14 Dywizja Pancerna
14 Dywizja Pancerna (niem. 14. Panzer-Division) to niemiecka dywizja pancerna, która brała udział w II wojnie światowej, uczestnicząc w agresji na Jugosławię oraz w ataku na Związek Radziecki. Została zniszczona pod Stalingradem.
Historia
Dywizja została utworzona na podstawie rozkazu z 15 sierpnia 1940 roku, w wyniku przekształcenia 4 Dywizji Piechoty.
W marcu 1941 roku została wysłana na Węgry, gdzie weszła w skład 2 Armii. Działania w Jugosławii rozpoczęła z terytorium Węgier, prowadząc atak w kierunku Zagrzebia, a następnie Sarajewa. Wzięła udział w zajęciu Belgradu. Po zakończeniu operacji w Jugosławii, dywizja została przeniesiona do Niemiec.
W czerwcu 1941 roku, liczącą 163 czołgi dywizję włączono do 1 Grupy Pancernej Grupy Armii „Południe”, a od lipca zaczęła walki na terenie ZSRR. W dniu inwazji na Związek Radziecki dysponowała: 45 sztukami Pz I, 71 sztukami Pz II, 20 sztukami Pz III oraz 11 sztukami Pz IV. W składzie Grupy Armii Południe walczyła na południowym odcinku frontu wschodniego aż do lipca 1942 roku.
W lipcu 1942 roku dywizja weszła w skład Grupy Armii B i uczestniczyła w natarciu na Stalingrad. W listopadzie 1942 roku została podporządkowana 6 Armii i walczyła w Stalingradzie, gdzie w styczniu 1943 roku została całkowicie zniszczona.
W kwietniu 1943 roku, w ramach 1 Armii, rozpoczęto proces odtwarzania dywizji na zachodzie Francji. Organizację zakończono w październiku 1943 roku, po czym ponownie wysłano ją na front wschodni.
Na początku skierowano ją do Grupy Armii Południe, gdzie walczyła w rejonie Krzywego Rogu. Następnie broniła linii Dniepru i Dniestru. W sierpniu 1944 roku dywizja została przerzucona do Kurlandii, gdzie weszła w skład 18 Armii Grupy Armii Północ.
Na terenie Kurlandii walczyła do kwietnia 1945 roku, gdzie złożyła broń w rejonie Lipawy przed wojskami radzieckimi.
Oficerowie dowództwa dywizji
Dowódcy dywizji:
- gen. piech. Erik Oskar Hansen (1940)
- gen. por. Heinrich von Prittwitz und Gaffron (1940–1941)
- gen. wojsk panc. Friedrich Kühn (1941–1942)
- gen. por. Ferdinand Heim (1942)
- gen. por. Hans Freiherr von Falkenstein (1942)
- gen. por. Johannes Baessler (1942)
- gen. mjr Martin Lattmann (1942–1943)
- gen. por. Friedrich Sieberg (1943)
- gen. por. Martin Unrein (1943–1944)
- gen. mjr Oskar Munzel (1944)
- gen. por. Martin Unrein (1944–1945)
- płk Friedrich-Wilhelm Jürgen (1945)
- płk Karl Grässel (1945)
Struktura organizacyjna
Skład w 1941 roku:
- 36 pułk pancerny (Panzer-Regiment 36)
- 14 Brygada Strzelców (Schützen-Brigade 14)
- 103 pułk strzelców (Schützen-Regiment 103)
- 108 pułk strzelców (Schützen-Regiment 108)
- 64 batalion motocyklowy (Kradschützen-Bataillon 64)
- 4 pułk artylerii (Artillerie Regiment 4)
- 40 batalion rozpoznawczy (Aufklärungs-Abteilung 40)
- 4 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger-Abteilung 4)
- 13 batalion pionierów (Pionier-Bataillon 13)
- 4 batalion łączności (Nachrichten-Abteilung 4)
Skład w 1943 roku:
- 36 pułk pancerny (Panzer-Regiment 36)
- 103 pułk grenadierów pancernych (Panzer-Grenadier-Regiment 103)
- 108 pułk grenadierów pancernych (Panzer-Grenadier-Regiment 108)
- 4 pułk artylerii pancernej (Panzer-Artillerie-Regiment 4)
- 14 pancerny batalion rozpoznawczy (Panzer-Aufklärungs-Abteilung 14)
- 276 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (Heeres Flak Artillerie-Abteilung 276)
- 4 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger-Abteilung 4)
- 13 pancerny batalion pionierów (Panzer-Pionier-Bataillon 13)
- 4 pancerny batalion łączności (Panzer-Nachrichten-Abteilung 4)
Przypisy
Bibliografia
- Marcin Bryja: Panzerwaffe. Warszawa: Wydawnictwo Militaria, 1996. ISBN 83-86209-67-4. Brak numerów stron w książce
- Chris Bishop: Niemieckie wojska pancerne w II wojnie światowej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2009. ISBN 978-83-11-11391-6. Brak numerów stron w książce
- Carlos Caballero Jurado: Dywizje pancerne Hitlera. Siły uderzeniowe Wehrmachtu. Warszawa: 2016. ISBN 978-83-11-14190-2.
- Dariusz Jędrzejewski, Zbigniew Lalak: Niemiecka broń pancerna 1939-1945. Warszawa: Wyd. Lampart, 1998. ISBN 83-867-7636-6. Brak numerów stron w książce
- Victor Kamenir: Krwawy trójkąt. Zagłada Armii Czerwonej na Ukrainie 1941. Warszawa: 2010. ISBN 978-83-11-11871-3.
- Janusz Piekałkiewicz: Stalingrad. Anatomia bitwy. Warszawa: 1995. ISBN 83-86510-42-0.
- Jorge Rosado, Chris Bishop: Dywizje pancerne Wehrmachtu 1939–1945. Poznań: Wydawnictwo Vesper, 2012. ISBN 978-83-7731-130-1.
- Tadeusz Sawicki: Niemieckie wojska lądowe na froncie wschodnim. Warszawa: PWN, 1987. ISBN 83-01-06556-7. Brak numerów stron w książce
- Leksykon Wehrmachtu – 14 Dywizja Pancerna