PZInż 10TP – prototyp polskiego czołgu pościgowego
PZInż 10TP to prototyp polskiego czołgu pościgowego, który był konstrukcją kołowo-gąsienicową, opracowaną przed wybuchem II wojny światowej.
Rys historyczny
Prace nad projektem czołgu kołowo-gąsiennicowego, znanego również jako czołg pościgowy, rozpoczęły się 10 marca 1935 roku. Zespół konstrukcyjny, kierowany przez mjr. Rudolfa Gundlacha z Wydziału Projektów i Konstrukcji Biura Badań Technicznych Broni Pancernych, składał się z inżynierów: Jana Łapuszewskiego, Stefana Ołdakowskiego, Mieczysława Staszewskiego, Kazimierza Hejnowicza oraz technologii Jerzego Napiórkowskiego. W 1936 roku, mimo że prace projektowe nie zostały zakończone, czołg został włączony do planu budowy nowoczesnej polskiej broni pancernej.
W porównaniu do modelu 7TP, nowa konstrukcja wprowadzała znaczące modyfikacje. Kadłub został poszerzony, co umożliwiło umieszczenie strzelca karabinu maszynowego obok kierowcy. Wprowadzono również nowe, szersze gąsienice, co zmniejszyło nacisk na podłoże i poprawiło zdolności terenowe pojazdu. Czołg wyposażono w wieżę Boforsa oraz silnik American LaFrance o mocy katalogowej 240 KM (choć podczas testów na hamowni BBT silnik osiągnął jedynie około 210 KM).
Prototyp czołgu został skonstruowany w 1937 roku w Warsztatach Doświadczalnych BBT BP w Ursusie. Pierwsze testy rozpoczęły się w czerwcu tego samego roku, a zebrane dane posłużyły do wprowadzenia istotnych modyfikacji w konstrukcji, które trwały do czerwca 1938 roku. 16 sierpnia 1938 roku rozpoczęto próby udoskonalonego modelu czołgu, które trwały do końca września. Po ich zakończeniu czołg powrócił do Warsztatów Doświadczalnych w celu dokonania dalszych zmian konstrukcyjnych. Wśród problemów, które napotkano, były: duża awaryjność, paliwożerność silnika, trudności w kierowaniu pojazdem oraz niewystarczająca ilość miejsca na amunicję.
Prace modernizacyjne trwały do początku 1939 roku. 16 stycznia przeprowadzono próbę jazdy na trasie Warszawa–Łowicz, a w dniach 22–25 kwietnia czołg przebył trasę Warszawa–Białystok–Grodno–Wielka Brzostowica–Waliły–Białystok–Warszawa. Po zakończeniu tego rajdu czołg został skierowany na badania mające na celu ocenę stopnia zużycia podzespołów. Prace zakończono w maju 1939 roku, a czołg został zaprezentowany przedstawicielom najwyższych władz wojskowych.
W związku z napotkanymi problemami technicznymi oraz brakiem odpowiedniego silnika, projekt został anulowany na rzecz modelu 14TP. Czołg zniszczono we wrześniu 1939 roku, prawdopodobnie podczas walk z Niemcami.
Przypisy
Bibliografia
Rajmund Szubański: Polska broń pancerna: 1939. Warszawa: Wydawn. Ministerstwo Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07660-X. OCLC 26938914.
Janusz Magnuski. Czołg 10TP. „Nowa Technika Wojskowa”. 6/1996, s. 9-14, czerwiec 1996. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 1230-1655. OCLC 749171931.
Janusz Magnuski, Andrzej Kiński. Czołg pościgowy 10 TP i czołg szturmowy 14 TP. „Poligon”. 1/2009, styczeń-luty 2009. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1895-3344. OCLC 749796477.