152 mm haubicoarmata wz. 1937 (MŁ-20)
152 mm haubicoarmata wz. 1937 (MŁ-20) (ros. 152-мм гаубица-пушка образца 1937 года, МЛ-20) to radziecka haubicoarmata, która została zaprojektowana w latach 1936–1937. Była jednym z kluczowych dział Armii Czerwonej w czasie II wojny światowej. W okresie od 1937 do 1946 roku wyprodukowano niemal 7 tysięcy egzemplarzy tej broni. Używana była przez długi czas po wojnie w wielu armiach na świecie, w tym w Wojsku Polskim, gdzie po niewielkich modyfikacjach funkcjonuje jako 152 mm haubicoarmata wz. 1937/1985. Brała udział w licznych konfliktach zbrojnych w drugiej połowie XX wieku.
Historia i konstrukcja
W 1936 roku w biurze konstrukcyjnym przy Fabryce Nr 172, kierowanym przez Fiodora Pietrowa, opracowano 152 mm haubicoarmatę, która zyskała oznaczenie MŁ-20. Po porównaniu z konkurencyjnym modelem MŁ-15, została zaakceptowana do użytku we wrześniu 1937 roku jako zastępstwo dla mniej udanej armaty wz. 1910/34.
Charakterystyka techniczna
Haubicoarmata wz. 1937 charakteryzowała się gwintowaną lufą, która mogła być jednolita, z wymienną rurą rdzeniową lub obciśniętą. Lufa była wyposażona w hamulec wylotowy oraz nakręcaną nasadę zamkową z tyłu. Otwór wlotowy lufy był zamykany za pomocą zamka śrubowo-zawiasowego, który otwierano i zamykano ręcznie. Wystrzał następował poprzez pociągnięcie kurka za pomocą sznura. W celu wyrzucenia łuski z komory ładunkowej po strzale, zastosowano wyrzutnik umieszczony w wyżłobieniu nasady zamkowej, który działał podczas otwierania zamka. Oporopowrotnik, składający się z hydraulicznego opornika i hydropneumatycznego powrotnika, był umieszczony w kołysce łoża górnego. W konstrukcji zastosowano dolne łoże typu rozporowego z dwoma rozstawnymi ogonami oraz lemieszami. Podwozie było resorowane (resor blokowany podczas strzelania za pomocą śrubowego rygla), a koła były odlewane stalowe, podwójne, początkowo z gumowymi bandażami, a później z oponami wypełnionymi masą gąbczastą. Dodatkowo, w dziale zamontowano dwuczęściową stalową tarczę ochronną. Używano dwóch rodzajów celowników: z półzależną i niezależną linią celowania. Do strzelania wykorzystywano naboje o różnym przeznaczeniu, w tym pociski odłamkowo-burzące, przeciwpancerne oraz przeciwbetonowe.
Użycie w działaniach
Już latem 1941 roku haubicoarmaty kal. 152 mm udowodniły swoje doskonałe właściwości bojowe oraz wszechstronność. Sprawdzały się doskonale zarówno w niszczeniu artylerii przeciwnika, jak i w obezwładnianiu odległych celów grupowych oraz w niszczeniu fortyfikacji polowych. Haubicoarmaty były holowane przez ciągniki gąsienicowe różnego typu, korzystające z dwukołowego przodka.
Haubicoarmaty tego typu były również wykorzystywane w samobieżnych działach SU-152 oraz ISU-152.
Zdobyczne egzemplarze używane przez Wehrmacht nosiły oznaczenie 15.2 cm KH 433/1 (r). Finlandia zdobyła 37 takich dział, a dodatkowe 27 zakupiła od Niemców w 1944 roku, używając ich pod oznaczeniem 152 H/37.
Przypisy
Bibliografia
- А. Иванов: Артиллерия СССР в перод второй мировой войны. Санкт-Петербург: Издательский Дом «Нева», 2003. Brak numerów stron w książce.
- Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994, s. 145. ISBN 83-86028-01-7.
- Ireneusz Wojciechowski: 152 mm haubicoarmata wz. 1937. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07492-5.