113 pułk artylerii (113 pa) – jednostka Wojsk Rakietowych i Artylerii ludowego Wojska Polskiego.
Historia
17 maja 1951 roku Minister Obrony Narodowej wydał rozkaz dotyczący utworzenia 113 pułku artylerii haubic, który miał być sformowany do 1 grudnia 1952 roku w garnizonie Gubin-Komorów, w ramach 19 Dywizji Zmechanizowanej. Do 20 grudnia 1955 roku jednostka została przekształcona w 36 dywizjon artylerii haubic. Zmiany w etacie były wynikiem reorganizacji 19 Dywizji Zmechanizowanej w 19 Dywizję Pancerną, która dwa lata później przyjęła nazwę 5 Saskiej Dywizji Pancerną. W 1968 roku pułk został ponownie przekształcony w 113 pułk artylerii.
Jednostka stacjonowała w garnizonie Kostrzyn nad Odrą. W 1989 roku pułk został podporządkowany dowódcy 4 Dywizji Zmechanizowanej. Natomiast w 1994 roku oddział zmienił nazwę na 13 pułk artylerii.
Tradycje
9 września 1996 roku jednostka otrzymała tytuł wyróżniający „Kostrzyński” oraz imię patrona – pułkownika Mikołaja Gomólickiego. Przyjęto również tradycje z następujących jednostek:
- 1 pułku artylerii polowej 1918–1919
- 13 Kresowego pułku artylerii lekkiej 1919–1939
- 113 pułku artylerii haubic 1951–1955
- 36 Dywizjonu artylerii haubic 1956–1968
- 113 pułku artylerii 1968–1994
Na mocy tej samej decyzji Ministra Obrony Narodowej dzień 9 września został ustanowiony jako święto pułku. Do 31 grudnia 1998 roku jednostka została rozformowana, jednak jej tradycje są wciąż pielęgnowane przez kostrzyńskie Towarzystwo Miłośników 13 Kostrzyńskiego pułku artylerii.
Struktura organizacyjna
W skład jednostki wchodziły:
- dowództwo, sztab
- bateria dowodzenia
- plutony: rozpoznania, łączności, topograficzno-rachunkowy, rozpoznania dźwiękowego
- dywizjon haubic 122 mm
- dywizjon haubic 152 mm
- pluton przeciwlotniczy
- kompanie: zaopatrzenia, remontowa, medyczna
Łącznie w pułku artylerii znajdowały się: 18 haubic 122 mm, 18 haubic 152 mm oraz 4 zestawy ZU-23-2.
Dowódcy jednostki
Dowódcy 36 dywizjonu artylerii haubic:
- mjr Edward Dziwisz (w 1956 roku)
Przekształcenia
113 pułk artylerii haubic (1951-1955) → 36 dywizjon artylerii haubic (1955-1968) → 113 pułk artylerii → 13 pułk artylerii
Przypisy
Bibliografia
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Edward, Jan Nalepa: Pacyfikacja zbuntowanego miasta. Wojsko Polskie w czerwcu 1956 r. w Poznaniu w świetle dokumentów wojskowych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-07959-5.
Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy: przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydawnictwo TRIO: Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek: materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. : praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X. Brak numerów stron w książce.