Wrocławski Oddział WOP nr 11 – zlikwidowana jednostka w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza, która pełniła służbę na granicy polsko-czechosłowackiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Wrocławski Oddział WOP nr 11 JW 2231 (Zarządzenie SzSG Nr 053/Org. z dnia 30 marca 1946) został utworzony w 1946 roku na podstawie 11 Oddziału Ochrony Pogranicza, zgodnie z rozkazem NDWP nr 0153/org. z 21 września 1946. Oddział składał się z pięciu komend i 25 strażnic, a jego stan etatowy wynosił 1900 żołnierzy oraz 14 pracowników cywilnych. Sztab oddziału miał swoją siedzibę w Kłodzku. W 1947 roku rozformowano grupę manewrową jednostki, a w jej miejsce powołano szkołę podoficerską, która zatrudniała 34 oficerów i podoficerów oraz 140 elewów.
Oddział został rozformowany w 1948 roku, a na jego bazie powstała 23 Brygada Ochrony Pogranicza.
Skład organizacyjny
W 1946 roku skład oddziału obejmował:
- Dowództwo, sztab i pododdziały dowodzenia
- Grupę manewrową, a od 1947 roku szkołę podoficerską
- 49 komendę odcinka – Paczków
- 50 komendę odcinka – Stronie Śląskie
- 51 komendę odcinka – Bystrzyca Kłodzka
- 52 komendę odcinka – Duszniki-Zdrój
- 53 komendę odcinka – Wałbrzych
We wrześniu 1946 roku stan etatowy oddziału wynosił: 5 komend, 25 strażnic, 1900 żołnierzy i 14 pracowników cywilnych. Po reorganizacji w 1947 roku liczby te przedstawiały się następująco: 5 komend odcinków, 25 strażnic, 1798 żołnierzy oraz 13 pracowników cywilnych.
Sztandar oddziału
W ceremonii wręczenia sztandaru uczestniczyli m.in.: premier Rządu Jedności Narodowej Edward Osóbka-Morawski, minister obrony narodowej marszałek Polski Michał Rola-Żymierski, szef Departamentu WOP gen. bryg. Gwidon Czerwiński oraz dowódca Okręgu Wojskowego IV gen. Stanisław Popławski.
W drzewcu sztandaru umieszczono 44 gwoździe pamiątkowe, na których widniały napisy dotyczące różnych funkcji, nazwisk osób oraz nazw zakładów pracy, organizacji politycznych i społecznych, a także nazwiska chrzestnych sztandaru. Gwoździe przybijali m.in.: płk Franciszek Mróz – zastępca szefa Departamentu WOP, ppłk Mikołaj Grajworoński – szef wydziału WOP w Dowództwie Śląskiego OW, ppłk Zygmunt Huszcza – dowódca 27 pułku piechoty oraz płk Głaskow – przedstawiciel Armii Czerwonej, dowódca 11 Oddziału Ochrony Pogranicza mjr A. Mickiewicz i jego zastępca mjr J. Kaczmarski.
Wraz ze zmianą nazwy i numeru jednostki wprowadzano poprawki na płacie sztandaru. Słowo „Wrocławski” zamieniono na „Wrocławska”, a haft „11 ODDZ.” wypruto, zastępując go haftem „23 BRYG.”. Dwuwierszowy napis na skrzynce grotu pozostał niezmieniony i brzmi: „WROCŁAWSKI /11 OD. WOP”.
Sztandar został przekazany do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie 1 lipca 1963 roku.
Dowódca oddziału
mjr Adam Mickiewicz.
Przekształcenia
11 Oddział Ochrony Pogranicza → 11 Wrocławski Oddział WOP → 23 Brygada Ochrony Pogranicza → 5 Brygada WOP → 5 Sudecka Brygada WOP → Sudecka Brygada WOP → Sudecki Batalion WOP
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Jan Ławski: Ochrona granic Polski Ludowej 1945-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowe, 1974.
Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
Tadeusz Niedziela (red.): Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznicę objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945–1995. Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. 1995.
Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.