11 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej (II RP)

11 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej

11 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (11 daplot.) to samodzielny pododdział artylerii przeciwlotniczej wchodzący w skład Wojska Polskiego.

Organizacja

Dywizjon powstał w IV kwartale 1937 roku w koszarach w Zajezierzu, znajdujących się w garnizonie Dęblin. Od maja 1939 roku stacjonował w nowych koszarach w Stężycy. 23 listopada 1937 roku, szef Administracji Armii przydzielił uzbrojenie dla dwóch półstałych baterii, które były wyposażone w armaty przeciwlotnicze wz. 97/25 o kalibrze 75 mm. Później utworzono trzecią baterię motorową, uzbrojoną w armaty przeciwlotnicze wz. 36 kal. 40 mm. Dowódcą oraz organizatorem dywizjonu był major Roman Niemczyński, a 21 grudnia 1938 roku na stanowisko dowódcy dywizjonu został wyznaczony major Wiktor Bogucki. W zakresie fachowego wyszkolenia oraz inspekcji, dywizjon podlegał początkowo dowódcy 11 Grupy Artylerii, a następnie Grupy Artylerii Przeciwlotniczej, a tuż przed wybuchem wojny – dowódcy 1 Grupy Artylerii Przeciwlotniczej. Żołnierze dywizjonu nosili odznaki pamiątkowe artylerii przeciwlotniczej na kurtkach mundurowych, z wyraźnie wybitym numerem dywizjonu.

Mobilizacja

Dywizjon był jednostką odpowiedzialną za mobilizację. Zgodnie z zaktualizowanym planem mobilizacyjnym „W”, dowódca dywizjonu był zobowiązany do przygotowania i przeprowadzenia mobilizacji wymienionych niżej jednostek artylerii przeciwlotniczej, wpisanych na jego tabelę mobilizacyjną:

  • dowództwo dyonu półstałego artylerii plot. nr 111,
  • bateria półstała artylerii plot. 75 mm typ II nr 111,
  • bateria półstała artylerii plot. 75 mm typ II nr 112,
  • bateria półstała artylerii plot. 75 mm typ II nr 113,
  • bateria półstała artylerii plot. 75 mm typ II nr 114,
  • bateria motorowa artylerii plot. typ A nr 2,
  • bateria motorowa artylerii plot. typ A nr 22.

Dywizjon nie pełnił funkcji oddziału gospodarczego, dlatego w kwestii mobilizacji materiałowej był przydzielony do 28 pułku artylerii lekkiej. Wszystkie jednostki były mobilizowane niejawnie (w trybie alarmowym), w grupie jednostek oznaczonej kolorem brązowym (podgrupa 2 – OPL).

23 sierpnia 1939 roku ogłoszono mobilizację całej grupy brązowej (z wyjątkiem podgrupy 4). Rozpoczęcie mobilizacji ustalono na godzinę 6.00 dnia 24 sierpnia.

W celu ochrony mostów na Wiśle, węzła kolejowego oraz Bazy Lotniczej w Dęblinie i Głównej Składnicy Uzbrojenia nr 2 w Stawach, zorganizowano Grupę OPL pod dowództwem podpułkownika Ireneusza Kobielskiego, w skład której wchodzili:

  • dowództwo dyonu półstałego artylerii plot. nr 111 – mjr art. Wiktor Bogucki,
  • bateria półstała artylerii plot. 75 mm typ II nr 111 – kpt. adm. (art.) Marian Nawrocki,
  • bateria półstała artylerii plot. 75 mm typ II nr 112 – por. art. Julian Kazimierz Trybalski,
  • bateria półstała artylerii plot. 75 mm typ II nr 113 – ppor. art. Mirosław Grzegorz Jędrzejczak,
  • bateria półstała artylerii plot. 75 mm typ II nr 114 – kpt. art. Kazimierz Franciszek Kociuba,
  • bateria motorowa artylerii plot. typ A nr 2 – por. art. Alfred Adam Słociński,
  • pluton artylerii plot. Bazy Lotniczej Dęblin [nr 182] – por. pil. Jerzy Antonowicz,
  • kompania km plot. typ B nr 15 (mobilizowana przez 15 pp w Dęblinie) – kpt. piech. rez. Jan Kocioł,
  • kompania km plot. typ B nr 16 (mobilizowana przez 15 pp w Dęblinie) – por. rez. Jerzy Pańkowski.

Żołnierze dywizjonu

Obsada dywizjonu w dniu 23 marca 1939 roku prezentowała się następująco:

  • dowódca dywizjonu – mjr art. Wiktor Bogucki,
  • adiutant – por. art. Julian Kazimierz Trybalski,
  • pomocnik dowódcy ds. gospodarczych – por. art. Henryk Marczak,
  • oficer mobilizacyjny – por. art. Zbigniew Stanisław Piórecki,
  • oficer techniczny – kpt. adm. (art.) Marian Nawrocki,
  • dowódca plutonu łączności – ppor. art. Wojciech Stanisław Przyczynek,
  • dowódca 1 baterii – por. art. Alfred Adam Słociński,
  • dowódca plutonu – ppor. art. Włodzimierz Lisowski,
  • dowódca 2 baterii – kpt. art. Kazimierz Franciszek Kociuba,
  • dowódca 3 baterii – kpt. art. Jerzy Michał Offmański,
  • dowódca plutonu – ppor. art. Mirosław Grzegorz Jędrzejczak.

Żołnierze dywizjonu stali się ofiarami zbrodni katyńskiej.

Przypisy

Bibliografia

  • Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
  • Eugeniusz Kozłowski, Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy, Wydawnictwo MON, wyd. I, Warszawa 1964.
  • Polska artyleria przeciwlotnicza w wojnie obronnej 1939 r. Sprawozdanie dowódcy Obrony Przeciwlotniczej Kraju, płk dypl. Włodzimierza Juliusza Ludwiga z działalności w czasie wojny, opracowanie Mieczysław Lipiński i Zbigniew Moszumański, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2004, nr 4 (204).
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.