11 Kompania Czołgów Rozpoznawczych to jednostka broni pancernych Wojska Polskiego działająca w II Rzeczypospolitej.
Kompania została zmobilizowana 26 sierpnia 1939 roku w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych w Modlinie, z przeznaczeniem dla Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej. W skład pododdziału wchodziło trzynaście czołgów rozpoznawczych TKS, w tym cztery były wyposażone w najcięższe karabiny maszynowe kal. 20 mm, z czego dwa trafiły do kompanii prawdopodobnie po rozpoczęciu wojny.
Walki kompanii
Kompania dołączyła do brygady 31 sierpnia. Na rozkaz dowódcy brygady, płk. dypl. Stefana Roweckiego, brała udział w walkach pod Annopolem 13 września, a następnie w bitwie o Tomaszów Lubelski, gdzie poniosła znaczne straty. Żołnierze kompanii kapitulowali 20 września po wyczerpaniu możliwości dalszej walki, razem z całą brygadą.
Struktura i obsada personalna kompanii
W skład obsady personalnej we wrześniu 1939 roku wchodziły:
Dowódca kompanii – kpt. Stanisław Łętowski
Dowódca 1 plutonu – por. br. panc. Tadeusz Józef Zamorski
Dowódca 2 plutonu – ppor. rez. Stefan Golędzinowski
Organizacja kompanii:
Dowódca kompanii: 1 kpt., 1 kpr., 1 st.panc., 2 panc. – razem 5 żołnierzy. Sprzęt: 1 czołg rozpoznawczy TKS, 1 łazik. Uzbrojenie: 2 kbk z bgn., 2 pistolety, 2 bagnety, 1 NKM.
Poczet dowódcy:
Gońcy: 1 kpr., 2 st.panc., 3 panc. – razem 6 żołnierzy. Sprzęt: 3 motocykle z przyczepą. Uzbrojenie: 6 kbk z bgn.
Sekcja pioniersko-gazowa: 1 plut., 1 kpr., 1 st.panc., 3 panc. – razem 6 żołnierzy. Sprzęt: 2 furgony. Uzbrojenie: 6 kbk z bgn.
Patrol sanitarny: 1 kpr., 2 panc. – razem 3 żołnierzy. 1 furgon sanitarny. Uzbrojenie: 3 bagnety.
Razem poczet dowódcy: oficerów – 4, szeregowych – 11. Łącznie – 15 żołnierzy. 1 furgon sanitarny, 2 furgony, 3 motocykle z przyczepą. Uzbrojenie: 12 kbk z bgn., 3 bagnety.
Drużyna łączności:
I patrol radiowy: 1 plut., 1 st.panc., 1 panc. – razem 3 żołnierzy. Sprzęt: 1 łazik-radio. Uzbrojenie: 3 kbk z bgn.
II patrol radiowy: 1 kpr., 2 panc. – razem 3 żołnierzy. Sprzęt: 1 łazik-radio. Uzbrojenie: 3 kbk z bgn.
Patrol łączności z lotnikiem: 1 st.panc., 2 panc. – razem 3 żołnierzy. Sprzęt: 1 motocykl z przyczepą. Uzbrojenie: 3 kbk z bgn.
Razem drużyna łączności: oficerów – 2, szeregowych – 7. Łącznie 9 żołnierzy. Sprzęt: 2 łaziki-radio, 1 motocykl z przyczepą. Uzbrojenie: 9 kbk z bgn.
Pluton czołgów:
Dowódca plutonu czołgów: 1 por. / ppor., 1 kpr., 1 st.panc., 2 panc. – razem 5 żołnierzy. Sprzęt: 1 czołg rozpoznawczy TKS, 1 motocykl z przyczepą. Uzbrojenie: 2 kbk z bgn, 2 pistolety, 2 bagnety, 1 CKM.
Załogi czołgów: 1 sierż., 1 plut., 2 kpr., 2 st.panc., 2 panc. – razem 8 żołnierzy. Sprzęt: 4 czołgi rozpoznawcze TKS. Uzbrojenie: 8 pistoletów, 8 bagnetów, 2 CKM, 2 NKM.
Patrol reperacyjny: 1 plut., 1 kpr. – razem 2 żołnierzy. Sprzęt: 1 czołg rozpoznawczy TKS, 1 przyczepa towarzysząca. Uzbrojenie: 2 pistolety, 2 bagnety, 1 CKM.
