15 cm sIG 33B Selbstfahrlafette
15 cm sIG 33B (Sfl.) to niemieckie działo samobieżne wsparcia piechoty, które powstało w czasie II wojny światowej, oparte na zmodyfikowanym podwoziu czołgu PzKpfw II. Wyprodukowano jedynie 12 egzemplarzy, które zostały wykorzystane w walkach w Afryce Północnej. Po zakończeniu wojny pojazdy te były używane w czasie wojny izraelsko-egipskiej. Często błędnie nazywane są w literaturze Sturmpanzer II Bison.
Historia rozwoju
Debiut bojowy dział samobieżnych 15 cm sIG 33 (Sf) auf Pzkpfw I miał miejsce podczas kampanii francuskiej w 1940 roku. Powstały one poprzez zamontowanie ciężkiego działa piechoty sIG 33 kal. 15 cm (149 mm) na przestarzałym podwoziu czołgu lekkiego PzKpfw I. Choć okazały się skuteczne, ujawniono wady tego pojazdu, takie jak wysoka sylwetka, niska stabilność oraz przeciążenie podwozia. Już na początku 1940 roku rozpoczęto prace nad projektami nowych dział samobieżnych o kalibrze 150 mm.
W 1940 roku firma Alkett z Berlina stworzyła prototypy dział samobieżnych 15 cm sIG 33 na nieco większym podwoziu czołgu lekkiego PzKpfw II Ausf. B. W pierwszej wersji działo wraz z kołami zostało umieszczone z tyłu kadłuba, co prowadziło do problemów z przechyłem po strzale. W drugiej wersji działo umieszczono bliżej przodu kadłuba, co wykazało się lepszą stabilnością, choć brak jest szczegółowych opisów tego pojazdu.
W październiku 1940 roku Alkett zakończył prace nad prototypem, w którym działo umieszczono w odkrytym kadłubie normalnego PzKpfw II. Testy wykazały jednak, że przestrzeń wewnętrzna jest zbyt ograniczona. W rezultacie zamówiono 12 pojazdów serii próbnej z nowo zbudowanymi podwoziami, które zostały wydłużone o 600 mm i poszerzone o 320 mm, co wymusiło dodanie szóstej pary kół jezdnych. Silnik, umieszczony poprzecznie, to mocniejszy 8-cylindrowy silnik benzynowy Büssing-NAG L8V o pojemności 7,91 l i mocy 155 KM. Otwierane klapy nad silnikiem poprawiły chłodzenie. Opancerzenie składało się z płyt o grubości 14,5 mm, a przód kadłuba miał pancerz o grubości 30 mm. Pojazd mógł pomieścić 10 nabojów do działa 150 mm (w starszych źródłach podawano 30 nabojów) i miał kąt ostrzału od -4° do +75° w pionie oraz 6,5° w poziomie.
Wprowadzone modyfikacje uniemożliwiły wykorzystanie podwozi czołgów PzKpfw II wycofywanych z uzbrojenia. Mimo powiększenia kadłuba, wewnętrzna przestrzeń wciąż była niewystarczająca dla potrzeb obsługi działa 150 mm. W efekcie, w grudniu 1941 i styczniu 1942 roku wyprodukowano jedynie 12 egzemplarzy serii próbnej.
Służba
Wyprodukowane 12 pojazdów zostało przydzielonych do dwóch samodzielnych kompanii dział piechoty 707 i 708 (niem. sIG Kp. (mot. S)). Kompanie te włączono do dwóch pułków piechoty 90 Dywizji Piechoty Lekkiej, która była częścią Afrika Korps.
Działa z kompanii 708 dotarły na front w Afryce Północnej w lutym, a z kompanii 707 w kwietniu 1942 roku. Użyto ich podczas niemieckiej ofensywy, która rozpoczęła się w maju tego roku. Pojazdy oceniono jednak jako mało udane z powodu problemów z przegrzewającymi się silnikami i przeciążonym podwoziem. 23 października 1942 roku, przed bitwą pod El Alamein, Panzer-Armee Afrika dysponowała jeszcze 8 działami, ale nie wiadomo, ile z nich było sprawnych. Wszystkie utracono do 2 grudnia 1942 roku. Co najmniej sześć pojazdów, które były w naprawie, zostało zdobytych przez Brytyjczyków po niemieckim odwrocie.
Jedno z dział po uszkodzeniu zostało zamontowane na podwoziu czołgu PzKpfw III Ausf. H.
Po zakończeniu II wojny światowej, część pojazdów została przejęta przez Egipt i użyta bojowo podczas wojny izraelsko-arabskiej w latach 1948-49.
Pojazd był oficjalnie oznaczany jako: 15 cm sIG 33B Selbstfahrlafette (w skrócie: 15 cm sIG 33B (Sfl)), co oznacza „15 cm ciężkie działo piechoty 33B samobieżne”. W literaturze można spotkać także oznaczenie 15 cm sIG 33 auf Fahrgestell Panzerkampfwagen II (Sf), w skrócie 15 cm sIG 33 auf Fgs PzKpfw II(Sf), czyli „15 cm ciężkie działo piechoty 33 na podwoziu czołgu II (samobieżne)”. W starszych publikacjach można znaleźć błąd w oznaczeniu pojazdu jako Sturmpanzer II.
Przypisy
Bibliografia
- Thomas Jentz: Rommel’s funnies. Darlington, MD: Darlington Productions, 1997. ISBN 0-9648793-6-0. (ang.)
- Thomas Jentz: Artillerie Selbstfahrlafetten. Boyds, MD: Panzer Tracts, 2002, seria: Panzertracts. No. 10. ISBN 0-9708407-5-6. (ang.)
- Peter Chamberlain, Hilary Doyle: Encyclopedia Of German Tanks Of World War Two. Sterling, 1999. ISBN 978-1-85409-518-3
- Janusz Ledwoch: Niemieckie wozy bojowe 1933-1945. Wyd. I. Warszawa: Militaria, 1997. ISBN 83-86209-57-7. Brak numerów stron w książce
- David D. Doyle: Niemieckie pojazdy wojskowe II wojny światowej, Jakub J. Kraszewski (tłum.), Poznań: Wydawnictwo Vesper, 2012, ISBN 978-83-7731-080-9, OCLC 823776218. Brak numerów stron w książce
- Mariusz Skotnicki. Ciężkie działo piechoty sIG 33. „Nowa Technika Wojskowa”. 10/2002, październik 2002. Warszawa: Magnum-X.