122 Batalion WOP to samodzielny pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na mocy rozkazu MBP nr 043/org z dnia 3 czerwca 1950 roku, na podstawie 8 Brygady Ochrony Pogranicza, powstała 12 Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza. Od 1 stycznia 1951 roku 40 batalion chojeński został przekształcony w 122 batalion WOP. W wyniku kolejnej reorganizacji, batalion ten przekazał swoją strażnicę w Cedyni 121 batalionowi WOP.
W 1956 roku 9 Brygada przejęła od 12 Brygady WOP w Szczecinie 121 batalion WOP Mieszkowice, z wyjątkiem 54 strażnicy, która wróciła do 122 batalionu w Chojnie.
W styczniu 1968 roku batalion w Chojnie został przemianowany na batalion rzeczny, a pod koniec roku zmieniono jego etat. W 1974 roku przywrócono go do statusu batalionu granicznego.
W 1976 roku, w związku z wprowadzeniem dwuszczeblowego systemu dowodzenia, batalion został rozwiązany. W jego miejsce utworzono sekcję zwiadowczą oraz kompanię odwodową, a strażnice zostały podporządkowane bezpośrednio brygadzie. Pod koniec 1984 roku batalion został odtworzony w Chojnie jako batalion graniczny Pomorskiej Brygady WOP. Funkcjonował do 31 października 1989 roku, a od 1 listopada 1989 roku został rozformowany, a podporządkowane mu strażnice weszły pod bezpośrednie dowództwo Pomorskiej Brygady WOP. Na bazie koszarowych obiektów, od 1 listopada 1989 roku rozpoczęła działalność nowo utworzona Strażnica WOP Lądowa kadrowa w Chojnie (na czas „P” kadrowa).
Struktura organizacyjna
Dowództwo, sztab oraz pododdziały przysztabowe mieściły się w Chojnie:
- strażnica nr 54 – Cedynia
- strażnica nr 55 – Piasek
- strażnica nr 56 – Krajnik Dolny
- strażnica nr 57 – Widuchowa
- strażnica nr 58 – Gryfino
Na dzień 1 stycznia 1960 roku batalionowi WOP Chojna podlegały:
- 21 strażnica WOP III kategorii – Gryfino
- 22 strażnica WOP III kategorii – Widuchowa
- 23 strażnica WOP III kategorii – Krajnik Górny
- 24 strażnica WOP III kategorii – Piasek
- 25 strażnica WOP IV kategorii – Cedynia
- 26 strażnica WOP IV kategorii – Kostrzynek
- 27 strażnica WOP III kategorii – Łysogórki
- 28 strażnica WOP III kategorii – Czelin
- 29 strażnica WOP III kategorii – Namyślin
Struktura batalionu oraz numeracja strażnic na dzień 1 stycznia 1964 roku:
- 13 strażnica WOP rzeczna I kategorii – Gryfino
- przejście graniczne rzeczne – Gryfino
- 14 strażnica WOP rzeczna I kategorii – Widuchowa
- przejście graniczne rzeczne – Widuchowa
- 15 strażnica WOP rzeczna I kategorii – Krajnik Górny
- 16 strażnica WOP rzeczna I kategorii – Piasek
- 17 strażnica WOP rzeczna I kategorii – Cedynia
- 18 strażnica WOP rzeczna I kategorii – Kostrzynek
- 19 strażnica WOP rzeczna I kategorii – Łysogórki
- 20 strażnica WOP rzeczna I kategorii – Czelin
- 21 strażnica WOP rzeczna I kategorii – Namyślin
Żołnierze batalionu
Dowódcy batalionu:
- p.o. kpt. Leon Serdyński (?−1952)
- mjr Wacław Paterman (1952−1955)
- mjr Jerzy Jakubiak (1.04.1955−08.1958)
- mjr Milan Stanisław (1958−1959)
- ppłk Gnach Jan (1959−1965)
- ppłk Jerzy Jakubiak (09.1965−08.1969)
Dowództwo batalionu w 1955 roku:
- dowódca batalionu – mjr Jerzy Jakubiak
- zastępca dowódcy batalionu do spraw politycznych – por. Jan Jabłoński
- zastępca dowódcy batalionu do spraw specjalnych – por. Zenon Musiał
- szef sztabu batalionu – por. Zdzisław Krzysztyniak
- kwatermistrz – ppor. Jan Postułka.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985. Brak numerów stron w książce.
Miłosz Filipowiak, Karolina Piekarz, Patryk Rybak: Z dziejów organizacji służby granicznej w Cedyni (1945-2003) [w] Cedynia i okolice poprzez wieki. Chojna, Szczecin: Towarzystwo Historyczno-Kulturalne „Terra Incognita”, 2013. ISBN 978-83-932245-6-2.
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek: materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r.: praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X. Brak numerów stron w książce.
Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
ASGr. Historia Pomorskiej Brygady WOP. Szczecin 1961.
Mirosław Kudasiewicz. Wspomnienia Weterana WOP (49) Sylwetki dowódców jedn. WOP – ppłk Jerzy Jakubiak. „Tygodnik Prudnicki”. 27 (762), s. 10, 6-07-2005. ISSN 1231-904X.