13 pułk piechoty
13 pułk piechoty był oddziałem piechoty ludowego Wojska Polskiego.
Jednostka ta została sformowana w rejonie wsi Małe Koszaryszcze, w pobliżu Żytomierza, na podstawie rozkazu nr 0130 wydanego przez dowódcę 1 Armii Polskiej w ZSRR w dniu 5 lipca 1944 roku, opierając się na sowieckim etacie pułku strzeleckiego nr 04/501. Pułk brał udział w operacji łużyckiej w ramach 5 Saskiej Dywizji Piechoty. Po zakończeniu wojny stacjonował w Ciborzu, a jego rozformowanie miało miejsce w 1957 roku. Tradycje bojowe pułku zostały przejęte przez 13 pułk zmechanizowany z Kożuchowa w 1967 roku.
Dowódcy pułku
- mjr Łazarz Mojsjen (29 lipca – 24 września 1944)
- mjr Mitrofan Żuk (24 września – 2 października 1944)
- ppłk Jan Siewko (2 października 1944 – 25 kwietnia 1945)
- mjr Mitrofan Zatulin (25 kwietnia – 1 maja 1945)
- mjr Grzegorz Karbowski (1 maja 1945 – do końca wojny)
- ppłk Lucjan Józef Kępiński
- mjr Zbigniew Czerwiński (1952-1953)
Skład etatowy
- dowództwo i sztab
- 3 bataliony piechoty
- kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa
- baterie: armat 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
- plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii
Razem:
liczba żołnierzy wynosiła 2915 (w tym oficerów – 276, podoficerów – 872, szeregowców – 1765).
Sprzęt:
- 162 rkm DP
- 54 ckm Maxim wz. 1910
- 66 rusznic ppanc PTRD i PTRS
- 12 armat ppanc 45 mm wz. 1942
- 4 armaty 76 mm ZiS-3
- 18 moździerzy 50 mm
- 27 moździerzy 82 mm
- 8 moździerzy 120 mm
Marsze i działania bojowe
Po przełamaniu niemieckiej obrony nad Nysą Łużycką, pułk walczył na prawym skrzydle dywizji, dążąc do przełamania pozycji ryglowej nieprzyjaciela w rejonie Rietschen. Podporządkowany dowódcy 7 DP, przełamywał pozycje obronne nad rzeką Schwarzer Schöps. W trakcie odpierania ataku niemieckich sił pancernych z południa, pułk został przetransportowany samochodami w rejon Budziszyna, gdzie wziął udział w końcowej fazie bitwy obronnej. W ramach operacji praskiej działał w drugim rzucie macierzystej dywizji i zakończył swój szlak bojowy na terytorium Czechosłowacji w rejonie Ružova.
Okres powojenny
JW 2462
20 maja 1945 roku 5 Dywizja Piechoty rozpoczęła obsadzanie zachodniej granicy państwa. 13 pułk piechoty otrzymał zadanie ochrony odcinka od Gryfina do Szumiłowa. Od 15 września 1945 roku pułk zajął odcinek na południowym skrzydle dywizji, obejmujący teren od Słubic po ujście Nysy Łużyckiej do Odry.
W połowie października 1945 roku jednostka została skierowana do Poznania w celu pełnienia służby garnizonowej, a w tym czasie stacjonowała w Swarzędzu. Latem 1948 roku pułk został przeniesiony do Ciborza.
30 września 1950 roku, 13 pułk piechoty znalazł się pod dowództwem 4 Pomorskiej Dywizji Piechoty.
Zgodnie z rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 0045/org. z 17 maja 1951 roku, 13 pułk piechoty został przeformowany na etat nr 2/120, osiągając stan 1974 wojskowych i 35 kontraktowych.
Na podstawie rozkazu MON Nr 0025/Org. z 2 kwietnia 1957 roku, pułk został rozformowany.
Tradycje
Zgodnie z rozkazem nr 025/MON z 30 września 1967 roku, dotyczącym przekazania jednostkom wojskowym historycznych nazw i numerów oraz ustanowienia dorocznych świąt jednostek, 38 Pułk Zmechanizowany przyjął tradycje 13 Pułku Piechoty i został przemianowany na 13 Pułk Zmechanizowany.
Przekształcenia
13 pułk piechoty ↘ rozformowany w 1957
38 pułk piechoty → 38 pułk zmechanizowany → 13 pułk zmechanizowany
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy: przekształcenia organizacyjne 1945-1956. Warszawa: Wydawnictwo TRIO: Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
