1500

Wydarzenia w Polsce

31 marca – dokonano poświęcenia Sanktuarium Maryjnego w Gietrzwałdzie.

Maj – syn chańskiego Achmeta wraz z 5 tysiącami ludzi zniszczył Włodzimierz.

10 czerwca – Tatarzy rozpoczęli oblężenie Bełza, gdzie obrońcom udało się skutecznie odeprzeć atak.

Czerwiec – Tatarzy spalili Kraśnik, Turobin, Boiska koło Urzędowa oraz obszary w pobliżu Lublina i Chełma.

Wrzesień – Tatarzy ponownie złupili okolice Chełma, Leżajska, Łańcuta, Sandomierza, Opatowa, Radomia oraz Czerska.

14 września – król Jan Olbracht wraz z zaciężnymi wyruszył z Krakowa.

22 września – jedna z dat (obok 1522) zawieszenia dzwonu Tuba Dei w katedrze św. Janów w Toruniu.

Październik – w Sandomierzu obradował sejm.

Październik – Tatarzy spalił okolice Brześcia oraz Kamieniec Litewski.

Początek budowy kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Binarowej (jednonawowy, konstrukcja zrębowa; wyróżniające się malowidła z XVI–XVII wieku, gotyckie rzeźby z XIV wieku, w 2003 roku wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości).

Wydarzenia na świecie

26 stycznia – Hiszpan Vicente Yáñez Pinzón jako pierwszy Europejczyk dotarł do Brazylii.

5 lutego – książę Mediolanu Ludovico Sforza, obalony rok wcześniej przez króla Francji Ludwika XII, powrócił na 2 miesiące do władzy.

11 lutego – przeważające siły króla Danii Jana II Oldenburga oraz jego brata księcia Fryderyka Holsztyńskiego zaatakowały chłopską republikę Dithmarschen.

17 lutego – chłopi z Dithmarschen pokonali dominujące siły duńskiego króla Jana II Oldenburga w bitwie pod Hemmingstedt.

9 marca – Pedro Álvares Cabral wyruszył z Portugalii do Indii na czele ekspedycji składającej się z 13 okrętów.

11 marca – król Czech Władysław II Jagiellończyk nadał przywileje szlachcie, w tym zgodę na kodyfikację prawa (tzw. Konstytucję Władysławowską), która ustanowiła trzy izby sejmowe: magnacką, szlachecką i mieszczańską.

8 kwietnia – wojny włoskie: zwycięstwo Francuzów nad wojskami Księstwa Mediolanu dowodzonymi przez księcia Ludwika Sforzę w bitwie pod Novarą.

10 kwietnia – Francuzi, po ponownym opanowaniu Księstwa Mediolanu, uwięzili księcia Ludwika Sforzę.

22 kwietnia – portugalski żeglarz Pedro Álvares Cabral odkrył wybrzeża Brazylii.

29 maja – portugalski żeglarz, konkwistador i odkrywca Bartolomeu Dias zginął, gdy jego okręt zatonął podczas burzy w pobliżu wcześniej odkrytego Przylądka Dobrej Nadziei.

14 lipca – wojska moskiewskie zwyciężyły w bitwie nad Wiedroszą koło Smoleńska z wojskami litewskimi Konstantego Ostrogskiego.

10 sierpnia – portugalski żeglarz Diogo Diaz odkrył Madagaskar.

6 listopada – Mikołaj Kopernik, przebywający w Rzymie, obserwował zaćmienie Księżyca.

11 listopada – król Francji Ludwik XII i król Hiszpanii Ferdynand II podpisali układ w Grenadzie, na mocy którego dokonali podziału Królestwa Neapolu.

25 listopada – Krzysztof Kolumb powrócił z trzeciej wyprawy do Nowego Świata.

Mikołaj Kopernik odbył praktykę prawniczą w kancelarii papieskiej w Rzymie oraz wygłosił publiczny wykład z zakresu matematyki.

Wybuchła wojna między Wielkim Księstwem Moskiewskim a Wielkim Księstwem Litewskim.

Wyprawa Ludwika XII przeciwko Mediolanowi.

Hiszpański żeglarz Vicente Yáñez Pinzón odkrył ujście Amazonki.

Papież Aleksander VI ogłosił krucjatę przeciwko Turkom.

Jacob Nufer wykonał pierwsze cesarskie cięcie w Szwajcarii.

Populacja Europy wynosiła około 60 milionów (według Jacksona J. Spielvogela).

Urodzili się

6 stycznia – Jan z Ávila, święty katolicki, kapłan (zm. 1569)

22 lutego – Rodolfo Pio di Carpi, kardynał (zm. 1564)

24 lutego – Karol V Habsburg, cesarz rzymsko-niemiecki (zm. 1558)

3 marca – Reginald Pole, kardynał (zm. 1558)

17 maja – Stanisław mazowiecki, książę mazowiecki (zm. 1524)

17 maja – Fryderyk II Gonzaga, markiz Montferratu (zm. 1540)

13 czerwca – Ernest Bawarski, biskup, pan Kłodzka (zm. 1560)

17 października – Alfons de Orozco, hiszpański augustianin, święty katolicki (zm. 1591)

3 listopada – Benvenuto Cellini, złotnik, pisarz i medalier florencki (zm. 1571)

data dzienna nieznana:

  • Hieronim Chodkiewicz, kasztelan wileński, starosta generalny żmudzki (zm. 1561)
  • Bartolomeo Eustachi, anatom (zm. 1574)
  • Georg Hohermuth, konkwistador, gubernator Wenezueli (zm. 1540)
  • Alonso Mudarra, kanonik, wirtuoz vihueli (zm. 1580)
  • Francisco de Orellana, odkrywca i konkwistador, gubernator Nowej Andaluzji (zm. 1549)
  • Mem de Sá, gubernator generalny Brazylii (zm. 1572)
  • Martim Afonso de Sousa, podróżnik, gubernator Goa, generalny kapitan Brazylii, założyciel miasta São Paulo (zm. 1571)
  • Tielman Susato – kompozytor, instrumentalista i wydawca muzyczny (zm. 1561)

Zmarli

29 maja – Bartolomeu Dias, żeglarz portugalski (ur. ok. 1450)

19 czerwca – Edmund Tudor, książę Somerset (ur. 1499)

19 lipca – Michał da Paz, książę Portugalii i Asturii (ur. 1498)

30 września – Wiktoryn z Podiebradów, hrabia kłodzki (ur. 1443)

10 listopada – Andre d’Espinay, francuski duchowny i polityk (ur. 1451)

21 października – Go-Tsuchimikado, cesarz Japonii (ur. 1442)

data dzienna nieznana:

  • Gaston II de Foix-Candale, hrabia na Candale (ur. ?)
  • Maciej z Kunvaldu, husyta (ur. ok. 1440)
  • Jakub Lubbe, kronikarz gdański (ur. 1430)

Przypisy

Bibliografia

Jerzy Domasłowski: Wyposażenie wnętrza. W: Marian Biskup (red.): Bazylika katedralna Świętych Janów w Toruniu. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 2003. ISBN 83-87639-59-1.

Alicja Sumowska, Marcin Sumowski. Toruński dzwon Tuba Dei ulany dnia 27 września 1522 roku. Nowa datacja w świetle źródeł pisanych. „Zapiski Historyczne”. 88, 2023.