123 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza
123 batalion Wojsk Ochrony Pogranicza, także znany jako batalion odwodowy Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza oraz batalion graniczny Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza, był samodzielnym pododdziałem Wojsk Ochrony Pogranicza, który pełnił służbę na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie rozkazu MBP nr 043/org z dnia 3 czerwca 1950 roku, z 8 Brygady Ochrony Pogranicza utworzono 12 Brygadę Wojsk Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 roku 42 batalion Ochrony Pogranicza został przekształcony w 123 batalion Wojsk Ochrony Pogranicza.
Według Prochwicza:
W 1964 roku 123 batalion WOP został rozformowany, a podległe mu strażnice zostały włączone bezpośrednio do sztabu 12 Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie.
Według Jackiewicza:
W 1976 roku, w wyniku przejścia na dwuszczeblowy system dowodzenia, batalion został rozwiązany. W jego miejsce zorganizowano sekcję zwiadu oraz kompanię odwodową, a strażnice podporządkowano bezpośrednio brygadzie.
W wyniku reorganizacji Wojsk Ochrony Pogranicza, w październiku 1984 roku ponownie sformowano batalion graniczny Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie, zgodnie z etatem nr 44/0103, który obejmował 282 żołnierzy w okresie „W” oraz 223 żołnierzy w okresie „P”. Funkcjonował on do 31 października 1989 roku, a 1 listopada 1989 roku został rozformowany. Podległe strażnice zostały podporządkowane bezpośrednio sztabowi dowódcy Pomorskiej Brygady WOP.
Struktura organizacyjna
W skład struktury batalionu wchodziły:
- dowództwo
- strażnica nr 59 – Kamieniec
- strażnica nr 60 – Barnisław
- strażnica nr 61 – Dołuje
- strażnica nr 62 – Dobra
- strażnica nr 63 – Rzędziny
Na dzień 31 grudnia 1959 roku batalionowi WOP Szczecin podlegały:
- 11 strażnica WOP II kategorii – Stolec
- 12 strażnica WOP I kategorii – Dobra
- 13 strażnica WOP III kategorii – Szczecin (Wołczkowo)
- 14 strażnica WOP III kategorii – Mierzyn
- 15 strażnica WOP II kategorii – Dołuje
- 16 strażnica WOP III kategorii – Bobolin
- 17 strażnica WOP I kategorii – Broniszewo
- 18 strażnica WOP IV kategorii – Kołbaskowo
- 19 strażnica WOP III kategorii – Rosówek
- 20 strażnica WOP II kategorii – Kamieniec
Struktura batalionu oraz numeracja strażnic na dzień 1 stycznia 1964 roku:
- 4 strażnica WOP lądowa III kategorii – Karszno
- 5 strażnica WOP lądowa III kategorii – Myślibórz Wielki
- 6 strażnica WOP lądowa I kategorii – Dobieszczyn
- 7 strażnica WOP lądowa II kategorii – Stolec
- 8 strażnica WOP lądowa II kategorii – Dobra
- 9 strażnica WOP lądowa I kategorii – Kościno im. kpt. Wasyla Wojczenki ps. „Sasza”
- 10 strażnica WOP lądowa I kategorii – Broniszewo
- 11 strażnica WOP lądowa III kategorii – Kołbaskowo
- 12 strażnica WOP lądowa III kategorii – Kamieniec
Żołnierze batalionu
Dowódcy batalionu to:
- Bolesław Bonczar (20.11.1950–31.03.1951)
- kpt. Zdzisław Bujkiewicz (do 1952)
- kpt./mjr/ppłk Mieczysław Koladyński (1952–1964)
W 1955 roku struktura dowództwa batalionu wyglądała następująco:
- dowódca batalionu – mjr Mieczysław Koladyński
- zastępca dowódcy batalionu do spraw politycznych – por. Andrzej Musielak
- zastępca dowódcy batalionu do spraw specjalnych – kpt. Jan Kapusta
- szef sztabu batalionu – por. Tadeusz Kubiak
- kwatermistrz – kpt. Adam Ferber
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945–1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X–XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
Archiwum SG Historia Pomorskiej Brygady WOP. Szczecin 1961.