14 batalion saperów (14 bsap) to niezależny pododdział wojsk inżynieryjnych ludowego Wojska Polskiego.
Jednostka została utworzona w Nowej Berezynie (w rejonie Żytomierza) na podstawie rozkazu dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR nr 0130 z dnia 5 lipca 1944 roku, jako część 5 Saskiej Dywizji Piechoty.
Przysięgę wojskową żołnierze batalionu złożyli 22 października 1944 roku w Trzebieszowie.
Struktura organizacyjna
Etat 04/506
W skład batalionu wchodziły:
- Dowództwo i sztab
- 3 kompanie saperów
- 3 plutony saperów
- Drużyna zaopatrzenia
- Kwatermistrzostwo
- Magazyn techniczny
- Drużyna gospodarcza
Łącznie:
liczba żołnierzy – 254 (w tym oficerów – 33, podoficerów – 44, szeregowych – 177)
Sprzęt:
- Samochody – 3
- Łodzie MN – 1
Działania bojowe
Na koniec stycznia 1945 roku batalion przeprowadził rozminowywanie Warszawy, a w lutym Łodzi. Zajmował się zabezpieczeniem przemarszu oraz działań bojowych swojej dywizji na terenie Łużyc i podczas forsowania rzeki Nysa. Szlak bojowy zakończył w Czechosłowacji w ramach operacji praskiej.
Okres powojenny
Po zakończeniu wojny batalion stacjonował w Wędrzynie. Po wojnie jednostka rozpoczęła rozminowywanie oraz oczyszczanie terenów w rejonach: Słubic, Sulechowa, Sulęcina, Świebodzina, Międzyrzecza, Skwierzyny i Gorzowa Wlkp. W połowie lipca 1945 roku batalion został wzmocniony kompanią niemieckich jeńców saperów liczącą 90 osób. Często dochodziło do wypadków wśród minerów niemieckich. Po przeprowadzonej analizie okazało się, że wiele z tych osób nie miało doświadczenia w saperstwie. Woleli jednak pracować przy rozminowywaniu, niż pozostawać w niewoli. W jednostkach przeprowadzono szkolenie oraz ćwiczenia dotyczące przeszukiwania i unieszkodliwiania min, prowadzone przez niemieckich podoficerów. Nadzór nad saperami sprawowali niemieccy oficerowie i podoficerowie, podczas gdy dowództwo pododdziałów pozostawało w rękach Polaków. W kolejnych latach batalion rozminowywał tereny w okolicach Kostrzyna nad Odrą, Gubina (tzw. Góra Śmierci), Krosna Odrzańskiego, Międzychodu, Wschowy, Poznania oraz Kościana. W 1947 roku część batalionu uczestniczyła w walkach z oddziałami UPA w Bieszczadach w ramach Grupy Operacyjnej „Wisła”. Wydzielony pododdział zajmował się niszczeniem wykrytych bunkrów, usuwaniem min oraz torowaniem dróg.
Batalion saperów 5 Saskiej Dywizji Pancernej
W 1977 roku tradycje oraz numer batalionu saperów 5 Saskiej Dywizji Piechoty przejął 66 batalion saperów 5 Saskiej Dywizji Pancernej, JW 2240.
Obsada personalna
Dowódcy batalionu:
- mjr Bazyli Celajew
- kpt. Jan Gozdek
- Julian Wenda
- Tadeusz Adamczyk
- Romuald Łukomski
Dowódcy 66 batalionu saperów:
- mjr Józef Janek (w 1956 roku)
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Zdzisław Barszczewski: Przywrócone życiu. Rozminowanie ziem Polski. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 1998. ISBN 83-11-08751-2.
Franciszek Kaczmarski, Stanisław Soroka: Wojska inżynieryjne LWP w latach 1945–1979. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06710-4.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Juliusz Malczewski, Roman Polkowski: Wojsko Polskie. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek inżynieryjno-saperskich, drogowych i chemicznych. T. 4. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.
Edward, Jan Nalepa: Pacyfikacja zbuntowanego miasta. Wojsko Polskie w czerwcu 1956 w Poznaniu w świetle dokumentów wojskowych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-07959-5.
Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy: przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydawnictwo TRIO: Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.