11 Brandenburski Pułk Lotnictwa Myśliwskiego OPK im. Osadników Ziemi Dolnośląskiej
11 plm – jednostka lotnictwa myśliwskiego Wojska Polskiego, która funkcjonowała w latach 1944-1999.
Formowanie
W październiku 1944 roku, na lotnisku Karliwka koło Połtawy, w ramach tworzonej 3 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego, zainaugurowano działalność 11 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego.
Pułk w okresie pokoju
Po zakończeniu wojny, pułk stacjonował kolejno na lotniskach w Kutnie, Łęczycy, Krakowie-Rakowicach oraz Gdyni-Babich Dołach.
W styczniu 1946 roku 11 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego został przekształcony na nowy etat nr 6/41, liczący 236 żołnierzy oraz 1 pracownika kontraktowego, i zmienił nazwę na 3 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego.
Od 1950 roku aż do swojego rozformowania, pułk miał swoją bazę na lotnisku Wrocław Strachowice. W latach 1988-1998, jednostka operowała na dwóch lotniskach: 1 eskadra w Strachowicach, a 2 eskadra w Mierzęcicach.
W 1949 roku pułk otrzymał sztandar, który ufundowały społeczności Gdańska, Gdyni i Wejherowa. Od 1957 roku pułk wchodził w skład 3 Korpusu Obrony Przeciwlotniczej Kraju.
W 1967 roku Minister Obrony Narodowej przywrócił pułkowi jego historyczny numer: 11, a w 1970 roku nadał mu prawo do posiadania zbiorowego patrona: „Osadników Ziemi Dolnośląskiej”. W 1973 roku przywrócono mu historyczną nazwę wyróżniającą, a do września 1991 roku nosił oficjalne miano: 11 Brandenburski Pułk Lotnictwa Myśliwskiego OPK im. Osadników Ziemi Dolnośląskiej.
W sierpniu 1979 roku pułk został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
W sierpniu 1994 roku, na mocy decyzji MON, patronem pułku został pilot i dowódca – płk Bolesław Orliński. Na koniec 1999 roku 11 pułk lotnictwa myśliwskiego im. płk pil. Bolesława Orlińskiego został rozformowany.
Samoloty pułku
W skład floty pułku wchodziły:
- samoloty bojowe: Jak-3, Jak-9, Jak-23, MiG-15, MiG-15bis, Lim-2, Lim-5, Lim-5P, MiG-21PF, PFM, MF;
- samoloty szkolno-bojowe: Jak-7, Jak-17, MiG-15UTI, MiG-21U, US, UMB;
- samoloty szkolno-treningowe i łącznikowe: PO-2, UT-2, Jak-11, TS-8 Bies, TS-11 Iskra, AN-2.
Tradycje pułku
27 sierpnia 1994 roku pułk przyjął imię płk. pil. Bolesława Orlińskiego. Równocześnie przejął dziedzictwo i tradycje:
- 11 Pułku Myśliwskiego (1925 – 1928)
- 5 Pułku Lotniczego (1928 – 1939)
- 317 Dywizjonu Myśliwskiego „Wileńskiego” (1941 – 1947)
Odznaka pułkowa
Odznaka ma wymiary 30×30 mm i jest wykonana w kształcie srebrnego krzyża równoramiennego. W centrum znajduje się okrągła tarcza z stylizowanym kondorem w kolorach: niebieskim, granatowym, żółtym oraz czarnym. Na otoku tarczy widnieje napis 11 PUŁK LOTNICTWA MYŚLIWSKIEGO.
Odznakę zaprojektowali Katarzyna Tomaszewska, Marak Krawczak oraz Dariusz Suskę.
Dowódcy pułku
- ppłk pil. Wiktor Sokołow (1944-1945)
- mjr pil. Mikołaj Połuszkin (1945-1946)
- ppłk pil. Medard Konieczny (1946-1947)
- ppłk pil. Jan Frey-Bielecki (1947-1948)
- mjr pil. Jan Malinin (1949)
- ppłk pil. Czesław Tanana (1952-1953)
- ppłk pil. Feliks Skrzeczkowski (1955-1958)
- ppłk dypl. pil. Apoloniusz Czernów (1958-1959)
- mjr pil. Stanislaw Lipski (1959)
- kpt. pil. Bolesław Bocoń (1959-1960)
- kpt. pil. Albin Daniłowicz (1960)
- mjr pil. Czesław Filonowicz (1960-1965)
- ppłk pil. Jan Malicki (1965-1968)
- ppłk dypl. pil. Józef Tenerowicz (1968-1972)
- ppłk dypl. pil. Zbigniew Romanowski (1972-1973)
- ppłk dypl. pil. Marian Karski (1973-1976)
- mjr dypl. pil. Mirosław Hermaszewski (IV – XII 1976)
- ppłk dypl. pil. Bogdan Głąb (1977-1978)
- ppłk dypl. pil. Marian Urbański (1979-1980)
- ppłk dypl. pil. Marian Fąfara (1980-1982)
- płk pil. Roman Baszuk (1982-1987)
- płk dypl. pil. Zbigniew Materna (1987-1990)
- płk dypl. pil. Roman Gil (1990-1993)
- ppłk dypl. pil. Zbigniew Martynowicz (1993-1999)
Przekształcenia
↗(sformowany w 1944) 11 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego → przeformowany w 1946 w 3 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego (LWP) → (przywrócono „wojenną” numerację w 1967) 11 Brandenburski Pułk Lotnictwa Myśliwskiego OPK im. Osadników Ziemi Dolnośląskiej → 11 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego → (w 1994 dodano patrona) 11 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego im. płk. Bolesława Orlińskiego ↘ rozformowany w 1999
Przypisy
Bibliografia
Zygmunt Kozak: Lotnictwo wojskowe na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–2015. W: Andrzej Aksamitowski, Dariusz Faszcza: Pomorze militarne. Wokół zagadnień polityki i obronności na Pomorzu Zachodnim w polskim 70-leciu. Szczecin: Instytut Politologii i Europeistyki Uniwersytetu Szczecińskiego, 2017. ISBN 978-83-64629-60-0.
Józef Zieliński [red.]: Polskie lotnictwo wojskowe 1945-2010: rozwój, organizacja, katastrofy lotnicze. Warszawa: Bellona SA; Wojskowe Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „SWAT”, 2011. ISBN 978-83-1112-14-09. Brak numerów stron w książce.
Zdzisław Sawicki, Jerzy Waszkiewicz, Adam Wielochowski: Mundur i odznaki Wojska Polskiego. Czas przemian. Warszawa: Bellona, 1997. ISBN 83-11-08588-9. Brak numerów stron w książce.