11 Dywizja Piechoty (III Rzesza)

11 (Wschodniopruska) Dywizja Piechoty

11 (Wschodniopruska) Dywizja Piechoty (niem. 11. Infanterie-Division) – była niemiecką dywizją z okresu II wojny światowej, która brała udział w agresji na Polskę i Francję, a także w ataku na Związek Radziecki.

Formowanie i walki

Dywizja została sformowana w 1934 roku pod tajemniczą nazwą Infanterieführer I, a jej sztab zlokalizowano w Olsztynie. Na podstawie rozkazu z 15 października 1935 przyjęła oficjalną nazwę 11. Dywizja Piechoty i stacjonowała w I. Okręgu Wojskowym.

Mobilizacja miała miejsce na mocy rozkazu z 18 sierpnia 1939, a dywizja skoncentrowała się w rejonie Nidzicy. Już w pierwszym dniu wojny przekroczyła granicę polsko-niemiecką na południe od Nidzicy, rozpoczynając intensywne walki o przełamanie polskich umocnień w obszarze Mława–Chorzele. W trakcie tych starć ranny został pułkownik Klein, dowódca 44. pułku piechoty. Po przełamaniu polskiej obrony dywizja prowadziła walki pościgowe przez Ciechanów w kierunku Narwi, którą przekroczyła w rejonie Pułtuska. Następnie, w trakcie walk, przekroczyła Bug pod Wyszkowem i szybko posuwała się w kierunku Warszawy. 12 września zdobyła Kałuszyn, a 19 września dotarła do brzegu Wisły pomiędzy Karolówką a Pragą. Od 20 września do kapitulacji Warszawy brała udział w walkach o Pragę. Następnie pomaszerowała przez Kałuszyn i Węgrów na linię demarkacyjną w rejonie Sokołowa Podlaskiego, którą osłaniała do 2 listopada. Po zluzowaniu, przeszła przez Mińsk Mazowiecki do Skierniewic, skąd transportem kolejowym została przewieziona przez Niemcy do rejonu Remscheid.

10 maja 1940 roku niemiecka armia rozpoczęła Operację Gelb. 11 Wschodniopruska Dywizja Piechoty w pierwszym dniu kampanii dotarła na zachód od Kolonii, a dzień później osiągnęła obszar Maastricht. Wciąż w rezerwie Grupy Armii B, dywizja forsownym marszem przemieszczała się przez Maleves, Binches, Douai w kierunku południowym od Lille. Po intensywnym przygotowaniu artyleryjskim, które zapewnił 11. pułk artylerii, do ataku na południowe przedmieścia Lille ruszyły 23. i 44. pułk piechoty, wspierane przez 11. oddział rozpoznawczy. Wieczorem po zaciętych walkach miasto zostało zdobyte, a wielu żołnierzy wzięto do niewoli, w tym z 1. marokańskiej Dywizji Piechoty, a także zdobyto dużą ilość sprzętu wojskowego. Następnego dnia odbyła się defilada pododdziałów dywizji przed dowódcą, generałem-porucznikiem Herbertem von Böckmannem.

W kolejnych dniach dywizja została przeniesiona na północ od Sommy. W drugiej części kampanii na zachodzie, dywizja przekroczyła Sommę w pobliżu Amiens i, forsownie maszerując, zbliżała się do Sekwany, czekając na atak na Paryż. Jednak do szturmu na stolicę Francji nie doszło, a dywizja przekroczyła Sekwanę na północny zachód od Paryża w rejonie Les Andelys i kontynuowała szybki marsz przez Dreux, Chatres, Le Mans i Angers. W tym rejonie napotkała zdecydowany opór francuskich oddziałów broniących linii Loary, a dywizja, dokonując zwrotu w stronę Saumuri, przekroczyła Loarę bez walki. Kontynuowała pościg za nieprzyjacielem, a zawieszenie broni zastało dywizję w obszarze Thouars. Następnie została przetransportowana samochodami ciężarowymi przez Niort, Saintes, Bordeaux, Mont-de-Marsan, Dax i dotarła do granicy hiszpańskiej.

Po zakończeniu kampanii dywizja rozpoczęła służbę okupacyjną i ochronną na wybrzeżu Zatoki Baskijskiej w odcinku Hendaye–Biarritz, gdzie pełniła służbę do marca 1941, kiedy to została zluzowana i przetransportowana do Prus Wschodnich.

Na początku została skoncentrowana na poligonie Stablacker. Następnie przeniesiono ją w rejon Labiau, gdzie przygotowywała się do ataku na Związek Radziecki.

W 1942 roku około 30% żołnierzy dywizji stanowili obywatele polscy.

