12 Batalion Medyczny (12 bmed) – to był samodzielny batalion służby zdrowia Wojska Polskiego.
== Historia ==
=== 45 batalion medyczno-sanitarny ===
==== Formowanie, zadania, szkolenie ====
W 1961 roku, w ramach 12 Dywizji Zmechanizowanej w Stargardzie Szczecińskim, powstał 45 batalion medyczno-sanitarny.
Kadrę 45 batalionu medyczno-sanitarnego stanowili zawodowi żołnierze, którzy zostali przeniesieni z innych jednostek 12 DZ oraz 109 Wojskowego Szpitala Garnizonowego w Szczecinie. Na czas przejściowy dowództwo objął kpt. lek. Stanisław Kaczmarek z 109 WSG, szefem sztabu był kpt. Włodzimierz Chmielewski, a kwatermistrzem kpt. Józef Kałużyński. W wrześniu 1961 roku dowództwo batalionu przejął mjr lek. Mieczysław Pilch. W latach 1961–1962 przeprowadzono remont bloku koszarowego, gdzie zakwaterowano sztab oraz oddziały: chirurgiczny z blokiem operacyjnym, wewnętrzny oraz część polikliniczną. Batalion zyskał nowoczesny sprzęt bojowy, techniczny oraz aparaturę medyczną i specjalistyczną.
W latach 60. i 70. XX wieku 45 batalion medyczny uczestniczył w wielu ćwiczeniach i manewrach. Jesienią 1962 roku wziął udział w manewrach wojsk Układu Warszawskiego pod nazwą „Odra-Bałtyk”, gdzie rozwinięto dywizyjny punkt medyczny. W lipcu 1965 roku uczestniczył w ćwiczeniach „Bałtyk-Wisła” na poligonie Okonek, a w lutym 1967 roku w dywizyjnych ćwiczeniach „Gil-67”, podczas których zorganizowano zajęcia pokazowe dla przedstawicieli państw Układu Warszawskiego oraz kierownictwa Ministerstwa Obrony Narodowej.
W trakcie zajęć jednostka była odwiedzana przez wiceministra ON gen. broni Jerzego Bordziłowskiego.
We wrześniu 1969 roku batalion wziął udział w ćwiczeniach „Odra-Nysa 69”, w dniach 15–21 maja 1975 roku – w ćwiczeniach „Harpia-75”, a we wrześniu 1976 roku – w ćwiczeniach „Tarcza-76”. W dniach 15–27 czerwca 1977 roku, w trakcie połączonych z inspekcją ćwiczeń dywizyjnych „Waruga-77”, batalion rozwinął dywizyjny punkt medyczny, uzyskując ocenę 4.36. W dniach 15–20 lutego 1978 roku jednostka brała udział w ćwiczeniach „Orlatan-78”, a w dniach 18–24 marca 1979 roku w dywizyjnych ćwiczeniach „Sokół-79” z udziałem jednostek armii radzieckiej. W dniach 23–24 sierpnia 1979 roku batalion zorganizował ćwiczenia pokazowe dla studentów akademii medycznych. W 1980 roku, w ramach konkursu na najlepszy batalion medyczny, 45 bm zdobył pierwsze miejsce w Pomorskim Okręgu Wojskowym, uzyskując średnią ocenę 4,91.
==== Struktura organizacyjna ====
W 1961 roku w strukturze batalionu znajdowały się następujące komórki organizacyjne i pododdziały:
- dowództwo i sztab,
- kompania medyczna,
- pluton specjalny,
- pluton ewakuacyjno-transportowy,
- pluton zaopatrzenia,
- gabinet stomatologiczny,
- apteka.
Na wyposażeniu jednostki znajdowały się jeden samochód osobowo-terenowy, 17 samochodów ciężarowo-terenowych, 13 samochodów specjalnych, cztery przyczepy oraz jedna radiostacja R-107.
==== Wyróżnienia ====
Medal „Za zasługi dla POW”,
tytuł Najlepszego Batalionu Medycznego w Pomorskim Okręgu Wojskowym w 1980 roku.
=== 45 Batalion Medyczny–Szpital Wojskowy ===
==== Formowanie, zadania, szkolenie ====
21 lipca 1981 roku, na podstawie rozkazu dowódcy 12 DZ Nr 018/81, 45 Batalion Medyczno-Sanitarny został przekształcony w 45 Batalion Medyczny–Szpital Wojskowy. Dowódcą batalionu został ppłk lek. Florian Płaneta, zastępcą mjr Zygmunt Gospodarek, szefem sztabu mjr Tadeusz Krzysztofik, a kwatermistrzem mjr Wiaczesław Downar. Z końcem lipca 1981 roku w 45 Batalionie Medycznym-Szpitalu Wojskowym funkcjonowały szpitalne oddziały: wewnętrzny i chirurgiczny.
13 grudnia 1981 roku, w trakcie stanu wojennego, batalion przemieścił się w rejon alarmowy Dobropole Gryfińskie. 24 grudnia jednostka wróciła do macierzystego garnizonu w Stargardzie Szczecińskim.
