14 Brygada Obrony Terytorialnej Ziemi Przemyskiej im. Hetmana Polnego Koronnego Jerzego Sebastiana Lubomirskiego
(14 BOT) – to jednostka taktyczna w ramach Wojsk Obrony Terytorialnej Sił Zbrojnych RP.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Rozkaz wydany przez Szefa Sztabu Generalnego w dniu 14 grudnia 1999 roku był pierwszym dokumentem odnoszącym się do utworzenia 14 BOT. Na podstawie pozostałości kadrowych, uzbrojenia i sprzętu po 14 Brygadzie Pancernej, Dowódca Śląskiego Okręgu Wojskowego zlecił sformowanie Brygady do 31 grudnia 2000 roku.
Wcielenie pierwszych żołnierzy miało miejsce jeszcze przed końcem 2000 roku. Powstanie Brygady w Przemyślu było odpowiedzią na rosnące zagrożenia związane z klęskami żywiołowymi oraz awariami przemysłowymi. Ważnym czynnikiem była także silna presja ze strony lokalnych społeczności, władz samorządowych oraz parlamentarzystów, która opierała się na „Programie Integracji z Organizacją Traktatu Północnoatlantyckiego oraz Modernizacji Sił Zbrojnych RP na lata 1998-2012”.
Już w pierwszym roku działalności, żołnierze Brygady aktywnie uczestniczyli w akcjach ratunkowych dla ludności cywilnej w gminie Radomyśl, gdzie tysiące hektarów użytków rolnych znalazły się pod wodą, a kilkaset kilometrów dróg oraz setki budynków uległy zniszczeniu.
W kolejnym roku, w ramach współpracy z 6 Brygadą Desantowo-Szturmową, żołnierze angażowali się w usuwanie zatorów lodowych na rzekach Podkarpacia.
Brygada regularnie brała udział w wspólnych ćwiczeniach z Policją oraz Państwową Strażą Pożarną, które były koordynowane przez wojewodę podkarpackiego.
W 2007 roku, jednostka została przekształcona w 14 batalion OT, który 1 lipca 2008 roku został włączony do 21 Brygady Strzelców Podhalańskich jako 14 batalion zmechanizowany. Obecnie batalion został rozformowany, a jego pozostałości zostały wcielone do 5 Batalionu Strzelców Podhalańskich w ramach 21 Brygady Strzelców Podhalańskich.
Tradycje
Dzięki inicjatywie kadry zawodowej oraz organizacji i stowarzyszeń społecznych z Przemyśla, dowódca brygady zwrócił się do Ministra Obrony Narodowej o przyznanie prawa do przejęcia i kultywowania tradycji wszystkich jednostek Wojska Polskiego, które mają w nazwie numer „14”. Zgodnie z decyzją Ministra Obrony Narodowej, do takich jednostek należą:
- 14 Regiment Pieszy im. Potockich;
- 14 Pułk Piechoty Księstwa Warszawskiego;
- 14 Pułk Piechoty Liniowej;
- 14 Pułk Piechoty Ziemi Kujawskiej;
- 14 Wileński batalion strzelców „Żbików”;
- 14 Kołobrzeski Pułk Piechoty;
- 14 Pułk Zmechanizowany Ziemi Przemyskiej;
- 14 Brygada Pancerna Ziemi Przemyskiej im. Hetmana Jana Karola Chodkiewicza.
Święto brygady obchodzono 1 lipca, a jej patronem był hetman polny koronny Jerzy Sebastian Lubomirski.
Struktura organizacyjna
dowództwo i sztab – Przemyśl
batalion dowodzenia – Przemyśl
trzy bataliony piechoty zmotoryzowanej – Przemyśl
dywizjon artylerii przeciwlotniczej – Jarosław
batalion saperów – Żurawica
Dowódcy brygady
płk Witold Pawlica (2000-2004)
płk dypl. Andrzej Piękny (VII 2004-2005)
ppłk Stanisław Makówka (cz.p.o. 2005)
płk Tadeusz Michalak (2005-2006)
ppłk Stanisław Makówka (cz.p.o. 2006)
Przekształcenia
14 pułk piechoty → 14 pułk zmechanizowany → 14 Ośrodek Materiałowo – Techniczny → 14 pułk zmechanizowany → 14 Brygada Pancerna → 14 Brygada Obrony Terytorialnej → 14 batalion Obrony Terytorialnej → 14 batalion zmechanizowany.
Bibliografia
Bernard Typiak, 14 Brygada Obrony Terytorialnej Ziemi Przemyskiej im. Hetmana Polnego Koronnego Jerzego Sebastiana Lubomirskiego, „Przegląd Wojsk Lądowych” Nr 9 (543), Warszawa 2004, ISSN 0478-6688.