13 Dywizja Pancerna
13 Dywizja Pancerna (niem. 13. Panzer-Division) to niemiecka jednostka pancerna z czasów II wojny światowej, która brała udział w ataku na Związek Radziecki.
Historia
Dywizja została utworzona na mocy rozkazu z 11 października 1940 roku, bazując na stacjonującej w Wiedniu 13 Dywizji Piechoty. W latach 1940-1941 stacjonowała w Rumunii, gdzie przeniesiono ją w listopadzie 1940 roku, a jej utrzymanie kosztowało rumuńskie państwo 100 milionów lei miesięcznie. W maju 1941 roku dywizja została przeniesiona na Śląsk, a 22 czerwca wzięła udział w inwazji na Związek Radziecki.
W czerwcu 1941 roku dywizja, mająca 147 czołgów, została włączona do 1 Grupy Pancernej Grupy Armii Południe, z którą uczestniczyła w ataku na ZSRR. W dniu napaści na Związek Radziecki jej skład obejmował: 45 szt. Pz I, 71 szt. Pz II, 20 szt. Pz III i 13 szt. Pz IV. Walczyła na południowym odcinku frontu wschodniego aż do października 1942 roku.
W październiku 1942 roku dywizja weszła w skład nowo utworzonej Grupy Armii A, biorąc udział w ofensywie mającej na celu zdobycie Kaukazu. W rejonie Kaukazu walczyła do lutego 1943 roku, po czym wycofała się na Kubań, gdzie toczyła walki do września 1943 roku. Następnie przeszła na teren Ukrainy, gdzie m.in. w styczniu 1944 roku walczyła pod Krzywym Rogiem.
W kwietniu 1944 roku dywizja została włączona do Grupy Armii Południowa Ukraina i brała udział w walkach pod Czerkasami oraz na linii rzeki Dniestr. W trakcie tych walk, które trwały do września 1944 roku, dywizja została rozbita, tracąc wszystkie 40 czołgów, które miała na wyposażeniu.
W październiku 1944 roku dywizja została odtworzona na terenie Węgier i brała udział w walkach pod Budapesztem w styczniu 1945 roku. Podczas tych starć ponownie została rozbita przez Armię Czerwoną. W lutym 1945 roku resztki jednostki, dowodzone przez płk Wilhelma Schöninga, zostały włączone do nowo utworzonej Dywizji Pancernej „Feldherrnhalle 2”.
Dowództwo dywizji
Dowódcy:
- gen. por. Friedrich-Wilhelm von Rotkirch und Panthen (1940–1941)
- gen. por. Walther Düvert (1941)
- gen. wojsk panc. Traugott Herr (1941–1942)
- gen. por. Hellmut von der Chevallerie (1942–1943)
- gen. por. Eduard Hauser (1943)
- gen. por. Hans Mikosch (1943–1944)
- płk Friedrich von Hake (1944)
- gen. por. Hans Tröger (1944)
- gen. mjr Gerhard Schmidhuber (1944–1945)
Szefowie sztabu:
- ppłk Fritz Kraemer (1942)
- ppłk Helmut Moeller-Althaus (1943)
- mjr Kurt Braun (1944)
- ppłk Arthur von Ekesparre (1944/45)
Struktura organizacyjna
Skład w 1941:
- 4 pułk pancerny (Panzer-Regiment 4)
- 13 brygada Strzelców (Schützen-Brigade 13)
- 66 pułk strzelców (Schützen-Regiment 66)
- 93 pułk strzelców (Schützen-Regiment 93)
- 43 batalion motocyklowy (Kradschützen-Bataillon 43)
- 13 pułk artylerii (Artillerie-Regiment 13)
- 13 pancerny batalion rozpoznawczy (Panzer-Aufklärungs-Abteilung 13)
- 13 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger-Abteilung 13)
- 4 batalion pionierów (Pionier-Bataillon 4)
- 13 batalion łączności (Nachrichten-Abteilung 13)
Skład w 1944:
- 4 pułk pancerny (Panzer-Regiment 4)
- 66 pułk grenadierów pancernych (Panzer-Grenadier-Regiment 66)
- 93 pułk grenadierów pancernych (Panzer-Grenadier-Regiment 93)
- 13 pułk artylerii pancernej (Panzer-Artillerie-Regiment 13)
- 13 pancerny batalion rozpoznawczy (Panzer-Aufklärungs-Abteilung 13)
- 271 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (Heeres-Flak-Artillerie-Abteilung 271)
- 13 dywizjon niszczycieli czołgów (Panzerjäger-Abteilung 13)
- 4 pancerny batalion pionierów (Panzer-Pionier-Bataillon 4)
- 13 pancerny batalion łączności (Panzer-Nachrichten-Abteilung 13)
Przypisy
Bibliografia
- Marcin Bryja: Panzerwaffe. Warszawa: Wydawnictwo Militaria, 1996. ISBN 83-86209-67-4. Brak numerów stron w książce
- Chris Bishop: Niemieckie piechota w II wojnie światowej. Warszawa: 2009. ISBN 978-83-11-11428-9.
- Dennis Deletant: Rumunia. Zapomniany sojusznik Hitlera. Warszawa: 2005. ISBN 978-83-11-11953-6.
- Dariusz Jędrzejewski, Zbigniew Lalak: Niemiecka broń pancerna 1939-1945. Warszawa: Wyd. Lampart, 1998. ISBN 83-867-7636-6. Brak numerów stron w książce
- Victor Kamenir: Krwawy trójkąt. Zagłada Armii Czerwonej na Ukrainie 1941. Warszawa: 2010. ISBN 978-83-11-11871-3.
- Jorge Rosado, Chris Bishop: Dywizje pancerne Wehrmachtu 1939–1945. Poznań: Wydawnictwo Vesper, 2012. ISBN 978-83-7731-130-1.
- Samuel Mitcham: Niemieckie siły zbrojne 1939-1945. Wojska pancerne. Warszawa: 2010. ISBN 978-83-11-11725-9.
- Tadeusz Sawicki: Niemieckie wojska lądowe na froncie wschodnim. Warszawa: PWN, 1987. ISBN 83-01-06556-7. Brak numerów stron w książce