15 Warmińsko-Mazurska Dywizja Zmechanizowana im. Króla Władysława Jagiełły (15 DZ) to związek taktyczny wojsk zmechanizowanych w Siłach Zbrojnych RP.
Formowanie i zmiany organizacyjne
W 1954 roku, w ramach restrukturyzacji w Wojsku Polskim, 15 Dywizja Piechoty została przekształcona w 15 Dywizję Zmechanizowaną im. Gwardii Ludowej. W 1988 roku dywizja została rozformowana, a na jej podstawie utworzono 15 Bazę Materiałowo-Techniczną (15 BMT).
1 września 1993 roku rozpoczęto ponowne formowanie 15 Dywizji Zmechanizowanej, bazując na 15 BMT. Dywizja została zorganizowana w strukturze brygadowej. W 2000 roku, w związku z redukcją liczebności Sił Zbrojnych RP, dywizja ponownie została rozformowana, a niektóre jej jednostki przekazano innym dywizjom.
Tradycje
15 lipca 1994 roku dywizja otrzymała wyróżniającą nazwę „Warmińsko–Mazurska” oraz imię patrona „Króla Władysława Jagiełły”, przyjmując jednocześnie dziedzictwo tradycji:
- 5 pułk strzelców Wielkopolskich 1918–1919
- 6 pułk strzelców Wielkopolskich 1918–1919
- 7 pułk strzelców Wielkopolskich 1918–1919
- 8 pułk strzelców Wielkopolskich 1918–1919
- 2 Dywizja Strzelców Wielkopolskich 1919
- 15 Dywizja Piechoty 1919–1939
- 15 Dywizja Piechoty 1945–1954
- 15 Dywizja Zmechanizowana 1954–1988
- 15 Baza Materiałowo–Techniczna 1988–1993
Doroczne święto dywizji obchodzone jest 15 lipca, w rocznicę bitwy pod Grunwaldem.
Odznaka dywizyjna
Odznaka dywizyjna ma kształt podwójnego krzyża z dłuższymi dolnymi ramionami (tzw. krzyż patriarchów), który jest herbem Władysława Jagiełły, zwieńczonym złotą koroną. Krzyż o złotych krawędziach pokryty jest granatową emalią i otoczony żółtym pasem. Na górnym przecięciu ramion znajduje się tarcza z herbem Olsztyna, a na dolnym przecięciu tarcza z orłem jagiellońskim. Wokół herbu Olsztyna na ramionach umieszczony jest złoty napis „15 WMDZ”. Na dolnych ramionach krzyża, po obu stronach osi odznaki, znajdują się dwa srebrne miecze grunwaldzkie.
Odznaka ma wymiary 50×34 mm, została zaprojektowana przez Jana Mazura i Wiesława Bartkowicza, a jej wykonanie zlecono pracowni grawerskiej Zygmunta Olszewskiego w Warszawie.
Pierwsze odznaki zostały wręczone 15 lipca 1994 roku.
Struktura organizacyjna (1995)
dowództwo i sztab – Olsztyn
15 Brygada Zmechanizowana – Giżycko
20 Bartoszycka Brygada Zmechanizowana im. Hetmana Polnego Litewskiego Wincentego Gosiewskiego – Bartoszyce
4 Suwalska Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. bryg. Zygmunta Podhorskiego – Orzysz
9 Bartoszycki pułk artylerii – Bartoszyce
15 Gołdapski pułk przeciwlotniczy – Gołdap
14 Suwalski pułk przeciwpancerny – Suwałki
3 batalion rozpoznawczy – Giżycko
15 Mazurski batalion saperów – Orzysz
Dowódcy dywizji
gen. bryg. Józef Kuczak (1993–1996)
płk Lech Stefaniak
Przypisy
Bibliografia
Jerzy Kajetanowicz, Wojska lądowe III Rzeczypospolitej. Wojska Lądowe 2003, nr 24
Zdzisław Sawicki, Jerzy Waszkiewicz, Adam Wielechowski: Mundur i odznaki Wojska Polskiego: czas przemian. Warszawa: „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08588-9.