1,1,1,2-Tetrafluoroetan

1,1,1,2-Tetrafluoroetan

1,1,1,2-Tetrafluoroetan, znany także jako tetrafluoroetan, o wzorze chemicznym C2H2F4, to organiczny związek chemiczny z klasy halogenków alkilowych (freonów) oraz fluoropochodna etanu. Jego główne zastosowanie znajduje się w chłodnictwie. Tetrafluoroetan nie ma potencjału ODP, a jego właściwości termodynamiczne są zbliżone do dichlorodifluorometanu.

Wykorzystanie

1,1,1,2-Tetrafluoroetan pełni rolę „wysokotemperaturowego” czynnika chłodzącego, wykorzystywanego w domowych lodówkach oraz systemach klimatyzacyjnych samochodów. Dodatkowo używa się go jako czynnika rozprężającego w produkcji spienionych tworzyw sztucznych, gazu pędnego w inhalatorach oraz w podręcznych pojemnikach z tzw. „sprężonym powietrzem”. Może także służyć do odwadniania sprężonego powietrza, a czasami jest stosowany do chłodzenia przetaktowywanych komputerów oraz jako napęd w broni pneumatycznej ASG.

Zgodnie z Dyrektywą 2006/40/WE, od 2011 roku użycie substancji o GWP przekraczającym 150 (w tym tetrafluoroetanu) w systemach klimatyzacyjnych samochodów jest zabronione w nowych modelach pojazdów, a od 2017 roku dotyczy to wszystkich nowych samochodów. W Kalifornii rozważane jest całkowite zakazanie sprzedaży tej substancji, aby uniknąć nieprofesjonalnej wymiany czynników chłodniczych w systemach klimatyzacyjnych.

Historia

R-134a został wprowadzony na początku lat 90. XX wieku jako zamiennik R-12, ze względu na jego szkodliwy wpływ na warstwę ozonową. W ciągu ostatniej dekady stężenie 1,1,1,2-tetrafluoroetanu w atmosferze znacząco wzrosło, a w latach 2001–2004 podwoiło się. Związek ten charakteryzuje się minimalnym wpływem na zmniejszanie warstwy ozonowej (ODP) oraz zakwaszanie deszczy (w wyższych warstwach atmosfery R-134a w reakcjach rodnikowych przekształca się w kwas trifluorooctowy, który występuje w ilości kilku ng/l deszczu), natomiast jego potencjał efektu cieplarnianego jest znaczny (GWP100 = 1300).

Bezpieczeństwo

Kontakt tetrafluoroetanu z ogniem lub powierzchniami o temperaturze przekraczającej 250 °C może prowadzić do jego rozkładu, co powoduje emisję toksycznych gazów, takich jak fluorowodorek HF oraz fluorek karbonylu COF2. Stężenie śmiertelne tetrafluoroetanu (LC50) dla szczurów wynosi 1,5 kg/m³, co oznacza, że jest on stosunkowo nietoksyczny. Jako gaz cięższy od powietrza, gromadzi się w dolnych częściach pomieszczeń, co może prowadzić do utraty przytomności oraz uduszenia z powodu lokalnego niedoboru tlenu.

Szybkie opróżnianie ciśnieniowych pojemników z tetrafluoroetanem prowadzi do znacznego obniżenia temperatury, co może wywołać odmrożenia.

Przypisy

Bibliografia

David R.D.R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).

Linki zewnętrzne

1,1,1,2-Tetrafluoroetan, międzynarodowa karta bezpieczeństwa chemicznego, Międzynarodowa Organizacja Pracy (pol. • ang.).

1,1,1,2-Tetrafluorethane. Concise International Chemical Assessment Document 11 [online], IPCS INCHEM [dostęp 2015-03-26] (ang.).