150 Dywizja Strzelecka
150 Dywizja Strzelecka (ros. 150-я стрелко́вая диви́зия) to jednostka taktyczna Armii Czerwonej, która zdobyła szczególną sławę dzięki powiewaniu Sztandaru Zwycięstwa nad Reichstagiem.
Historia
Dywizja została po raz pierwszy powołana do życia we wrześniu 1939 roku w Nowozybkowie. W momencie niemieckiego ataku na ZSRR w czerwcu 1941 roku, jej dowódcą był gen. mjr Iosif Chorun. W maju 1942 roku jednostka została rozwiązana z powodu dużych strat w ludziach, w tym śmierci ówczesnego dowódcy gen. mjr Daniiła Jegorowa.
Odtworzono ją z ochotników syberyjskich 23 lipca 1942 roku, a następnie wysłano na Front Kaliniński. Za zasługi bojowe 19 kwietnia 1943 roku nadano jej tytuł „gwardyjskiej”, przekształcając ją w 22 Gwardyjską Dywizję Strzelecką.
Trzecie formowanie 150 Dywizji miało miejsce 2 września 1943 roku pod Starą Russą. Za wyzwolenie miejscowości Idrica, 23 lipca 1944 roku, uzyskała przydomek dywizji „Idrickiej”. Dywizja znajdowała się w drugim rzucie (eszelonie) 79 Korpusu. Od grudnia 1944 roku działała na terenie Polski, gdzie rozładowano ją na stacji Broszków, a w styczniu 1945 roku przekroczyła Wisłę na południe od Warszawy.
Wzięła również udział w decydującym ataku na Berlin pod koniec kwietnia 1945 roku. Jej żołnierze 1 maja 1945 roku powiesili Sztandar Zwycięstwa nad zniszczonymi budynkami stolicy Rzeszy. Na fasadzie Reichstagu zatknęli go sierżanci Michaił Jegorow i Meliton Kantaria. Po zdobyciu Berlina, żołnierze 150 DS przyjęli kapitulację 3785 niemieckich żołnierzy i oficerów.
Po wojnie dywizja stacjonowała w Neuruppinie, a w grudniu 1946 roku została rozformowana.
Od 2016 roku tradycje 150 DS kontynuuje rosyjska 150 Dywizja Zmotoryzowana.
Dowódcy dywizji
płk Siergiej Kniaźkow (był w 1939)
I formowanie
150 DS dowodzili:
- płk Siergiej Kniaźkow (1940),
- gen. mjr Iosif Chorun (17.01.1941 – 26.10.1941),
- gen. mjr Daniił Jegorow (27.10.1941 – 25.05.1942) – poległ.
Szefowie sztabu:
- ppłk Lubiwyj,
- płk Lewin.
II formowanie
płk Nikołaj Guź (23.07.1942 – 19.04.1943).
III formowanie
płk Leonid Jakowlew (08.09.1943 – 26.04.1944),
gen. mjr Wasilij Szatiłow (01.05.1944 do końca wojny).
Struktura organizacyjna
150 Idricko-Berlińska Dywizja Strzelecka Orderu Kutuzowa (ros. 150-я стрелко́вая И́дрицко-Берли́нская о́рдена Куту́зова диви́зия)
- 469 pułk strzelecki Czerwonego Sztandaru (469-й стрелковый Краснознамённый полк)
- 674 pułk strzelecki Czerwonego Sztandaru (674-й стрелковый Краснознамённый полк)
- 756 pułk strzelecki Czerwonego Sztandaru (756-й стрелковый Краснознамённый полк)
- 328 pułk artylerii Czerwonego Sztandaru (328-й артиллерийский Краснознамённый полк)
- 224 dywizjon przeciwpancerny orderu Aleksandra Newskiego
- 442 samodzielny batalion czołgów
- 175 kompania rozpoznawcza
- 221 batalion saperów
- 258 batalion łączności
- 195 batalion medyczno-sanitarny
- 171 kompania ochrony chemicznej
- 152 oddzielna kompania transportu
- 287. piekarnia polowa
- 65. lazaret
- 1813. poczta polowa
- 1746. kasa polowa
Żołnierze
W 150 DS służyli m.in.:
- kpt. Stiepan Nieustrojew, Bohater Związku Radzieckiego.
- lejtnant Ołeksij Berest, Bohater Ukrainy.
- mł. sierż. Meliton Kantaria, Bohater Związku Radzieckiego.
- sierż. Michaił Jegorow, Bohater Związku Radzieckiego.
- st. lej. Rakymżan Koszkarbajew, Bohater Kazachstanu.
Przypisy
Bibliografia
- Michaił Artiuchow: Тезисы доклада о боевом пути 150 сд. 1945. (ros.).
- Iwan Jakubowski: Ziemia w ogniu. Warszawa: 1976.
- Piotr Zarzycki: Suplement do września 1939. Ordre de Bataille armii niemieckiej, słowackiej i sowieckiej wraz z obsadami personalnymi. Warszawa: Księgarnia Historyczna, 2014. ISBN 978-83-933204-7-9.