15 Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza
15 Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza to jedna z jednostek w ramach struktury organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Jednostka została utworzona w 1950 roku z 12 Brygady Ochrony Pogranicza, na podstawie rozkazu MBP nr 043/org z dnia 3 czerwca 1950. Nowa numeracja batalionów oraz brygad zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 1951. Sztab brygady miał swoją siedzibę w Koszalinie.
Zgodnie z etatem czasu „P” nr 352/19, na dzień 1 listopada 1954 brygada liczyła 2022 żołnierzy, natomiast etat czasu „W” nr 0352/16 przewidywał 2798 żołnierzy.
Na podstawie etatu czasu „P” nr 352/40, na dzień 1 sierpnia 1957 brygada liczyła 2407 żołnierzy, a etat czasu „W” nr 0352/23 zakładał 3487 żołnierzy.
W 1958 roku jednostka została rozformowana, a na jej miejscu utworzono 15 Bałtycką Brygadę WOP.
Skład organizacyjny
W 1950 roku jednostka składała się z:
- dowództwa, sztabu i pododdziałów dowodzenia
- 151 batalion WOP – Trzebiatów
- 152 batalion WOP – Koszalin
- 153 batalion WOP – Ustka
- flotylla morska WOP – Darłowo
- Morska Graniczna Placówka Kontrolna Kołobrzeg
- Morska Graniczna Placówka Kontrolna Ustka
Na mocy zarządzenia DWW nr 013/WW z dnia 16 czerwca 1956 roku, rozformowano bataliony WOP w Koszalinie i Ustce, a strażnice zostały podporządkowane bezpośrednio brygadzie.
Dowódcy brygady
ppłk Władysław Wąsowicz 1.10.1950 – 7.10.1952
płk Bolesław Bonczar 7.10.1952 – 20.11.1953
ppłk Ilia Sznajder 20.11.1953 – 15.10.1955
płk Jan Tran 17.10.1955 – 1958
Przekształcenia
4 Oddział Morski Ochrony Pogranicza → 4 Bałtycki Oddział WOP → 12 Brygada Ochrony Pogranicza → 15 Brygada WOP → 15 Bałtycka Brygada WOP → Bałtycka Brygada WOP → Bałtycki Oddział WOP
Przypisy
Bibliografia
Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
Grzegorz Goryński. Plany mobilizacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza okresu zimnej wojny – zadania na rzecz MON. „Biuletyn Historyczny Muzeum Marynarki Wojennej”. 36/2021, 2021. Gdynia: Muzeum Marynarki Wojennej. ISSN 0137-5539.
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
Mikołaj Kaczanowicz: 60–lecie ochrony granicy morskiej przez graniczne jednostki organizacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza i Straży Granicznej na terenie służbowej odpowiedzialności Placówki Straży Granicznej w Darłowie. W: Biuletyn 1/2006. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2006, s. 127–152. ISSN – 2505 1492 – 2505.
Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/7, Historia Bałtyckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Koszalin 1961.