12 Dywizja Strzelców to związek taktyczny piechoty Armii Czerwonej, który działał w czasie wojny domowej w Rosji oraz podczas wojny polsko-bolszewickiej.
Formowanie i walki
Dywizja została utworzona w kwietniu 1918 roku w Woroneżu jako Woroneska Dywizja Piechoty. W dniu 22 października 1918 przekształcono ją w 12 Dywizję Strzelców. W ramach 8 Armii uczestniczyła w walkach nad Donem oraz na Kubaniu. W lutym 1920 roku dywizja przeszła do 9 Armii, a w kwietniu weszła w skład Frontu Zachodniego. W ramach 15 Armii, podczas pierwszej ofensywy Tuchaczewskiego, poniosła ogromne straty, które sięgnęły 80% stanu osobowego. Po wycofaniu na tyły i uzupełnieniu, w lipcu 1920 roku została przydzielona do 4 Armii i w trakcie drugiej ofensywy Tuchaczewskiego dotarła pod Brodnicę, gdzie została pokonana przez Grupę płk. Aleksandrowicza.
Na dzień 1 sierpnia 1920 roku, dywizja miała w stanie bojowym 5534 żołnierzy, z czego 4531 stanowili piechurzy. Dysponowała 81 ciężkimi karabinami maszynowymi oraz 26 działami.
Resztki dywizji zostały internowane w Prusach Wschodnich. Odtworzona w listopadzie 1920 roku brała udział w starciach z oddziałami atamana Petlury na Ukrainie.
Struktura organizacyjna
Na dzień 1 sierpnia 1920 roku skład dywizji przedstawiał się następująco:
dowództwo dywizji
34 Brygada Strzelców
100 pułk strzelców
101 pułk strzelców
102 pułk strzelców
dywizjon artylerii
35 Brygada Strzelców
103 pułk strzelców
104 pułk strzelców
105 pułk strzelców
dywizjon artylerii
36 Brygada Strzelców
106 pułk strzelców
107 pułk strzelców
108 pułk strzelców
dywizjon artylerii
W tym dniu dywizja dysponowała 4500 „bagnetami”, 68 karabinami maszynowymi, 24 3-calowymi armatami dywizyjnymi wz. 1902 oraz 4 innymi działami.
Dowódcy dywizji
A.G. Riewa (III 1920 – II 1921)
Przypisy
Bibliografia
Grzegorz Łukomski, Bogusław Polak, Mieczysław Wrzosek: Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1990, seria: Monografie Instytutu Nauk Społecznych.
Józef Moszczeński: Rosyjski plan bitwy nad Wisłą w 1920. W: Izabela Borańska-Chmielewska (projekt): Polskie zwycięstwo dla wolności Europy; księga pamiątkowa arma virumque cano; 100-lecie bitwy warszawskiej 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Wydawniczy; Centralna Biblioteka Wojskowa, 2020. ISBN 978-83-955800-5-5.
Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium do polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku (reprint). Warszawa: Wydawnictwo 2 Kolory Sp.z o.o., 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.