15 Gołdapski pułk przeciwlotniczy (15 pplot) – jednostka Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Sił Zbrojnych RP (JW 4808).
Historia
W 1951 roku w garnizonie Ełk utworzono 32 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej (JW 2313), zgodnie z etatem Nr 2/133, w skład którego weszło 225 żołnierzy oraz 9 pracowników cywilnych. Dywizjon był integralnym pododdziałem artylerii przeciwlotniczej 18 Dywizji Piechoty.
W grudniu 1956 roku, z uwagi na rozformowanie 18 DP, jednostka została rozwiązana. Na jej podstawie zorganizowano 133 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej (JW 4808) według etatu Nr 4/132, który został podporządkowany dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Latem 1957 roku pułk przekształcono w 50 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej według etatu Nr 4/174. W maju 1963 roku jednostka została przeniesiona do garnizonu Gołdap, gdzie w październiku ponownie przekształcono ją w 133 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej według etatu Nr 4/260.
30 września 1967 roku pułk przyjął tradycje i historyczną nazwę 15 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej. Tego samego dnia ustanowiono 14 września jako święto pułku.
W 1980 roku jednostka została wyposażona w zestawy rakietowe krótkiego zasięgu 2K12M2 „KUB M-2” i przekształcona na etat pułku rakiet przeciwlotniczych krótkiego zasięgu. Dwa lata później uzyskała gotowość bojową, wykonując pierwsze strzelania bojowe na poligonie w Kazachstanie we wrześniu.
Rok 1994 okazał się przełomowy dla pułku, gdyż jednostka została przekształcona w pułk przeciwlotniczy i podporządkowana dowódcy 15 Warmińsko-Mazurskiej Dywizji Zmechanizowanej. 4 sierpnia Minister Obrony Narodowej nadał pułkowi tytuł wyróżniający Gołdapski oraz ustanowił 7 maja jako coroczne Święto Pułku. 12 listopada oddział otrzymał sztandar ufundowany przez mieszkańców regionu i miasta Gołdapi.
29 października 1996 roku rozwiązano dywizjon szkolny – Okręgową Szkołę Podoficerską i Szkołę Młodszych Specjalistów. Od 20 lipca 2000 do 31 marca 2011 roku pułk był podporządkowany dowódcy 1 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej. 1 lipca 2004 roku jednostka przeszła do nowego etatu. Od 1 kwietnia 2011 do 17 października 2013 roku pułk podlegał bezpośrednio Dowództwu Wojsk Lądowych, a po reformie struktur dowodzenia, od 17 października 2013 roku, został podporządkowany dowódcy 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej.
Decyzją Nr 35/MON z dnia 12 lutego 2013 roku wprowadzono oznakę rozpoznawczą 15. Gołdapskiego Pułku Przeciwlotniczego.
2 czerwca 2017 roku żołnierze Patrolu Rozminowania nr 8 przeszli podporządkowanie z 16 Batalionu Dowodzenia do 2 dywizjonu 15 pułku przeciwlotniczego w Elblągu.
Decyzją Nr 141/MON z 10 października 2018 roku wprowadzono proporzec rozpoznawczy Dowódcy 15. Gołdapskiego Pułku Przeciwlotniczego.
Tradycje
Od 2 listopada 2002 roku 15 Gołdapski Pułk Przeciwlotniczy przejął dziedzictwo i z dumą kontynuuje tradycje:
- 15 Baterii Motorowej Artylerii Przeciwlotniczej (1939),
- 8 Baterii Przeciwlotniczej 1 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej (1939),
- 1 Samodzielnego Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej (1943–1944),
- 1 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej (1944–1945),
- 1 Szkolnego Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej (1945–1946),
- 4 Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej (1951–1964),
- 1 Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej (1964–1967),
- 1 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej (1967–1995),
- 1 Modlińskiego Pułku Przeciwlotniczego (1966–2000),
- 15 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej 1 DAPlot. (1944–1945),
- 32 Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej 18 DP (1951–1956) (JW 2313),
- 133 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej (1956–1957 i 1963–1967),
- 50 Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej (1957–1963),
- Szkoły Podoficerów Artylerii Przeciwlotniczej nr 6 (1957–1973),
- 15 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej (1967–1994).
