polityczny okresu renesansu (ur. ok. 1503)

Jan Tarło, polski magnat (ur. ?)

Zdarzenia astronomiczne

6 listopada – w gwiazdozbiorze Kasjopei wybuchła supernowa SN 1572 o jasności około -4m, co czyniło ją porównywalną do Wenusi.

Przypisy