Armata czołgowa 2A46 (D-81TM) to radziecka armata czołgowa o kalibrze 125 mm, która działa w trybie półautomatycznym.
Model 2A46 był rozwinięciem armaty 2A26 (D-81T), która weszła do służby w 1968 roku jako uzbrojenie czołgów T-64A, a w wersji 2A46M2 była montowana w czołgach T-72. Kluczową zmianą, mającą na celu poprawę celności, było zastosowanie płaszcza na lufie, co redukowało odkształcenia wynikające z różnic temperatur. Wprowadzono także inne drobne modyfikacje. W wersji przeznaczonej dla czołgu T-72 armata nosiła oznaczenie 2A46, natomiast dla czołgów T-64 i T-80 używano oznaczeń 2A46-1 lub 2A46-2, w wariancie przystosowanym do odpalania pocisków przeciwpancernych Kobra.
Istotnym ulepszeniem konstrukcyjnym jest armata 2A46M, która charakteryzuje się zwiększoną celnością o około 40%. Osiągnięto to głównie poprzez zastąpienie niesymetrycznego opornika dwiema symetrycznie umieszczonymi w komorze zamkowej. Otrzymały ją czołgi T-72A z późnych serii oraz T-72B, a w wersji 2A46M-1 także wozy z rodziny T-64B, T-80B, T-80U i ich pochodne.
Armata ta jest wykorzystywana m.in. w czołgach T-72 oraz PT-91, które znajdują się na wyposażeniu Wojska Polskiego. Działa na zasadzie odrzutu lufy i jest przeznaczona do niszczenia zarówno siły żywej, jak i środków ogniowych oraz pojazdów bojowych. Lufa o gładkiej ścianie z przedmuchiwaczem ma osłonę termiczną i jest wzmocniona tuleją. Zamek klinowy z samoczynnym mechanizmem działania, a oporopowrotnik składa się z hydraulicznego opornika oraz pneumatycznego powrotnika. W wersji podstawowej 2A46 zastosowano tylko jeden opornik, umieszczony niesymetrycznie po prawej stronie lufy. Kołyska ma kształt cylindryczny, a armata wyposażona jest w łukowy mechanizm podniesieniowy oraz elektryczny i mechaniczny mechanizm spustowy. Ładowanie odbywa się z wykorzystaniem zmechanizowanego samoczynnego układu zasilania.
Do strzelania z armaty wykorzystuje się amunicję o rozdzielnym ładowaniu, w tym pociski kumulacyjne, podkalibrowe oraz odłamkowo-burzące.
Dane techniczne armaty:
- masa zespołu wahadłowego – 2675 kg
- długość lufy – 6350 mm
- kąt ostrzału – od –5 do +15° (w pionie)
- prędkość początkowa pocisku kumulacyjnego – 905 m/s; odłamkowo-burzącego – 850 m/s
- długość strzału bezwzględnego, przy wysokości celu 2 m – do 2120 m
Przypisy:
Bibliografia:
Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo „WIS”, 1994, s. 14. ISBN 83-86028-01-7.
Paweł Przeździecki. Armaty czołgowe rodziny D-81 kalibru 125 mm. Część I. „Nowa Technika Wojskowa”. 5/2021, maj 2021. ISSN 1230-1655.