13 Pułk Piechoty Obrony Krajowej Ołomuniec (LIR. Olmütz Nr. 13) – jednostka piechoty cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej.
Historia pułku
1 maja 1889 roku w Ołomuńcu powstał Morawski Pułk Obrony Krajowej Nr 13 (niem. Mährisches Landwehr-Infanterie-Regiment Nr. 13). Jednostka ta powstała w wyniku połączenia trzech niezależnych batalionów:
- Batalionu Obrony Krajowej Ołomuniec Nr 15 (niem. Landwehr-Bataillon Olmütz Nr. 15) w Ołomuńcu,
- Batalionu Obrony Krajowej Šumperk Nr 16 (niem. Landwehr-Bataillon Schönberg Nr. 16) w Šumperku,
- Batalionu Obrony Krajowej Moravská Třebová Nr 19 (niem. Landwehr-Bataillon Mährisch Trübau Nr. 19) w Ołomuńcu.
Bataliony pozostały w swoich dotychczasowych garnizonach, zachowując oryginalne numery oraz nazwy wyróżniające, a także autonomię w zakresie administracji i uzupełnień. Pułk podlegał brygadierowi Obrony Krajowej w Komendzie Obrony Krajowej w Krakowie, generałowi majorowi Theodorowi Neuwirth von Neufels.
W 1894 roku bataliony straciły samodzielność w zakresie administracji i uzupełnień na rzecz pułku, do którego przynależały. Otrzymały nowe numery: 1. batalion (dawny 15), 2. batalion (dawny 19) i 3. batalion (dawny 16). Pułk zmienił nazwę wyróżniającą z „Morawski” na „Ołomuniec” (niem. Landwehr-Infanterie-Regiment Olmütz Nr. 13) i został włączony do Brygady Piechoty Obrony Krajowej w Krakowie.
W 1900 roku Brygada Piechoty Obrony Krajowej w Krakowie została włączona do Dywizji Obrony Krajowej w Krakowie. W kolejnym roku brygada została przemianowana na 92 Brygadę Piechoty Obrony Krajowej, a dywizja na 46 Dywizję Obrony Krajowej (od 1905 roku – 46 Dywizja Piechoty Obrony Krajowej).
Struktura pułku i jego dyslokacja pozostały niezmienione do 1914 roku.
Okręg uzupełnień Obrony Krajowej Ołomuniec (niem. Olmütz) mieścił się na terenie 1 Korpusu.
Kolory pułkowe: trawiasty (grasgrün), guziki srebrne z numerem pułku „13”.
W lipcu 1914 roku skład narodowościowy pułku wynosił: 64% – Czesi, 30% – Niemcy.
W trakcie I wojny światowej pułk stoczył walki z Rosjanami w latach 1914 i 1915 w Galicji. Największe straty poniósł w kwietniu i maju 1915 roku. Żołnierze pułku zostali pochowani m.in. na cmentarzach wojennych nr: 225 w Brzostku, 263 w Zaborowie, 282 w Wojniczu-Zamoście, 247 w Szczucinie oraz 271 w Biadolinach. W lipcu 1915 roku jednostka brała udział w walkach na Lubelszczyźnie, a ponad 10 jej żołnierzy pochowano na cmentarzu rzymskokatolickim w Prawnie, kilkunastu w Strzeszkowicach Dużych.
11 kwietnia 1917 roku pułk został przemianowany na Pułk Strzelców Nr 13 (niem. Schützenregiment Nr. 13).
Komendanci pułku
- ppłk / płk Józef Panatowski (1889–1895 → komendant 4 Brygady Piechoty)
- płk Heinrich Siegler von Eberswald (1895–1900 → szef Departamentu IVa w c. k. Ministerstwie Obrony Kraju)
- płk Karl von Plasche (1900–1905 → stan spoczynku)
- płk Wladimir Janiczek (1905–1909)
- płk Joseph Poleschensky von Marchstrand (1909–1913 → komendant 32 Brygady Piechoty)
- płk Emil Wank (1913–1914)
Przypisy
Bibliografia
Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1890. Wiedeń: luty 1890. (niem.).
Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1895. Wiedeń: luty 1895. (niem.).
Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1896. Wiedeń: styczeń 1896.
Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1901. Wiedeń: styczeń 1901. (niem.).
Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1902. Wiedeń: styczeń 1902. (niem.).
Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrat Vertretenen Königreiche une Länder für 1914. Wiedeń: styczeń 1914. (niem.).
Jan Rydel: W służbie cesarza i króla: generałowie i admirałowie narodowości polskiej w siłach zbrojnych Austro-Węgier w latach 1868-1918. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2001. ISBN 83-7188-235-1.
www.mlorenz.at: Österreich-Ungarns bewaffnete Macht 1900-1914. [dostęp 2010-03-13]. (niem.).
Glenn Jewison & Jörg C. Steiner: Austro-Hungarian Land Forces 1848-1918. [dostęp 2010-03-13]. (niem.).
Waldemar Fronczak i in.: Polegli na ziemiach polskich z K.K. Landwehr-Infanterieregiment Nr 13. [dostęp 2010-03-13]. (pol.).