Makemake
Makemake (oficjalnie: (136472) Makemake; symbol: ) to czwarty co do wielkości rozpoznany obiekt karłowaty oraz czwarty w kolejności pod względem wielkości obiekt transneptunowy, zaliczany do plutoidów.
Średnica Makemake wynosi około 60% średnicy Plutona. Ekstremalnie niska średnia temperatura, wynosząca około 30 K, sugeruje, że jego powierzchnię pokrywa prawdopodobnie lód metanowy i etanowy. Promieniowanie słoneczne, oddziałując z lodem, nadaje obiektowi czerwony kolor. Makemake nie posiada atmosfery.
Odkrycie
Makemake, pierwotnie oznaczony jako 2005 FY9 (nieformalnie znany również jako Easterbunny – „Wielkanocny zajączek”), został odkryty w Obserwatorium Palomar 31 marca 2005 roku, jednak informacja o tym odkryciu została upubliczniona dopiero 29 lipca 2005 roku. Tego samego dnia ogłoszono również istnienie dwóch innych obiektów transneptunowych: Eris, który początkowo wydawał się większy niż uznawany wówczas za planetę Pluton oraz mniejszej Haumei.
11 lipca 2008 roku Makemake otrzymał swoją nazwę, a także został zakwalifikowany jako planeta karłowata oraz plutoid. Nazwa pochodzi od Make-make, boga – stwórcy ludzi w mitologii mieszkańców Wyspy Wielkanocnej.
Orbita
Orbita Makemake jest nachylona do płaszczyzny ekliptyki pod kątem 29° i ma umiarkowanie eliptyczny kształt (e~0,162). Na pełny obieg wokół Słońca obiekt ten potrzebuje około 306 lat. Aktualnie znajduje się w odległości ponad 52 au od Słońca (w 2025 roku około 52,7 au), zbliżając się do aphelium swojej orbity (które osiągnie w 2034 roku).
Charakterystyka fizyczna
Makemake jest dużym obiektem wśród transneptunów, mającym średnicę wynoszącą około 1430 km. Posiada wysokie albedo, które sięga około 0,81. Jest trzecim co do wielkości i jasności obiektem transneptunowym, wystarczająco jasnym, aby był widoczny dla dużych teleskopów amatorskich. Jego jasność absolutna wynosi około -0,24m.
Makemake to planeta karłowata, która może obracać się wokół własnej osi bardzo szybko – w czasie 7,77 godziny, chociaż niektóre źródła podają również okres obrotu wynoszący 22,8266 godziny. Temperatura powierzchni wynosi obecnie około 29 K, ale w miarę zbliżania się do peryhelium może wzrosnąć do 34 K. Analizy widmowe pokazały obecność ziaren metanu o rozmiarach około 1 cm. W przeciwieństwie do Plutona i Eris, na powierzchni Makemake znajduje się niewiele azotu, co nadal pozostaje zagadką.
13 kwietnia 2012 roku miała miejsce okultacja gwiazdy NOMAD 1181-0235723 przez Makemake, co pozwoliło stwierdzić, że obiekt ten nie ma globalnej atmosfery, a jedynie lokalne chmury gazu przy powierzchni. Zjawisko to umożliwiło również dokładne pomiary rozmiarów Makemake, który ma kształt spłaszczonej elipsoidy obrotowej, o długiej osi mierzącej 1502 ± 45 km oraz krótkiej osi (między biegunami) wynoszącej 1430 ± 9 km.
Księżyce
26 kwietnia 2016 roku ogłoszono odkrycie pierwszego księżyca krążącego wokół Makemake na podstawie danych z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a. Księżyc ten, oznaczony jako S/2015 (136472) 1 (nieformalnie nazywany MK 2), został zaobserwowany w odległości około 20 000 km od Makemake, a jego wstępna średnica oszacowana została na 180 km. Jeśli obiekt ten porusza się po orbicie kołowej, jego okres orbitalny wynosi co najmniej 12 dni.