W dniach 21 marca–3 kwietnia 1984 roku batalion uczestniczył w ćwiczeniach dywizyjnych „Południe-84”, rozwijając dywizyjny punkt medyczny. Od 26 lutego do 6 marca 1985 roku – w ćwiczeniach dywizyjnych „Rubin-85”, a od 10 do 23 września 1986 roku – w ćwiczeniach dywizyjnych „Agat-86”, które odbyły się na OC Żagań.
W dniach 25 lutego–14 marca 1987 roku batalion brał udział w ćwiczeniach dywizyjnych „Opal-87”, które zorganizowano na poligonie drawskim z udziałem obserwatorów z 22 państw-sygnatariuszy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE). Batalion przeprowadził mobilizacyjne rozwinięcie, powołując 106 żołnierzy rezerwy.
W 1991 roku obchodzono 30-lecie powstania jednostki, w którym uczestniczyli byli dowódcy batalionu oraz zaproszeni goście.
W dniach 19–26 września 1992 roku batalion brał udział w ćwiczeniu „Opal-92”, dokonując mobilizacyjnego rozwinięcia i powołując 102 żołnierzy rezerwy. Od 12 lutego do 21 marca 1994 roku wziął udział w ćwiczeniu „Opal-94”, w czerwcu 1996 roku – „Opal-96”, a w październiku 1996 roku – „Ametyst-96”.
31 lipca 1993 roku zawieszono działalność szpitalnych oddziałów, izby przyjęć oraz kuchni, przenosząc świadczenia do polikliniki. 9 sierpnia 1993 roku Minister Obrony Narodowej wpisał batalion do rejestru zakładów opieki zdrowotnej.
==== Struktura organizacyjna ====
Od 1981 roku, po przekształceniu, skład batalionu wyglądał następująco:
- dowództwo i sztab,
- kompania medyczna,
- plutony segregacji i ewakuacji,
- pluton chirurgiczny,
- pluton specjalny,
- pluton ewakuacyjno-transportowy,
- pluton zaopatrzenia,
- gabinet stomatologiczny,
- apteka,
- oddział wewnętrzny,
- oddział chirurgiczny.
Wyposażenie jednostki wzbogacono o 2 samochody specjalne oraz 1 przyczepę.
==== Wyróżnienia ====
Medal „Za zasługi dla 12 DZ”.
==== Odznaka pamiątkowa 45 Batalionu Medycznego ====
Odznaka pamiątkowa 45 Batalionu Medycznego ma wymiary 47×47 mm i przyjmuje kształt krzyża maltańskiego z srebrnymi krawędziami oraz kulkami na końcach ramion. Ramiona są pokryte szkarłatnym lakierem, a ich obwód otacza niebieski pasek. Numer i inicjały 45 bm znajdują się na ramionach poziomych. W centrum odznaki umiejscowiona jest okrągła tarcza z żółtym otokiem, na której znajduje się herb Szczecina. Między ramionami krzyża skrzyżowane są dwie oksydowane laski Eskulapa. Odznaka występuje w dwóch wersjach: oficerskiej – lakierowanej oraz żołnierskiej – bez lakieru. Pierwsze odznaki zostały wręczone kadrze i pracownikom cywilnym 5 kwietnia 1991 roku. Autorem projektu odznaki jest Jacek Radziewicz-Winnicki, a została wykonana w pracowni grawerskiej Ryszarda Welgryna z Częstochowy.
=== 12 Batalion Medyczny–Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska ===
==== Formowanie, zadania, szkolenie ====
26 marca 1996 roku dowódca 12 DZ wydał rozkaz, na podstawie zarządzenia szefa Sztabu Generalnego WP nr 086/Org. z 19 grudnia 1994 roku, o przekształceniu 45 Batalionu Medycznego-Szpitala Wojskowego w 12 Batalion Medyczny-Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska do końca roku. W dniach 16–27 czerwca 1997 roku komisja Departamentu Kontroli Ministerstwa Obrony Narodowej pod przewodnictwem płk. dypl. Stanisława Janikowskiego przeprowadziła kontrolę gospodarczą w 12 Batalionie Medycznym-Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska.
W dniach 17–20 czerwca 1997 roku jednostka brała udział w ćwiczeniu dowódczo-sztabowym pod nazwą „Opal-97”, a w 1998 roku – w ćwiczeniach „Opal-98”, a w 1999 roku – w ćwiczeniach „Bałtycki Trójkąt” oraz „Węgielny Wyłom”.
==== Struktura organizacyjna ====
W 1997 roku Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska składała się z:
- dowództwo i sztab,
- kompania medyczna,
- gabinet internistyczny z pracownią elektrokardiografii i endoskopii,
- gabinet chirurgiczny,
- gabinet pediatryczny,
- gabinet neurologiczny,
- gabinet okulistyczny,
- gabinet dermatologiczny,
- gabinet psychiatryczny,
- gabinet laryngologiczny,
- gabinet ginekologiczny,
- gabinet stomatologiczny z pracownią protetyki,
- gabinet fizykoterapii,
- pięć pracowni: radiologiczna, analityki lekarskiej,
- apteka.
