12 (Meklemburska) Dywizja Piechoty (niem. 12. Infanterie-Division) była niemiecką dywizją, która działała w czasie II wojny światowej, biorąc udział w agresji na Polskę, Francję oraz ataku na Związek Radziecki.
Formowanie i szlak bojowy
12 Dywizja Piechoty została utworzona w 1934 roku pod tajemniczą nazwą Infanterieführer II, z siedzibą sztabu w Schwerinie. Na podstawie rozkazu z 15 października 1935 roku, przyjęła oficjalną nazwę 12 Dywizja Piechoty i stacjonowała w ramach II Okręgu Wojskowego.
We wrześniu 1939 roku, dywizja brała udział w inwazji na Polskę, a w 1940 roku uczestniczyła w agresji na Francję. Do maja 1941 roku była częścią sił okupacyjnych w Europie Zachodniej, w tym w Holandii.
W czerwcu 1941 roku, dywizja wzięła udział w Operacji Barbarossa, będąc częścią Grupy Armii Północ, pod jej dowództwem do końca 1943 roku. Od lutego do kwietnia 1942 roku, 12 DP znalazła się w okrążeniu w Kotle Diemiańskim, z którego udało jej się wydostać z dużymi stratami.
Na początku 1944 roku, zrekonstruowana dywizja została przydzielona do 4 Armii wchodzącej w skład Grupy Armii Środek; w czerwcu stawiła czoła radzieckiej ofensywie na Białorusi (Operacja Bagration). Po załamaniu frontu, dywizja wycofała się do Mohylewa, który miał być broniony do ostatniego tchu, jednak została tam całkowicie rozbita. Tylko nielicznym żołnierzom udało się wydostać z okrążenia.
W październiku 1944 roku, dywizja została odtworzona jako 12 Dywizja Grenadierów Ludowych i do końca wojny walczyła na froncie zachodnim, w składzie Grupy Armii B. Uczestniczyła w obronie Akwizgranu, bitwie o las Hurtgen oraz w ofensywie w Ardenach. 18 kwietnia 1945 roku, dywizja kapitulowała w Wuppertalu, okrążona w kotle w Zagłębiu Ruhry.
Dowódcy dywizji
gen. mjr Wilhelm Ulex 1 X 1935 – 6 X 1936;
gen. mjr Albrecht Schubert 6 X 1936 – 1 IV 1938;
gen. por. Ludwig van der Leyen 1 IV 1938 – 10 III 1940;
gen. Walther Kurt von Seydlitz-Kurzbach 10 III 1940 – 31 XII 1941;
płk Karl Hernekamp 1 I 1942 – 1 III 1942;
gen. por. Kurt – Jürgen Freiherr von Lützow 1 III 1942 – 1 VI 1942;
płk Gerhard Müller 1 VI 1942 – 11 VII 1942;
płk Wilhelm Lorenz 11 VII 1942 – 20 VII 1942;
gen. por. Kurt – Jürgen Freiherr von Lützow 20 VII 1942 – 25 V 1944;
gen. por. Curt Jahn 25 V 1944 – 4 VI 1944;
gen. por. Rudolf Bamler 4 VI 1944 – 27 VI 1944;
gen. mjr/gen. por. Gerhard Engel 28 VI 1944 – 12 IV 1945;
gen. mjr Ernst König 12 IV 1945 – 18 IV 1945.
Struktura organizacyjna
Skład w sierpniu 1939:
- 27 pułk piechoty: sztab w Rostocku, II i III batalion;
- 48 pułk piechoty: sztab w Neustrelitz, I, II, III oraz batalion rezerwowy;
- 89 pułk piechoty: sztab w Schwerinie, I i III batalion w Schwerinie, II batalion w Wismarze;
- 12 pułk artylerii: sztab w Schwerinie, I i II dywizjon w Schwerinie, III dywizjon w Rostocku;
- I dywizjon 48 pułku artylerii ciężkiej: Güstrow;
- 12 batalion pionierów: Schwedt;
- 12 oddział przeciwpancerny: Schwerin;
- 12 oddział łączności: Schwerin;
- 12 oddział obserwacyjny: nie został sformowany;
Skład w styczniu 1940:
- 27, 48 i 89 pułk piechoty, 12 pułk artylerii, I/48 pułk artylerii ciężkiej, 12 batalion pionierów, 12 oddział rozpoznawczy, 12 oddział przeciwpancerny, 12 oddział łączności, 12 polowy batalion zapasowy;
Skład w styczniu 1943:
- 27 pułk fizylierów, 48 i 89 pułk grenadierów, 12 pułk artylerii, 12 batalion pionierów, 12 oddział rozpoznawczy, 12 oddział przeciwpancerny, 12 oddział łączności, 12 polowy batalion zapasowy;
Skład w sierpniu 1943:
- 27 pułk fizylierów, 48 i 89 pułk grenadierów, 12 pułk artylerii, 12 batalion pionierów, 12 batalion fizylierów, 12 oddział przeciwpancerny, 12 oddział łączności, 12 polowy batalion zapasowy;
Skład w sierpniu 1944:
- 27 pułk fizylierów, 48 i 89 pułk grenadierów, 12 pułk artylerii, 12 batalion pionierów, 12 batalion fizylierów, 12 oddział przeciwpancerny, 12 oddział łączności, 12 polowy batalion zapasowy;
Skład w październiku 1944:
- 27 pułk fizylierów, 48 i 89 pułk grenadierów, 12 pułk artylerii, 12 batalion pionierów, 12 batalion fizylierów, 12 oddział przeciwpancerny, 12 oddział łączności, 12 polowy batalion zapasowy;
Przypisy
Bibliografia
Chris Bishop: Niemiecka piechota w II wojnie światowej. Warszawa: 2009. ISBN 978-83-11-11-428-9.
Gerhard Donat: Lützows wilde verwegene Schar. Das mecklenburgische Grenadier-Regiment 89 in Weltkriegen Osnabrück 1990.
Tadeusz Jurga: Armia Modlin 1939, Warszawa 1987.
Czesław Grzelak, Henryk Stańczyk: Kampania polska 1939 roku. Początek II wojny światowej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2005. ISBN 83-7399-169-7.
Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990. ISBN 83-211-1096-7.
Werner Haupt: Die deutschen Infanterie-Division b.m.w 1991.
Werner Haupt: Army Group North. The Wehrmacht in Russia 1941-1945 b.m.w i b.m.r.
Werner Haupt: Demjansk, Ein Bolwerk im Osten Bad Nauheim 1961.
Piotr Zarzycki: Suplement do Września 1939. Orde de Bataille armii niemieckiej, słowackiej i sowieckiej wraz z obsadami personalnymi. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 2014. ISBN 978-83-933204-7-9.