111 Samodzielna Kompania Czołgów Lekkich to pododdział broni pancernych Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej.
Kompania nie była częścią organizacji pokojowej armii. Została utworzona zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” w dniach od 31 sierpnia do 5 września 1939 roku, w I rzucie mobilizacji powszechnej, przez 2 batalion pancerny z Żurawicy jako jednostka dyspozycyjna Naczelnego Wodza. W jej skład wchodziło 15 czołgów lekkich wolnobieżnych Renault FT. Dowództwo kompanii sprawował kpt. br. panc. Bohdan Gadomski, który w 1940 roku zginął w Charkowie.
111 kczl w kampanii wrześniowej
Kompania została załadowana jako pierwsza do transportu kolejowego. 7 września, transportem kolejowym, przewieziono ją z Przemyśla w kierunku Siedlec na zapasowe miejsce postoju Naczelnego Dowództwa. 9 września, z powodu uszkodzenia torów w wyniku ataku niemieckich bombowców pod Łukowem Podlaskim, kompania została odcięta od reszty transportu. Po wyładunku zajęła pozycję w lesie na północ od Łukowa, dysponując minimalnymi zapasami paliwa. 12 września dwa czołgi, które zabezpieczały rejon kompanii, zostały zniszczone przez oddział rozpoznawczy Dywizji Pancernej „Kempf”. Pozostałe czołgi, po uzupełnieniu paliwa 13 września przez pluton techniczno-gospodarczy 11 dywizjonu pancernego, udały się na południe w kierunku Radzynia Podlaskiego. Przed Radzyniem skończyły się materiały pędne, a 16 września te wozy, już bez paliwa i załóg, zostały zdobyte przez oddziały niemieckiej 3 Armii. Część kompanii dotarła do Brześcia, natomiast reszta się rozproszyła.
Organizacja wojenna samodzielnej kompanii czołgów lekkich
Struktura kompanii lekkich czołgów wolnobieżnych Renault FT:
Poczet dowódcy
- gońcy motocyklowi
- patrol łączności
- patrol sanitarny
W dowództwie łącznie:
- 1 oficer, 2 podoficerów, 10 szeregowców;
- 1 samochód osobowo-terenowy, 3 motocykle.
Trzy plutony czołgów, w każdym:
- 1 oficer, 5 podoficerów, 7 szeregowców;
- 5 czołgów, 1 motocykl;
Pluton techniczno-gospodarczy
- sekcja warsztatowa
- sekcja gospodarcza
- sekcja transportowa
- załogi zapasowe
W plutonie łącznie:
- 1 oficer, 17 podoficerów, 21 szeregowców;
- 5 samochodów ciężarowych, samochód-warsztat, cysterna, 1 motocykl, transporter czołgów, 2 przyczepy na paliwo, kuchnia polowa.
Ogółem w kompanii:
- 5 oficerów, 34 podoficerów, 52 szeregowców;
- 15 czołgów, 7 samochodów, 7 motocykli.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
Antoni Nawrocki: 2 Batalion Pancerny. Zarys historii pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt 21. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-19-9.
Antoni Nawrocki: 2. Batalion Pancerny (Żurawica 1935–1939). Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 2006. ISBN 83-88773-55-0.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
Kamil Stepan, Mirosław Zientarzewski: Renault FT w Wojsku Polskim (1919-1939). Warszawa: Wydawnictwo Muzeum Wojska Polskiego, 2019. ISBN 978-83-939984-7-0.
Rajmund Szubański: Polska broń pancerna 1939. Warszawa: Bellona, 2011. ISBN 978-83-11-12106-5.
Andrzej Wesołowski (red.): SGO „Polesie” w dokumentach i wspomnieniach cz. 2 Służby, Obrona Brześcia, Dywizja „Kobryń”(dowództwo). Warszawa: Centralne Archiwum Wojskowe im. mjr. Bolesława Waligóry, Wydawnictwo Tetragon, 2014. ISBN 978-83-64475-08-5.