14TP to polski prototypowy czołg szturmowy z okresu dwudziestolecia międzywojennego.
Rys historyczny
W tym samym czasie, gdy trwały prace nad gąsienicowo-kołowym czołgiem pościgowym 10TP, polscy inżynierowie zaczęli projektować inny, lepiej opancerzony i cięższy czołg, oznaczony jako 14TP. Od samego początku zakładano, że będzie to pojazd o czysto gąsienicowym podwoziu, ponieważ skomplikowany układ kołowo-gąsienicowy zastosowany w 10TP uznano za mało praktyczny. Takie podejście konstrukcyjne pozwoliło na zmniejszenie masy czołgu, co z kolei umożliwiło zastosowanie grubszego pancerza. Początkowe plany przewidywały grubość pancerza do 35 mm, jednak ostateczna wersja miała pancerz o grubości do 50 mm.
Projekt czołgu został zakończony na początku 1938 roku, a następnie przekazany do Warsztatu Doświadczalnego, gdzie miał powstać prototyp. Jednakże, na drodze stanął brak odpowiedniego silnika. W prototypie czołgu 10TP zastosowano amerykański silnik gaźnikowy American LaFrance o mocy około 240 KM, który okazał się niewystarczający. Wówczas w BS PZInż. prowadzone były prace nad polskim silnikiem benzynowym PZInż R.W.A (od nazwisk Rytel i Werner) o mocy 300–400 KM, stworzonym przez inżynierów Zdzisława Rytla i Jerzego Wernera; jednak w tamtym czasie znajdował się on dopiero w fazie prób. W związku z tym zdecydowano się na niemiecki silnik Maybach o mocy 300 KM i rozpoczęto rozmowy z Niemcami w sprawie zakupu. Niestety, negocjacje się przeciągały (ze względu na działania strony niemieckiej) i ostatecznie przerwał je wybuch wojny.
Ostatecznie zbudowano jeden, nieukończony prototyp czołgu 14TP. Najprawdopodobniej znajdował się on w Warsztacie Doświadczalnym BBT Br. Panc. i PZInż. w Ursusie, gdzie we wrześniu 1939 roku został prawdopodobnie zniszczony, aby nie dostał się w ręce Niemców.
Zgodnie z projektami, czołg 14TP miał ważyć 14 ton, a jego wymiary były zbliżone do 10TP. Pancerz, spawany z płyt walcowanych, miał mieć grubość od 35 do 50 mm. Początkowo planowano uzbrojenie w armatę kal. 37 mm umieszczoną w wieży oraz dwa karabiny maszynowe. Docelowo przewidywano uzbrojenie w nowo projektowaną armatę przeciwpancerną kal. 47 mm oraz nowe karabiny maszynowe kal. 7,92 mm chłodzone powietrzem.
Napęd miał za to stanowić chłodzony cieczą, 12-cylindrowy silnik gaźnikowy Maybach HL108 o mocy 300 KM (219 kW) przy 2800 obr./min. Moc jednostkowa wynosiła 21,4 KM/t, a maksymalna prędkość osiągała 50 km/h. Załoga czołgu miała liczyć 4 osoby.
Przypisy
Bibliografia
Janusz Magnuski. Czołg 10TP. „Nowa Technika Wojskowa”. 6/1996, s. 9–14, 1996. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 1230-1655.
Janusz Magnuski, Andrzej Kiński. Czołg pościgowy 10TP i czołg szturmowy 14TP. „Poligon”. 1/2009, s. 4–27, 2009. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 1895-3344.
Linki zewnętrzne