15 Dywizja Piechoty
15 Dywizja Piechoty to jednostka taktyczna ludowego Wojska Polskiego.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Dywizja została utworzona na podstawie 8 i 9 zapasowego pułku piechoty, zgodnie z rozkazem organizacyjnym naczelnego dowódcy WP z dnia 3 czerwca 1945 roku. Początkowo zorganizowano ją według etatu wojennego, a jej sztab znajdował się w Olsztynie. W skład dywizji weszły m.in. 50., 53. i 54. pułk piechoty, 55 pułk artylerii, 19 samodzielny dywizjon artylerii przeciwpancernej, 46 samodzielny batalion saperów, 27 samodzielny batalion łączności oraz 20 samodzielny batalion sanitarny. Aby usprawnić proces formowania, wszystkie jednostki dywizji były rozmieszczone w Olsztynie.
Dywizja należała do Okręgu Wojskowego Warszawa, a w latach 1951–1953 była częścią 8 Korpusu.
W 1951 roku dywizję przekształcono na etaty dywizji piechoty typu B „konna mała”.
Ciężki pułk czołgów i artylerii pancernej zastąpił pułk artylerii pancernej, a batalion rozpoznawczy został zastąpiony kampanią rozpoznawczą.
W batalionach piechoty zmotoryzowanej pułku zmechanizowanego, zamiast kompanii ckm, wprowadzono baterię artylerii przeciwpancernej z plutonem armat oraz dwoma plutonami ciężkich granatników; dodatkowym pododdziałem batalionu była bateria artylerii przeciwlotniczej. W kompaniach piechoty zmotoryzowanej, oprócz dwóch plutonów piechoty, dodano pluton ckm. Pułkowa kompania czołgów średnich została zastąpiona kompanią czołgów i artylerii pancernej. W skład pułku czołgów średnich wchodziły: dwa bataliony czołgów, z dwoma kompaniami w każdym, oraz plutony: piechoty zmotoryzowanej, artylerii przeciwlotniczej, saperów i transportowo-gospodarczy.
W 1955 roku dywizja została przeformowana na 15 Dywizję Zmechanizowaną, która później otrzymała nazwę „Gwardii Ludowej”.
Żołnierze dywizji
Dowódcy dywizji:
- płk Maksymilian Nakonieczny – czerwiec 1945 – październik 1945
- płk/gen. bryg. Konstanty Kontrym – do czerwca 1947
- płk Józef Kuropieska – do października 1947
- płk Roman Garbowski – do 1949
- ppłk/płk Józef Kamiński – do 1951
- płk Józef Sobiesiak – 13 lipca 1951 – 16 kwietnia 1952
- płk Włodzimierz Kopijkowski
Szefowie sztabu dywizji:
- ppłk Włodzimierz Ławrientiew – czerwiec 1945
Oficerowie sztabu dywizji:
- ks. ppłk Jan Kroczek – proboszcz dywizji (od 15 grudnia 1947)
- Henryk Antoszkiewicz
Zastępcy dowódcy ds. polityczno-wychowawczych:
- kpt Mieczysław Harley – czerwiec 1945
Struktura organizacyjna
W 1948 roku jednostki dywizji były rozmieszczone w następujących garnizonach:
Zmiany w strukturze organizacyjnej:
2 września 1952 roku nastąpiły zmiany w podporządkowaniu poszczególnych oddziałów i pododdziałów:
Dowódcy 15 Dywizji Piechoty podporządkowano:
- 94 pułk piechoty z Morąga ze składu 22 Dywizji Piechoty
- 66 pułk piechoty z Olsztyna ze składu 21 Dywizji Piechoty
- 117 pułk artylerii lekkiej z Ostródy ze składu 21 Dywizji Piechoty
- 21 dywizjon artylerii przeciwpancernej z Giżycka ze składu 18 Dywizji Piechoty
Dowódca 15 Dywizji Piechoty przekazał:
- 50 pułk piechoty z Lidzbarka Warmińskiego → dowódcy 21 Dywizji Piechoty
- 54 pułk piechoty z Mrągowa → dowódcy 22 Dywizji Piechoty
- 55 pułk artylerii lekkiej z Morąga → dowódcy 21 Dywizji Piechoty
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Jerzy Kajetanowicz. Związki taktyczne i oddziały polskich wojsk pancernych i zmechanizowanych w latach 1945–1970. Zmiany organizacyjne. „Zeszyty Naukowe WSOWL”. 2 (144), 2007. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. ISSN 1731-8157.
Wiesław Łach. Problemy bezpieczeństwa Polski Północnej po II wojnie światowej. „Zeszyty Naukowe WSOWL”. 3 (161), 2011. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. ISSN 1731-8157.
Wiesław W. Mąsior, Dowódcy dywizji Wojska Polskiego [online], Profesjonalne Forum Wojskowe. Serwis-militarny.net, 8 października 2005 [dostęp 2018-02-05] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-05].