Dowództwo dywizji

Dowódcy:

  • gen. por. Günther von Niebelschütz 1 X 1934 – 1 IV 1937
  • gen. por. Max Bock 1 IV 1937 – 23 X 1939
  • gen. por. Herbert von Böckmann 23 X 1939 – 26 I 1942
  • gen. por. Siegfried Thomaschki 26 I 1942 – 7 IX 1943
  • gen. por. Karl Burdach 7 IX 1943 – 1 IV 1944
  • gen. por. Hellmuth Reymann 1 IV 1944 – 18 XI 1944
  • gen. por. Gerhard Feyerabend 18 XI 1944 – 9 V 1945

Szefowie sztabu:

  • mjr Lothar Schäfer (w czasie agresji na Polskę)

Struktura organizacyjna

Struktura organizacyjna w sierpniu 1939 roku:

  • 2 pułk piechoty: miejsce postoju sztabu, II batalionu, 13 kompanii moździerzy i 14 kompanii przeciwpancernej – Olsztyn, I batalionu – Szczytno, III batalionu – Biskupiec;
  • 23 pułk piechoty: miejsce postoju sztabu, I i II batalionu – Kętrzyn, III batalionu – Giżycko, batalionu rezerwowego – Ełk;
  • 44 pułk piechoty: miejsce postoju sztabu, III batalionu, 13 kompanii moździerzy i 14 kompanii przeciwpancernej – Bartoszyce, I batalionu – Mrągowo, II batalionu – Lidzbark Warmiński;
  • 11 pułk artylerii: miejsce postoju sztabu i III dywizjonu – Olsztyn, I dywizjonu – Lidzbark Warmiński, II dywizjonu – Giżycko;
  • I dywizjon 47 pułku artylerii ciężkiej: miejsce postoju – Kętrzyn;
  • 11 batalion pionierów: miejsce postoju – Giżycko;
  • 11 oddział przeciwpancerny: miejsce postoju – Olsztyn;
  • 11 oddział łączności: miejsce postoju – Olsztyn;
  • 11 oddział obserwacyjny: miejsce postoju – nie został sformowany;

Struktura organizacyjna w styczniu 1940 roku:

  • 2, 23 i 44 pułk piechoty, 11 pułk artylerii, I dywizjon 47 pułku artylerii ciężkiej, 11 batalion pionierów, 11 oddział rozpoznawczy, 11 oddział przeciwpancerny, 11 oddział łączności, 11 polowy batalion zapasowy;

Struktura organizacyjna w październiku 1944 roku:

  • 2, 23 i 44 pułk grenadierów, 11 pułk artylerii, I dywizjon 47 pułku artylerii ciężkiej, 11 batalion pionierów, 11 batalion fizylierów, 11 oddział przeciwpancerny, 11 oddział łączności, 11 polowy batalion zapasowy;

Przypisy

Bibliografia

  • Buxa Werner: Weg und Schicksal der 11. Infanterie-Division; b.m.w. i b.d.w.
  • Paul P. Carell, Spalona ziemia. Odwrót Wehrmachtu na Wschodzie, Kazimierz K. Szarski (tłum.), Warszawa: „Bellona”, 2003, ISBN 83-11-09475-6, OCLC 749204110 . Brak numerów stron w książce
  • Haupt Werner, Die deutschen Infanterie-Division; Friedberg 1991; ISBN 3-89555-274-7
  • Haupt Werner, Army Group North. The Wehrmacht in Russia 1941–1945; b.m.w 1998; ISBN 0-7643-0182-9.
  • Haupt Werner, Kurland. Die vergessene Heeresgruppe 1944/45; b.m.w i b.d.w; ISBN 978-3-89555-527-5.
  • Jurga Tadeusz, Armia Modlin 1939, Warszawa 1987.
  • Tadeusz T. Jurga, Obrona Polski 1939, Waldemar W. Strzałkowski (oprac.), Warszawa: „Pax”, 1990, ISBN 83-211-1096-7, OCLC 830078818 . Brak numerów stron w książce
  • Pohlman Hartwig, Wolchow 900 Tage Kampf um Lenigrad 1941-1944, Wiedeń 2003.
  • Zalewski Wojciech, Andrzej Aksamitowski, Mława 1939; Warszawa 1996.
  • Piotr Zarzycki: Suplement do Września 1939. Orde de Bataille armii niemieckiej, słowackiej i sowieckiej wraz z obsadami personalnymi. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 2014. ISBN 978-83-933204-7-9.
  • Samuel Mitcham: Niemieckie siły zbrojne 1939-1945. Wojska lądowe. Warszawa: 2009. ISBN 978-83-11-11596-5.