109 Szpital Wojskowy w Szczecinie

109 Szpital Wojskowy z Przychodnią Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Szczecinie

109 Szpital Wojskowy z Przychodnią Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Szczecinie (109 SzWzP SP ZOZ) został utworzony 9 grudnia 1944 roku jako 12 Polowy Ruchomy Szpital Chirurgiczny należący do 2 Armii Wojska Polskiego. Szpital przemieszczał się z frontem, od Czemiernik po Ruszów koło Zgorzelca. Po zakończeniu wojny stacjonował w Starogrodzie (Stargard), a od 14 sierpnia 1945 roku mieścił się w Szczecinie, przy ul. Piotra Skargi 9–11. Od 1 stycznia 1999 roku funkcjonuje jako 109 Szpital Wojskowy z Przychodnią (SP ZOZ) i jest nadzorowany przez Ministra Obrony Narodowej.

Historia – formowanie, zmiany organizacyjne, wydarzenia do 1945

Geneza szpitala

Powstanie obecnego 109 Szpitala Wojskowego w Szczecinie zapoczątkował rozkaz nr 8 z 20 sierpnia 1944 roku wydany przez Naczelnego Dowódcę WP, a następnie rozkaz nr 2 z 22 sierpnia 1944 roku od dowódcy 2 Armii Wojska Polskiego. 9 grudnia 1944 roku, po niemal czterech miesiącach od rozkazu nr 8, ukazał się pierwszy rozkaz nowo utworzonego szpitala w Czemiernikach, który nosił nazwę 12 Polowy Ruchomy Szpital Chirurgiczny (12 PRSzCh). Szpital był podporządkowany 3 Polowemu Punktowi Ewakuacyjnemu, a jego komendantem był mjr Leon Gecow. W skład zespołu wchodziły jednostki: ewakuacyjna, lecznicza, zaopatrzeniowa oraz kwatermistrzowska, a personel liczył 20 żołnierzy, w tym sześciu oficerów, jednego podoficera, dziesięciu szeregowych oraz trzy sanitariuszki. Komendantem został por. lek. Alfred Ganczarski.

Przegrupowanie z Czemiernik na Dolny Śląsk (1945)

12 PRSzCh został przegrupowany do Milanowa 9 grudnia 1944 roku. 10 grudnia 1945 roku nowym komendantem został kpt. lek. Bronisław Rabinowicz. 1 stycznia 1945 roku szpital przeniósł się z Milanowa do Kąkolewnicy, gdzie personel intensywnie szkolił się w zakresie medycznym i wojskowym. Szpital pozostał w Kąkolewnicy Wschodniej do 28 stycznia 1945 roku.

17 stycznia 1945 roku 12 PRSzCh rozpoczął przegrupowanie do Kocka, a 18 stycznia zaczął przyjmować rannych i chorych z polowych szpitali I Armii WP. 20 stycznia 1945 roku szpital przeszedł chrzest bojowy, przeprowadzając cztery pierwsze operacje i przyjmując 100 rannych, z czego 45 przekazano do 62 Szpitala Ewakuacyjnego w Lublinie. Szpital stacjonował w Kocku do 2 lutego 1945 roku, przyjmując rannych oraz zabezpieczając medycznie marsz 9 i 7 Dywizji Piechoty 2 Armii WP. 2 lutego 1945 roku szpital rozpoczął przegrupowanie do Kutna, gdzie pozostał od 8 do 23 lutego 1945 roku, w czasie gdy toczyły się walki o Wał Pomorski. W sumie przyjęto 191 chorych żołnierzy w tym okresie. 11 marca 1945 roku, po ewakuacji rannych, szpital został skierowany na stację kolejową Witonia koło Kutna, a transport trwał do 16 marca 1945 roku, po czym szpital został przetransportowany na Dolny Śląsk.

Szpital w operacji łużyckiej (17.04–08.05.1945)

26 marca 1945 roku transport kolejowy jednostek kwatermistrzowskich 2 Armii WP rozładowano na stacji Twardogóra, a 29 marca 12 PRSzCh wyładował swój transport w Oleśnicy. 3 kwietnia 1945 roku szpital został przeniesiony do Trzebnicy. Następnie udał się w kierunku frontu. Komendantem został kpt./mjr lek. Michał Szaban. 4 kwietnia 1945 roku szpital przegrupował się do Ruszowa, gdzie rozwinął się jako baza szpitalna armii. W czasie operacji łużyckiej szpital pełnił kluczową rolę, specjalizując się w leczeniu rannych w głowę, kręgosłup oraz inne obszary. Jego personel liczył około 40 osób. 18 czerwca 1945 roku szpital został przeniesiony do Starogrodu, gdzie był w stanie zwiniętym.

Historia – zmiany organizacyjne, wydarzenia po 1945

Przegrupowanie do Poznania, Starogrodu, Szczecina (1945)

W czerwcu 1945 roku, po ewakuacji rannych, szpital został przeniesiony do Okręgowego Szpitala Nr 5 w Poznaniu, a 29 czerwca 1945 roku dotarł do Starogrodu, pozostając w stanie zwiniętym. 29 lipca 1945 roku zmienił się komendant, którym został mjr sł. med. Eugeniusz Andrejew, a później kpt./mjr lek. Bronisław Rabinowicz. W lipcu 1945 roku na podstawie decyzji prezydenta Szczecina, inż. Piotra Zaremby, szpital został przekazany wojsku.

12 Chirurgiczny Polowy Szpital Ruchomy (1945)

14 sierpnia 1945 roku, na mocy rozkazu Naczelnego Dowództwa WP, 12 PRSzCh został przeformowany w 12 Chirurgiczny Polowy Szpital Ruchomy w Szczecinie. Dysponował 200 łóżkami i nowoczesnym obiektem, który wcześniej był Pomorską Kliniką Kobiecą. Szpital wojskowy stał się jedyną placówką, która nieustannie pełniła dyżur, oferując pomoc zarówno wojsku, jak i społeczności cywilnej. Szpital Kolejowy, do 1947 roku jedyny cywilny w Szczecinie, przejął część zadań szpitala wojskowego.

Szpital Garnizonowy, reorganizacje szpitala (1945–1951)

6 września 1945 roku szpital został przeformowany w Szpital Garnizonowy w Szczecinie. 1 grudnia 1945 roku nastąpiła zmiana etatu na Wojskowy Szpital Garnizonowy z Polikliniką. Wkrótce utworzono oddziały skórno-wenerologiczny oraz okulistyczno-laryngologiczny. 5 kwietnia 1946 roku szpital przekształcono na Wojskowy Szpital Okręgowy Nr 6. Komendantem pozostał mjr lek. Eugeniusz Andrejew. 15 maja 1946 roku zorganizowano Szkołę Pielęgniarską, w której kształciło się 30 przyszłych pielęgniarek. W tym samym roku powstała pracownia Anatomii Patologicznej. W końcu sierpnia komendantem został ponownie mjr dr. Bronisław Rabinowicz. 1 listopada 1946 roku otwarto Szkołę Podoficerów Sanitarnych, a szpital zmienił nazwę na Okręgowy Szpital Wojskowy z Polikliniką Nr 2. 4 grudnia 1946 roku, zgodnie z etatem, szpital został przekształcony w Wojskowy Szpital Garnizonowy w Szczecinie z 150 łóżkami, a w 1948 roku liczba łóżek wzrosła do 200. 19 maja 1949 roku powstał oddział położniczo-ginekologiczny, a w 1950 roku część pomieszczeń szpitala przekazano Klinice Położniczo-Ginekologicznej Pomorskiej Akademii Medycznej, tworząc Szpital Kliniczny nr 3. 30 września 1949 roku mjr lek. Bronisław Rabinowicz przekazał obowiązki komendanta ppłk. lek. Borysowi Wierstakowowi.

109 Wojskowy Szpital Garnizonowy (1951)

Na podstawie rozkazu Dowódcy POW nr 00313 z dnia 4 września 1951 roku szpital stał się 109 Wojskowym Szpitalem Garnizonowym. Utworzono pododdział neurologiczny przy oddziale wewnętrznym. W latach 1950–1954 szpital zorganizował Batalion Medyczno-Sanitarny na poligonie Drawsko. 28 listopada 1951 roku komendantem został ppłk dr med. Jerzy Gina, a ppłk lek. Borys Wierstakow przeszedł na stanowisko szefa służby zdrowia Marynarki Wojennej. W tym okresie szpital leczył 39 312 osób stacjonarnie i 148 032 osoby w poradniach. 1 stycznia 1963 roku zlikwidowano Państwowy Szpital Kliniczny nr 3, a nowy etat zorganizował w szpitalu 180-łóżkowy oddział ginekologiczno-położniczy, który stał się bazą dla Kliniki Ginekologii i Położnictwa PAM. Liczba łóżek wzrosła do 480. W lipcu 1963 roku powstała Stacja Krwiodawstwa. 28 września 1966 roku zmarł nagle komendant płk lek. Bolesław Szaniawski, a jego miejsce tymczasowo zajmował mjr lek. Tadeusz Marcinkowski, a od 31 grudnia 1966 roku płk lek. Bogdan Zieleniak. W listopadzie 1968 roku powołano kompanię akademicką Wojskowej Akademii Medycznej przy szpitalu, a 2 czerwca 1973 roku zmarł komendant płk lek. Bogdan Zieleniak podczas pełnienia obowiązków służbowych.

109 Wojskowy Szpital Rejonowy, 109 Wojskowy Szpital Wojskowy z Przychodnią

1 września 1973 roku komendantem szpitala został płk dr hab. n. med. Tadeusz Brzeziński. 1 marca 1974 roku szpital uzyskał status rejonowy z 620 łóżkami, nosząc nazwę 109 Wojskowy Szpital Rejonowy. Uruchomiono nowe pracownie, zintegrowano bloki operacyjne oraz zorganizowano ogólnoszpitalną izbę przyjęć. Powstały nowe oddziały: urazowo-ortopedyczny, rehabilitacji, neurologii oraz chorób płuc. Utworzono nieetatowe pracownie: izotopową, endoskopową i bronchoskopową. W 1975 roku na oddziale wewnętrznym dokonano pierwszej biopsji nerki, a w 1976 roku pierwszej biopsji wątroby oraz dializy otrzewnowej w ostrej niewydolności nerek. W wrześniu 1978 roku, po odejściu płk Tadeusza Brzezińskiego, komendantem został dotychczasowy zastępca ds. lecznictwa, ppłk lek. Wit Sabatt. W 1980 roku utworzono poradnię zwalczania bólu oraz akupunktury, a w 1981 roku powstał oddział urologii i rehabilitacji leczniczej. Liczba łóżek wzrosła do 640, a szpital zmienił nazwę na 109 Szpital Wojskowy z Przychodnią. W 1981 roku zakończono działalność klinik PAM, które funkcjonowały w szpitalu wojskowym, a w latach 80. w oddziale wewnętrznym powstała pracownia kardiometrii, gabinet endoskopowy oraz sala intensywnej opieki kardiologicznej. Od 1983 roku wprowadzono w Szczecinie rejonizację opieki położniczo-ginekologicznej, a oddział zaczął przyjmować pacjentki cywilne. W 1984 roku przeniesiono przychodnię szpitala do budynku po WKU oraz WRZKB, u zbiegu ulic Piotra Skargi i Szymanowskiego. 1 lutego 1985 roku w szpitalu zafunkcjonował oddział neurochirurgii, początkowo jako pododdział urazowo-ortopedyczny, a od 22 października 1987 roku jako samodzielny oddział. W 1989 roku uruchomiono wspólnie z Wojewódzkim Wydziałem Zdrowia wojewódzką przychodnię dla chorych ze stomią. W lipcu 1987 roku oddział urologii z 30 łóżkami zwiększył liczbę łóżek w szpitalu do 670. 9 grudnia 1994 roku szpital obchodził 50-lecie działalności, a w 1997 roku, po kilkuletniej przerwie, utworzono oddział rehabilitacji.

109 Szpital Wojskowy Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej (1998-1999)

W 1998 roku szpital, na mocy rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej nr 43 z dnia 07.10.1998 roku, został przekształcony w Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, co pozwoliło na kontraktowanie świadczeń zdrowotnych. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej nr 50 z dnia 07.10.1998 roku nadano szpitalowi statut. Zmiany te były związane z reformą państwowej służby zdrowia oraz powołaniem Kas Chorych, w tym 17. Branżowej.

109 Szpital Wojskowy z Przychodnią (SP ZOZ) (1999–2020)

Od 1 stycznia 1999 roku szpital nosił nazwę 109 Szpital Wojskowy z Przychodnią (SP ZOZ). W 1999 roku utworzono oddział kardiologii, a w 2001 roku powstały oddziały chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej, endokrynologii oraz pracownia medycyny nuklearnej. 16 lipca 2004 roku nowym komendantem został ekonomista mjr Dariusz Ksiądz. 9 grudnia 2004 roku odbyły się obchody 60-lecia działalności szpitala, wśród zaproszonych gości był prezydent Szczecina Marian Jurczyk. W 2006 roku powstał oddział hematologii, utworzony na bazie pododdziału chemioterapii. W 2008 roku szpital nawiązał współpracę z niemieckim szpitalem wojskowym Bundeswehrkrankenhaus w Hamburgu. W maju 2009 roku połączono oddział ortopedii z oddziałem neurochirurgii. 15 września 2010 roku obowiązki komendanta szpitala przejął płk Janusz Gembarzewski, a w 2012 roku nowym komendantem został płk Marcin Sygut. 9 maja 2014 roku otwarto pracownię tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego, a otwarcia dokonał minister Obrony Narodowej Tomasz Siemoniak. 5 grudnia 2014 roku szpital obchodził 70-lecie, a honorowy patronat objął Minister Obrony Narodowej. 4 kwietnia 2016 roku do czasowego pełnienia obowiązków komendanta został wyznaczony ppłk Jarosław Narloch. 15 marca 2017 roku wizytował szpital podsekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej prof. dr hab. Wojciech Fałkowski. 31 lipca 2017 roku nowym komendantem został płk Krzysztof Pietraszko, a od 1 lutego 2022 roku komendantem jest płk Krzysztof Jurkowski.

Organa, obsada komendy, struktura szpitala

Organa szpitala

  • Komendant
  • Rada Społeczna szpitala

Obsada komendy szpitala

Na dzień 1 stycznia 2023 roku obsada komendy szpitala na kierowniczych stanowiskach przedstawia się następująco:

  • płk mgr Krzysztof Jurkowski – komendant szpitala
  • lek. Monika Leder – zastępca komendanta ds. lecznictwa, kierownik Przychodni Specjalistycznej
  • ppłk mgr farm. Jacek Sypko – zastępca komendanta ds. VI obwodu profilaktyczno-leczniczego
  • mgr Małgorzata Szelągiewicz – zastępca komendanta ds. organizacyjno-ekonomicznych/główna księgowa
  • ppłk rez. lek. stom. Małgorzata Majewska-Dziadosz – kierownik Przychodni Stomatologicznej
  • dr n. o zdr. Katarzyna Grabowiecka – naczelna pielęgniarka, pełnomocnik ds. zintegrowanego systemu zarządzania
  • ppłk Jacek Jarmolik – szef logistyki

Struktura organizacyjna

  • Komendant
  • Komenda
  • Szpital Wielospecjalistyczny
  • Przychodnia z poradniami
  • Ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna i Diagnostyczna
  • Ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna i Rehabilitacyjna
  • Oddziały

Szpital dysponuje następującymi oddziałami:

Laboratoria, pracownie, apteka

W Przychodni funkcjonują 22 poradnie w zakresie Ambulatoryjnej Opieki Specjalistycznej oraz 4 gabinety, w tym pediatryczny w zakresie Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Przychodnia szpitala dysponuje następującymi poradniami:

Forma prawna

109 Szpital Wojskowy z Przychodnią SP ZOZ w Szczecinie jest częścią Zespołu Opieki Zdrowotnej i działa na podstawie:

  • Ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 O zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408 z późniejszymi zmianami).
  • Ustawy z dnia 6 lutego 1997 O powszechnym ubezpieczeniu (Dz. U. Nr 28, poz. 153 z późniejszymi zmianami).
  • Rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej nr 43 z dnia 7 sierpnia 1998 o przekształceniu w Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej.
  • Rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej nr 50 z dnia 7 października 1998 o nadaniu szpitalowi statutu.
  • Zarządzenia Nr 16/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 kwietnia 2009 w sprawie zmiany statutów niektórych wojskowych szpitali i przychodni lekarskich, samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
  • Zarządzenia Nr 8/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 14 lutego 2012 w sprawie nadania statutu 109 Szpitalowi Wojskowemu z Przychodnią Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej w Szczecinie.

Żołnierze szpitala

Komendanci szpitala

Oficerowie szpitala

W szpitalu służyli oficerowie, w tym:

  • Mikołaj Prochorow – lekarz w 12 Ruchomym Szpitalu Chirurgicznym (1945)
  • Stanisław Haduch – skierowany do 12 Ruchomego Szpitala Chirurgicznego Szpital z ORMU (Oddział Rezerw Medycznego Uzupełnienia) (1945)
  • Tadeusz Brzeziński – komendant szpitala (1973–1978)

Wojskowi i cywile związani ze szpitalem

Ze szpitalem związani byli wojskowi oraz osoby cywilne, w tym:

  • Leon Gecow – od marca 1945 szef Wydziału I Szefostwa Służby Zdrowia 2 Armii WP (1945)
  • Piotr Zaremba – pierwszy polski prezydent Szczecina (1945–1950), który podjął decyzję o przekazaniu szpitala wojsku
  • Witold Nowodworski – organizator służby zdrowia na Ziemiach Odzyskanych (1945–1946)
  • Ireneusz Bartniak – Przewodniczący Rady Społecznej Szpitala (2011–2013)

Certyfikaty i wyróżnienia

109 Szpital Wojskowy z Przychodnią uzyskał między innymi certyfikaty i wyróżnienia:

  • certyfikat Przejrzysta Firma – uzyskany (wrzesień 2008)
  • uznanie za Dobry Szpital w Narodowym Rankingu Szpitali organizowanym przez Super Express – tytuł uzyskany (19.05.2008)
  • medal „90 lat w służbie Inwalidom Wojennym Rzeczypospolitej Polskiej” – wręczony (15.05.2009)
  • certyfikat „Szpital bez bólu” – uzyskany (20.10.2011)
  • Krzyż „95 lat Związku Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej” – wręczony (26.09.2014)
  • certyfikat „Szpital bez bólu” – uzyskany (19.01.2015)
  • certyfikat Rejestracji – uzyskany (9.05.2016)
  • certyfikat w ramach Zintegrowanego Systemu Zarządzania ISO 9001:2008-System Zarządzania Jakością-Certyfikat nr 14180-QMS-001PL – uzyskany (9.05.2016)
  • certyfikat w ramach Zintegrowanego Systemu Zarządzania ISO 14001:2004-System Zarządzania Środowiskowego – Certyfikat nr 14180-EMS-001PL – uzyskany (9.05.2016)
  • certyfikat w ramach Zintegrowanego Systemu Zarządzania OHSAS 18001:2007-System Zarządzania BHP – Certyfikat nr 14180-HAS-001PL – uzyskany (9.05.2016)

Przekształcenia

12 Polowy Ruchomy Szpital Chirurgiczny → 12 Chirurgiczny Polowy Szpital Ruchomy → Szpital Garnizonowy w Szczecinie → Wojskowy Szpital Okręgowy Nr 6 → Okręgowy Szpital Wojskowy z Polikliniką Nr 2 → 109 Wojskowy Szpital Garnizonowy → 109 Wojskowy Szpital Rejonowy → 109 Szpital Wojskowy z Przychodnią → 109 Szpital Wojskowy SP ZOZ → 109 Szpital Wojskowy z Przychodnią (SP ZOZ)

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.

Tadeusz Brzeziński, Wojciech Janicki: Księga pamiątkowa wydana z okazji pięćdziesięciolecia 109 Szpitala Wojskowego w Szczecinie (1944–1994). Szczecin: JotA, 1994. ISBN 83-901965-2-2.

Jerzy Grabarek: Pamiętnik dziesięciolecia 1994–2004 W Sześćdziesięciolecie 109 Szpitala Wojskowego (1944–2004). Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo „Pogranicze” wydawnictwo „Dokument” oficyna archiwum Państwowego w Szczecinie, 2004. ISBN 83-89341-16-6.

Eugeniusz Uciński: Szlak 2 Armii Wojska Polskiego na Dolnym Śląsku. Rozdział: Eugeniusz Uciński: Szlakami 2 Armii Wojska Polskiego przez Ziemię Dolnośląską. Wrocław: DTSK i WOKOPWiM, 1976, s. 9–38.

Czesław Krzemiński: 12 pułk lotnictwa sanitarnego. Warszawa: „Skrzydlata Polska” nr 29 z 20 lipca 1975 r., 1975.

Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, tom 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1968, s. 1–250.

Kazimierz Płoński: W szeregach służby zdrowia 2 AWP: ze wspomnień lekarza 2 Armii WP. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1969.

Kazimierz Kaczmarek: Druga Armia Wojska Polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.

Paweł Wieczorkiewicz: Historia polityczna Polski 1935–1945. Warszawa: Zysk i S-ka, 2005, s. 1–759. ISBN 978-83-7785-425-9.

Jacek Rudnicki: Wszystko co małe jest piękne. Szczecin: ISPL Jacek Rudnicki, 2010, s. 1–207. ISBN 978-83-931670-0-5.

Janusz Adamski: Od Kocka do Szczecina. Szczecin: 109 Szpital Wojskowy, 1993.

Marcin Sygut: 70-lecie 109 Szpitala Wojskowego z Przychodnią SP ZOZ w Szczecinie. Szczecin: 109 Szpital Wojskowy, 2014. ISBN 978-83-7518-717-5.

Oficjalna strona szpitala