13 Dywizja Górska SS (1 chorwacka) „Handschar” (niem. 13. Waffen-Gebirgs-Division der SS „Handschar” (kroat. Nr. 1)) to jednostka Waffen-SS, która składała się z muzułmańskich Bośniaków oraz Chorwatów podczas II wojny światowej.
Historia
Jednostka została utworzona wiosną 1943 roku i była pierwszą niearyjską dywizją Waffen-SS. W uznaniu dla muzułmańskiego charakteru dywizji, Himmler zezwolił jej żołnierzom na noszenie fezów, przestrzeganie praktyk religijnych oraz stosowanie się do islamskiej diety. Od lipca 1943 do lutego 1944 roku dywizja przebywała na szkoleniu we Francji, gdzie wystąpiły napięcia z niemieckimi instruktorami i doszło do buntu.
Po powrocie do Jugosławii, dywizja prowadziła działania przeciwpartyzanckie i uczestniczyła w masakrach ludności serbskiej. W październiku, w obliczu fali dezercji związanej z postępami Armii Czerwonej, jednostka została rozwiązana. Wiele osób, które zdezerterowały, dołączyło do oddziałów partyzanckich Tity. Część żołnierzy dywizji kontynuowała walkę aż do maja 1945 roku w grupie bojowej „Hanke”, a po kapitulacji w Niemczech poddała się Brytyjczykom, którzy następnie wydali ich Jugosławii.
Dowódcy
SS-Oberführer Herbert von Obwurzer (kwiecień 1943 – sierpień 1943)
SS-Gruppenführer Karl-Gustav Sauberzweig (sierpień 1943 – czerwiec 1944)
SS-Brigadeführer Desiderius Hampel (czerwiec 1944 – maj 1945)
Skład
- 27 pułk strzelców górskich SS (Waffen-Gebirgs-Jäger-Regiment der SS 27)
- 28 pułk strzelców górskich SS (Waffen-Gebirgs-Jäger-Regiment der SS 28)
- 13 pułk artylerii górskiej SS (SS-Waffen-Artillerie-Regiment 13)
- 13 batalion niszczycieli czołgów SS (SS-Gebirgs-Panzerjäger-Abteilung 13)
- 13 górski batalion rozpoznawczy SS (SS-Gebirgs-Aufklärungs-Abteilung 13)
- 13 górski batalion pionierów SS (SS-Gebirgs-Pionier-Bataillon 13)
- 13 górski batalion łączności SS (SS-Gebirgs-Nachrichten-Abteilung 13)
- mniejsze oddziały dywizyjne, w tym batalion artylerii przeciwlotniczej, oddziały sanitarne, cyklistów, żandarmerii oraz weterynarii
Zobacz też
23 Dywizja Górska SS (2 chorwacka) Kama
Bibliografia
Ryszard Majewski: Waffen-SS mity i rzeczywistość. Wyd. 2. Wrocław: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, s. 169-181, 281. ISBN 83-03-00102-7.
Marcin Bryja, Janusz Ledwoch: Jednostki Waffen SS 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Militaria, 1996, s. 110. ISBN 83-86209-97-6.
Константин Семенов: Войска СС. История, структура, боевое применение. Moskwa: Яуза-Пресс, 2009, s. 186-189. ISBN 978-5-9955-0036-0. (ros.).
Chris Bishop: Divize Waffen-SS 1939-1945. Praga: Svojtka & Co., 2008, s. 136-139. ISBN 978-80-7352-844-7. (cz.).