Razem I pluton: oficerów – 1, szeregowych – 14. Łącznie 15 żołnierzy. Sprzęt: 6 czołgów rozpoznawczych TKS, 1 motocykl z przyczepą, 1 przyczepa towarzysząca. Uzbrojenie: 2 kbk z bgn, 12 pistoletów, 12 bagnetów, 4 CKM, 2 NKM.
Razem II pluton: oficerów – 1, szeregowych – 14. Łącznie 15 żołnierzy. Sprzęt: 6 czołgów rozpoznawczych TKS, 1 motocykl z przyczepą, 1 przyczepa towarzysząca. Uzbrojenie: 2 kbk z bgn, 12 pistoletów, 12 bagnetów, 4 CKM, 2 NKM.
Pluton techniczno-gospodarczy:
Dowódca plutonu techniczno-gospodarczego: 1 kpt. / por., 2 panc. – razem 3 żołnierzy. Sprzęt: 1 motocykl z przyczepą. Uzbrojenie: 2 kbk z bgn.
Drużyna techniczna: 2 sierż., 1 plut., 5 kpr., 3 st.panc., 4 panc. – razem 15 żołnierzy. Sprzęt: 2 samochody do przewozu czołgów, 2 samochody ciężarowe, 1 samochód-cysterna, 1 samochód-warsztat, 2 przyczepy paliwowe. Uzbrojenie: 13 kbk z bgn., 2 pistolety, 2 bagnety.
Drużyna gospodarcza: 1 st.sierż., 1 sierż., 2 plut., 1 kpr., 2 st.panc., 7 panc. – razem 14 żołnierzy. Sprzęt: 3 samochody ciężarowe, 1 przyczepa-kuchnia. Uzbrojenie: 11 kbk z bgn., 3 pistolety, 3 bagnety, 1 CKM.
Razem pluton techniczno-gospodarczy: oficerów – 1, szeregowych – 31. Łącznie: 32 żołnierzy. Sprzęt: 2 samochody do przewozu czołgów, 5 samochodów ciężarowych, 1 samochód-cysterna, 1 samochód-warsztat, 1 motocykl z przyczepą, 1 przyczepa-kuchnia, 2 przyczepy paliwowe. Uzbrojenie: 26 kbk z bgn, 5 pistoletów, 5 bagnetów, 1 CKM.
Razem 11 Kompania Czołgów Rozpoznawczych: oficerów – 4, szeregowych – 34, łącznie 91 żołnierzy. Sprzęt: 13 czołgów rozpoznawczych TKS, 1 łazik, 2 łaziki-radio, 1 furgon sanitarny, 2 furgony, 2 samochody do przewozu czołgów, 5 samochodów ciężarowych, 1 samochód-cysterna, 1 samochód-warsztat, 7 motocykli z przyczepami, 1 przyczepa-kuchnia, 2 przyczepy paliwowe, 2 przyczepy towarzyszące. Uzbrojenie: 53 kbk z bgn., 31 pistoletów, 34 bagnety, 9 CKM, 5 NKM.
Faktycznie przydział NKM różnił się od etatowego. Ze względu na ograniczone dostawy zdecydowano, że czołg dowódcy kompanii będzie uzbrojony w CKM, a nie w NKM (Pismo nr 6351 I./Tjn z dnia 01.04.1939 r.). W rezultacie w kompanii znajdowało się 10 CKM i 4 NKM.
Schemat organizacyjny kompanii: zobacz tutaj.
Przypisy
Bibliografia
Krzysztof M. Gaj: Polska broń pancerna w 1939 roku – organizacja wojenna i pokojowa jednostek. Oświęcim: NapoleonV, 2014. ISBN 978-83-7889-122-2.
Adam A. Jońca, Rajmund R. Szubański, Jan J. Tarczyński: Wrzesień 1939 Pojazdy Wojska Polskiego, Warszawa: WKiŁ, 1990, ISBN 83-206-0847-3, OCLC 177350879. Brak numerów stron w książce.
Jędrzej J. Korbal: Wojsko Polskie 1918-1939. Enkaem 20 mm – śladami legendy, „Technika Wojskowa Historia. Wydanie Specjalne” (4/2023), Warszawa: Magnum X, 2023, ISSN 2080-9743.
Rajmund Szubański: Polska broń pancerna w 1939 roku. Warszawa: Bellona Spółka Akcyjna, 2011. ISBN 978-83-11-12106-5.
Wacław Zaleski: W Warszawskiej Brygadzie Pancerno-Motorowej 1939. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1988. ISBN 83-11-07460-7. Brak numerów stron w książce.
Stanisław Maksimiec: Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa 1939, Oświęcim 2019, ISBN 978-83-7889-896-2.