13 Brygada Ochrony Pogranicza
13 Brygada Ochrony Pogranicza jest jedną z brygad wchodzących w skład struktury organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Powstała w 1948 roku na podstawie Lubelskiego Oddziału WOP nr 7, według rozkazu MON nr 055/org. z dnia 20 marca 1948 roku. Brygada składała się z czterech batalionów, a jej stan etatowy wynosił 1160 żołnierzy oraz 10 pracowników cywilnych.
Jednostka ta była podporządkowana Głównemu Inspektoratowi Ochrony Pogranicza, a zaopatrzenie realizowane było przez kwatermistrzostwo okręgu wojskowego.
Na podstawie rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 205/Org. z dnia 4 grudnia 1948 roku, od 1 stycznia 1949 roku Wojska Ochrony Pogranicza zostały podporządkowane Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego, a zaopatrzenie brygady przejęła Komenda Wojewódzka MO.
Sztab brygady znajdował się w Chełmie.
Aby nadać większą rangę ochronie granic, podkreślano wojskowy charakter tej formacji. Od 1 stycznia 1950 roku przywrócono wcześniejsze nazewnictwo jednostek jako „Wojska Ochrony Pogranicza”. Z dniem 1 stycznia 1951 roku wprowadzono nową numerację batalionów i brygad Wojsk Ochrony Pogranicza, a na bazie 13 Brygady Ochrony Pogranicza powstała 23 Brygada WOP.
Struktura organizacyjna
W 1948 roku struktura brygady obejmowała:
- dowództwo, sztab i pododdziały dowodzenia
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 21 – Terespol
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 23 – Włodawa
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 25 – Hrubieszów
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 27 – Bełz
Etat brygady przewidywał cztery bataliony oraz 1160 wojskowych i 10 pracowników cywilnych.
Na obszarze odpowiedzialności brygady działały cztery Graniczne Placówki Kontrolne:
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 28 „Terespol” (kolejowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 29 „Terespol” (drogowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 30 „Dorohusk” (kolejowo-drogowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 31 „Lubycza” (kolejowo-drogowa)
Dowódcy brygady
- ppłk Eugeniusz Angerman
- ppłk Witold Kłoczko
Przekształcenia
7 Oddział Ochrony Pogranicza → 7 Lubelski Oddział WOP → 13 Brygada Ochrony Pogranicza → 23 Brygada WOP → Grupa Manewrowa WOP Tomaszów (Chełm) Lubelski → Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Tomaszów (Chełm) Lubelski → 23 Oddział WOP → 23 Chełmski Oddział WOP → Nadbużańska Brygada WOP → Nadbużański Batalion WOP → Nadbużański Oddział Straży Granicznej
Przypisy
Bibliografia
- Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Tadeusz Niedziela: Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945-1995. Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. 1995.
- Grzegorz Goryński. Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1945 – 1965. Próba oceny – cz. I. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/11, 2011. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
- Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/11, Historia Chełmskiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1955. Chełm 1956.
- Wykaz dyslokacyjny pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza w latach 1948−1956, Szczecin, Archiwum Straży Granicznej.