==== Wyróżnienia ====
Medal „Za zasługi dla miasta Stargardu”.
=== 12 Batalion Medyczny ===
==== Przeformowanie w 12 Batalion Medyczny, powstanie WSPL ====
1 stycznia 2000 roku 12 Batalion Medyczny–Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska został przekształcony w 12 Batalion Medyczny, który pozostał w strukturze 12 DZ pod tym samym numerem (JW 4421). Z chwilą rozformowania 12 Batalionu Medycznego–Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska, na podstawie zarządzenia Ministra Obrony Narodowej Nr 43/MON dotyczącego utworzenia samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, powstała Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska (przekształcona 20 marca 2000 roku w Wojskową Specjalistyczną Przychodnię Lekarską Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej).
==== Rozformowanie 12 Batalionu Medycznego ====
5 lutego 2007 roku 12 Batalion Medyczny został rozformowany na podstawie rozkazu dowódcy 12 DZ gen. bryg. Jerzego Michałowskiego, a w jego miejsce sformowano Zespół Medyczny w 12 Batalionie Dowodzenia 12 DZ.
==== Wyróżnienia ====
Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego.
== Żołnierze batalionu ==
=== Dowódcy ===
==== 45 Batalion Medyczno-Sanitarny ====
1961: kpt. lek. Stanisław Kaczmarek (cz.p.o.)
1961–1967: mjr lek. Mieczysław Pilch
1967–1970: ppłk lek. Jan Białożyński
1970–1973: mjr lek. Jerzy Krukowski
1973–1981: mjr lek. Florian Płaneta
==== 45 Batalion Medyczny–Szpital Wojskowy ====
1981–1988: ppłk lek. Florian Płaneta
1988–1996: mjr/ppłk lek. Antoni Kalinowski
==== 12 Batalion Medyczny–Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska ====
1996–1998: ppłk lek. Antoni Kalinowski
1998–1999: mjr lek. Leszek Haus
1999: mjr lek. Zygmunt Brzuśnian (cz.p.o.)
==== 12 Batalion Medyczny ====
2000: mjr lek. Zygmunt Brzuśnian
2000–2002: mjr lek. Zbigniew Przybysz
2002: mjr lek. Marcin Borkowski (cz.p.o.)
2002–2003: mjr mgr Jerzy Tetera (cz.p.o.)
2003–2004: ppłk lek. Włodzimierz Kuta
2004–2005: mjr lek. Andrzej Pastuszek
2005: mjr mgr Jerzy Tetera (cz.p.o.)
2005–2006: ppłk lek. Adam Kufka
2006–2007: ppłk lek. Andrzej Pastuszek
=== Dyrektorzy WSPL SP ZOZ ===
Leszek Haus (2000-2016)
Jadwiga Szklarska (2016-obecnie)
== Przekształcenia ==
45 Batalion Medyczno-Sanitarny (JW 4421) w Stargardzie Szczecińskim (1961-1981) → 45 Batalion Medyczny–Szpital Wojskowy (JW 4421) w Stargardzie Szczecińskim (1981-1996) → 12 Batalion Medyczny–Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska (JW 4421) w Stargardzie Szczecińskim (1996-2000) ↘ przekształcony w 2000
12 Batalion Medyczny (JW 4421) w Stargardzie Szczecińskim (2000-2007) ↘ rozformowany w 2007
→ Zespół Medyczny w 12 Batalionie Dowodzenia 12 DZ (2007-obecnie)
→ Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Stargardzie Szczecińskim (2000-2015)
→ Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Stargardzie (2016-obecnie)
== Zobacz też ==
Garnizon Stargard
== Uwagi ==
== Przypisy ==
== Bibliografia ==
12 Batalion Medyczny. Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska, Stargard Szczeciński 1961–1996, Stargard Szczeciński 1997.
Dariusz Faszcza: Z Dziejów 12 Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2005. ISBN 83-11-10131-0.
Dariusz Faszcza: 12 Szczecińska Dywizja Zmechanizowana. 70 lat służby na Pomorzu Zachodnim (1945-2015). Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2015. ISBN 978-83-63755-75-1.
Zdzisław Z. Sawicki, Odznaki Wojska Polskiego 1989–2002, Adam A. Wielechowski, Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2002, ISBN 83-7339-012-X, OCLC 225093003 . Brak numerów stron w książce
Zdzisław Z. Sawicki, Jerzy J. Waszkiewicz, Adam A. Wielechowski, Mundur i Odznaki Wojska Polskiego, Warszawa: Bellona, 1997, ISBN 83-11-08588-9, OCLC 750943548 . Brak numerów stron w książce
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 roku. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
== Linki zewnętrzne ==
Strona internetowa WSPL SP ZOZ w Stargardzie