Dowódcy jednostki
ppłk Anatol Przybylski (IV 1944 do 10 III 1945)
kpt. Alojzy Chmiel (od X 1951)
kpt. Józef Krawczyński (od X 1953)
mjr Piotr Szutyk (od XI 1956)
ppłk Wacław Włosek (od V 1960)
mjr Władysław Hrycykiewicz (od XII 1962)
ppłk dypl. Zdzisław Świtała (od IV 1964)
ppłk Józef Piotrowski (od 22 VIII 1970 do 2 I 1976)
ppłk dypl. Tadeusz Pypczyński (od 3 I 1976 do 28 X 1978)
ppłk dypl. Józef Pado (od 29 X 1978 do 6 VIII 1986)
ppłk dypl. Władysław Stecki (od 7 VIII 1986 do 11 XI 1992)
mjr dypl. Władysław Frydrych (od 12 XI 1992 do 22 I 1998)
płk dypl. Zbigniew Banach (od 23 I 1998 do 17 VII 2005)
płk dypl. Jerzy Pałubiak (od 18 VII 2005 do 30 IX 2007)
płk dr Bogusław Musiał (od 1 X 2007 do 31 XII 2013)
płk dypl. Witold Kałamarz (od 1 IV 2014 do 15 I 2017)
płk dypl. Sławomir Kojło (od 16 I 2017)
płk Tomasz Isio (4 III 2020 do 3 VII 2022)
płk Tomasz Sawczuk (04 VII 2022 do teraz)
Struktura
dowództwo
sekcja ochrony informacji niejawnych
sztab pułku
bateria dowodzenia pułku
pluton dowodzenia
pluton łączności
pluton wsparcia
drużyna poczty polowej
1 dywizjon przeciwlotniczy (2K12 – Kub)
sztab
bateria dowodzenia
1 bateria startowa
2 bateria startowa
3 bateria startowa
4 bateria startowa
5 bateria startowa
bateria techniczna
kompania logistyczna
ZEM
2 elbląski dywizjon przeciwlotniczy (2K12 – Kub)
sztab
bateria dowodzenia
1 bateria startowa
2 bateria startowa
3 bateria startowa
4 bateria startowa
5 bateria startowa
bateria techniczna
kompania logistyczna
ZEM
3 dywizjon przeciwlotniczy
sztab
pluton dowodzenia
1 bateria przeciwlotnicza
2 bateria przeciwlotnicza
3 bateria przeciwlotnicza
obsługa UT
kompania logistyczna
ZEM
batalion logistyczny
sztab
pluton dowodzenia i zabezpieczenia
kompania remontowa
kompania zaopatrzenia
ZEM
grupa zabezpieczenia medycznego
wojskowa straż pożarna
Uzbrojenie
zestaw 2K12 – Kub
23 mm przeciwlotniczy zestaw artyleryjsko-rakietowy ZUR-23-2KG
przenośny przeciwlotniczy zestaw rakietowy (PPZR) Grom
samobieżny przeciwlotniczy zestaw rakietowy SPZR Poprad (9 zestawów)
stacja radiolokacyjna wykrywania celów typu NUR 21, NUR31 i NUR 41
zdolna do przerzutu stacja radiolokacyjna ZDPSR Soła
wóz dowodzenia WD-2001
Zobacz też
Jednostki przeciwlotnicze Wojska Polskiego
Przypisy
Bibliografia
Wojska Obrony Przeciwlotniczej Wojsk Lądowych. Historia, tradycje i współczesność, red. Tadeusz Mirowski, Wydawnictwo WM sp. z o.o., Warszawa 2003, ISBN 83-86194-31-6.
Dziennik Rozkazów Ministra Obrony Narodowej z 1994.
Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej z 2002.
Bogdan Winnicki, Powstanie i rozwój 15 Gołdapskiego Pułku Przeciwlotniczego, Gołdapski Portal Internetowy.
15 Gołdapski Pułk Przeciwlotniczy.