15 Giżycka Brygada Zmechanizowana im. Zawiszy Czarnego (15 BZ) to jednostka zmechanizowana Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
15 Brygada Zmechanizowana została utworzona w 1994 roku w garnizonie Giżycko, na bazie 2 Pułku Zmechanizowanego, który był częścią 1 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej. Brygada została włączona do 15 Warmińsko-Mazurskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Władysława Jagiełły.
W 2000 roku, 15 BZ stała się częścią 1 Dywizji Zmechanizowanej im. Tadeusza Kościuszki.
Po rozformowaniu 4 Suwalskiej Brygady Kawalerii Pancernej im. gen. bryg. Zygmunta Podhorskiego, w 2001 roku brygada przejęła kompleks koszarowy w Orzyszu.
W tym samym roku podporządkowano ją bezpośrednio dowódcy 1 Korpusu Zmechanizowanego w Bydgoszczy.
W 2004 roku brygada weszła w skład 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Kazimierza Jagiellończyka.
22 marca 2011 roku do dowódcy brygady został przydzielony 15 Mazurski Batalion Saperów w Orzyszu.
W 2023 roku, 1 batalion zmechanizowany Szwoleżerów Mazowieckich został uhonorowany przez Instytut Pamięci Narodowej nagrodą honorową Świadek Historii.
Tradycje
Zgodnie z decyzją Ministra Obrony Narodowej nr 101/MON z 14 lipca 1995 roku, brygada przejęła dziedzictwo tradycji:
- 59 Pułku Piechoty Wielkopolskiej 1919-1939
- 61 Pułku Piechoty 1919-1939
- 62 Pułku Piechoty 1919-1939
- 15 Pułku Artylerii Lekkiej 1919-1939
- 2 Pułku Zmechanizowanego 1943-1994
Na podstawie decyzji Ministra Obrony Narodowej nr 6/MON z 8 stycznia 2007 roku, 2 batalion zmechanizowany dziedziczy tradycje:
- 9 Pułku Strzelców Konnych 1921-1939
- 9 Pułku Strzelców Konnych AK 1943-1945
Po rozformowaniu 4 Suwalskiej Brygady Kawalerii Pancernej, brygada przejęła tradycje kolejnych jednostek:
- 1 Pułku Ułanów Krechowieckich 1915-1945
- 2 Pułku Ułanów Grochowskich 1917-1939
- 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich 1920-1939
- 3 Pułku Strzelców Konnych 1921-1939
- 4 Dywizjonu Artylerii Konnej 1918-1939
20 maja 2014 roku 1 batalion zmechanizowany przyjął dziedzictwo tradycji 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich im. pułkownika Jana Kozietulskiego, otrzymując nazwę wyróżniającą „Szwoleżerów Mazowieckich”.
Decyzją Nr 85/MON z 12 kwietnia 2016 roku wprowadzono proporce rozpoznawcze dowódców oraz proporczyki na berety żołnierzy pododdziałów 15 Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej.
Struktura organizacyjna 15 BZ w 2009 roku
- dowództwo i sztab
- batalion dowodzenia
- 1 batalion zmechanizowany
- 2 batalion zmechanizowany
- 1 batalion czołgów
- dywizjon artylerii przeciwpancernej
- dywizjon przeciwlotniczy
- pododdziały logistyczne
Struktura organizacyjna 15 BZ
- Dowództwo 15 Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej im. Zawiszy Czarnego w Giżycku
- batalion dowodzenia w Giżycku
- 1 batalion zmechanizowany Szwoleżerów Mazowieckich w Orzyszu
- 2 batalion zmechanizowany w Giżycku
- batalion czołgów w Orzyszu
- dywizjon artylerii samobieżnej w Orzyszu
- dywizjon przeciwlotniczy w Giżycku
- 15 Mazurski batalion saperów w Orzyszu
- batalion logistyczny w Giżycku
- 15 Grupa Zabezpieczenia Medycznego w Giżycku
- kompania rozpoznawcza w Giżycku
Uzbrojenie
W skład uzbrojenia brygady wchodzą: bojowe wozy piechoty BWP-1, czołgi podstawowe PT-91 Twardy oraz K2 Black Panther, rozpoznawcze samochody opancerzone BRDM-2, haubice samobieżne 2S1 Goździk, moździerze samobieżne Rak, armaty przeciwlotnicze ZU-23-2 oraz SPZR Poprad. Brygada korzysta również z ciężarówek Star oraz samochodów terenowo-osobowych Honker. W trakcie szkoleń przed misjami PKW Afganistan, pododdziały wykorzystują także pojazdy o wysokiej mobilności, takie jak HMMWV.
Dowódcy
- ppłk dypl. Ireneusz Rydzyński (1994–1996)
- płk dypl. Kazimierz Pałasz (1996–2000)
- płk dypl. Marek Ryszelewski (2001–2002)
- gen. bryg. Jerzy Zatoński (2002–2005)
- gen. bryg. Witold Poluchowicz (2005–2006)
- gen. bryg. Zbigniew Smok (2006–18.08.2009)
- gen. bryg. Piotr Błazeusz (18.08.2009–1.07.2013)
- gen. bryg. Sławomir Kowalski (1.07.2013–30.07.2015)
- płk dypl. Jan Rydz (30.07.2015–06.05.2016)
- gen. bryg. dr Jarosław Gromadziński (06.05.2016–27.07.2018)
- cz. p.o. płk Bogdan Rycerski (27.07.2018–9.08.2018)
- gen. bryg. Norbert Iwanowski (9.08.2018–15.11.2019)
- cz. p.o. płk Bogdan Rycerski (15.11.2019)
- płk/gen. bryg. Bogdan Rycerski (20.03.2020–30.11.2021)
- płk/gen. bryg. Piotr Fajkowski (01.12.2021–29.09.2023)
- płk/gen. bryg. Grzegorz Kaliciak (od 29.09.2023)
Przypisy
Bibliografia
Sawicki Zdzisław, Mundur i odznaki Wojska Polskiego. Czas przemian, Wydawnictwo „Bellona”, Warszawa 1997, ISBN 83-11-08588-9.
Oficjalna strona 15 Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej