Canon de 105 mle 1913
Canon de 105 mle 1913 to francuska armata polowa, która została zaprojektowana w 1913 roku i była szeroko wykorzystywana podczas I wojny światowej. Znaczna liczba tych dział pozostawała w służbie armii francuskiej aż do 1940 roku. Działa te były również eksportowane do wielu krajów, w tym do Polski, gdzie używano ich jako armatę 105 mm wz. 13 Schneider.
Historia
Na początku XX wieku francuska firma Schneider nawiązała współpracę z rosyjską fabryką zbrojeniową Putiłowa, aby opracować nowoczesne projekty dział dla armii rosyjskiej, które miały być produkowane w Rosji. Jednym z interesujących rezultatów tej współpracy była armata 107 mm wz. 1910, która okazała się obiecująca. Schneider był w stanie przekonać armię francuską do zakupu niemal identycznej wersji tego działa, która miała być produkowana we Francji. W nowej wersji dokonano jedynie drobnych modyfikacji, zmieniając kaliber na standardowy 105 mm. Nowa armata została oznaczona jako Canon de 105 modèle 1913 Schneider, chociaż powszechnie nazywano ją L 13 S. Początkowo armia francuska nie była zainteresowana nowym działem polowym, uznając, że ich znakomita „siedemdziesiątkapiątka” jest wystarczająca do wszystkich zadań. Jednak kiedy pierwsze bitwy I wojny światowej ujawniły wady lżejszej armaty, L 13 S zaczęła być produkowana na dużą skalę.
Użytkownicy
Armata była eksportowana do Belgii, Jugosławii i Polski, ale w szczególności do Włoch, gdzie służyła jako Cannone da 105/28 aż do 1943 roku.
Polska
Pierwsze 16 egzemplarzy dotarło do Polski wraz z Armią Hallera, a do 1920 roku Wojsko Polskie otrzymało 64 działa tego typu. W latach 30. w Polsce rozpoczęto produkcję zmodernizowanej wersji tej armaty pod nazwą 105 mm armata wz. 29 Schneider. We wrześniu 1939 roku Polska dysponowała 118 działami wz. 13 oraz 124 wz. 29 (według innych źródeł 254 działami obu typów).
Jednostka ognia (JO) dla armaty wz. 13 wynosiła: 40 nabojów (granatów stalowych – 40 szt. tj. 14 skrzyń = 742 kg; ładunek miotający 40 szt. tj. 3 skrzynie = 300 kg; zapalniki 45 szt. tj. 2 skrzynie = 22 kg).
III Rzesza
Francuskie armaty tego typu, które zostały zdobyte, służyły w Wehrmachcie jako 10,5 cm K 331(f), a belgijskie jako 10,5 cm K 331(b). Część zdobycznych armat z Jugosławii i Włoch zamontowano na podstawach obrotowych i włączono do systemu obrony Wału Atlantyckiego pod oznaczeniem 10,5 cm K338(j) i 10,5 cm K338(i). Polskie armaty tego typu, które służyły w armii niemieckiej, były znane jako 10,5 cm K13(p), a wersja wz. 29 jako 10,5 cm K29(p).
Przypisy
Bibliografia
Chris Chant: Artillery. Londyn: Amber Books, 2005, s. 31. ISBN 1-904687-41-5.
Linki zewnętrzne
Opis działa na stronie www.1939.pl