13 Połtawska Gwardyjska Dywizja Strzelecka, odznaczona Orderem Lenina, dwukrotnie Orderem Czerwonego Sztandaru, Orderem Suworowa oraz Orderem Kutuzowa (ros. 13-я гвардейская стрелковая Полтавская ордена Ленина дважды Краснознамённая орденов Суворова и Кутузова дивизия) – to jednostka taktyczna (dywizja) wchodząca w skład Armii Czerwonej oraz Armii Radzieckiej.
Historia i szlak bojowy
Dywizja została utworzona w styczniu 1942 roku na podstawie 87 Dywizji Strzeleckiej (drugiego formowania) pod dowództwem gen.-mjra Aleksandra Rodimcewa, bohatera wojny hiszpańskiej. W drugiej bitwie o Charków dywizja poniosła znaczne straty. Odbudowana jednostka w połowie września 1942 roku w ramach 62 Armii przystąpiła do bitwy stalingradzkiej, gdzie wyróżniła się w trakcie długotrwałych walk miejskich w centrum miasta oraz na Kurhanie Mamaja. Po zakończeniu bitwy na początku lutego dywizja została wycofana w celu reorganizacji, a w lipcu 1943 roku dołączyła do 5 Gwardyjskiej Armii, z którą kontynuowała walki do końca wojny. Uczestniczyła w bitwie pod Kurskiem oraz późniejszej ofensywie przez Ukrainę, gdzie pod dowództwem gen. Gleba Bakłanowa zdobyła Połtawę, co przyczyniło się do nadania jej miana dywizji Połtawskiej. Następnie przeszła przez Polskę w ramach operacji wiślańsko-odrzańskiej, docierając do Drezna w ostatnich dniach wojny.
Po zakończeniu działań wojennych dywizja została przekształcona w 13 Gwardyjską Dywizję Zmechanizowaną. Włączono ją w skład sowieckich sił okupacyjnych w Austrii, gdzie stacjonowała do momentu wycofania wojsk radzieckich w 1955 roku. Następnie jednostka została rozwiązana i włączona do 39 Dywizji Zmechanizowanej, która zmieniła nazwę na 39 Gwardyjską Dywizję Zmechanizowaną, kontynuując tradycje 13 Gwardyjskiej Dywizji. Wzięła udział w stłumieniu powstania w Węgrzech w 1956 roku i pozostała tam przez resztę zimnej wojny. W 1957 roku przekształcono ją w 21 Gwardyjską Dywizję Pancerną, a w 1965 roku przywrócono jej numer wojenny jako 13 Gwardyjską Dywizję Pancerną. Po przemianach politycznych w 1989 roku dywizja została wycofana na Krym, gdzie została rozwiązana w ramach redukcji wojsk sowieckich.
Bibliografia
13-я гвардейская стрелковая дивизия [online], Справочник на сайте клуба «Память» Воронежского госуниверситета (ros.).
13-я гвардейская стрелковая дивизия [online] (ros.).
13-я гвардейская стрелковая дивизия [online], Память народа (ros.).
Robert Poirier, Albert Conner: Red Army order of battle in the Great Patriotic War. 1985. (ang.). Brak numerów stron w książce.
