10,5 cm leichte Feldhaubitze 16
10,5 cm leichte Feldhaubitze 16 (10,5 cm leFH 16; pol. 105 mm lekka haubica polowa wz. 16) to niemiecka lekka haubica polowa, zaprojektowana na podstawie haubicy 10,5 cm Feldhaubitze 98/09. Była wykorzystywana przez Niemców w czasie I i II wojny światowej. W porównaniu do modelu 98/09, charakteryzowała się dłuższą lufą, która była o 6 kalibrów dłuższa, co znacznie zwiększało jej zasięg. Wykorzystywała tę samą lawetę, co działo 7,7 cm FK 16. Po zakończeniu I wojny światowej, w ramach reparacji wojennych, pewna liczba tych haubic została przekazana Belgii, gdzie służyły przez cały okres międzywojenny. Po inwazji na Belgię przez nazistowskie Niemcy w 1940 roku, belgijskie haubice zostały włączone do armii niemieckiej jako 10,5 cm leFH 327 (b).
Historia po I wojnie światowej
Po I wojnie światowej, zgodnie z traktatem wersalskim, armia niemiecka została rozbrojona, a w jej miejsce powołano Reichswehrę. Od tej pory Niemcy mogły posiadać jedynie 84 haubice 10,5 cm leFH 16. Sytuacja uległa zmianie w 1933 roku, kiedy do władzy doszedł Adolf Hitler. Rozpoczęto program zbrojeń, a w 1933 roku wznowiono produkcję sprawdzonej konstrukcji, jaką była haubica 10,5 cm leFH 16. Produkcja trwała do 1937 roku, kiedy to wprowadzono nowocześniejszy model haubicy, 10,5 cm leFH 18.
Stan na początku II wojny światowej
W momencie wybuchu II wojny światowej, Niemcy dysponowali 980 sztukami haubicy 10,5 cm leFH 16. Na początku wojny sprzęt ten był przydzielony do dywizji piechoty III i IV fali mobilizacyjnej, a działa te umieszczono w pułkach artylerii. Każdy pułk artylerii składał się z 36 lekkich haubic 105 mm oraz 12 ciężkich haubic 150 mm.
Wady konstrukcyjne
Podczas II wojny światowej, haubica ta była uznawana za przestarzałą konstrukcję. Lekkie drewniane koła ograniczały jej mobilność, zwłaszcza w przypadku, gdyby do holowania użyto pojazdu mechanicznego. Dużą wadą było także jednostronne łoże, które ograniczało kąt obrotu lufy w poziomie do zaledwie 4°. Utrudniało to szybką zmianę kierunku ognia, a także powodowało, że haubica miała stosunkowo niską donośność. W związku z tym opracowano nowszy model, 10,5 cm leFH 18, który nie miał tych wad.
Amunicja
W haubicy 10,5 cm leFH 16 stosowano amunicję rozdzielnego ładowania. Pocisk oraz łuska z ładunkami prochowymi były ładowane osobno. W łusce umieszczano od 1 do 5 woreczków z prochem, w zależności od dystansu, na jaki planowano strzelać.
Wykorzystywano następujące typy pocisków:
- F.H.Gr. – pocisk odłamkowo-burzący o masie 15,6 kg
- F.H.Gr.Nb – pocisk dymny o masie 14 kg
- 10 cm Pzgr – pocisk przeciwpancerny o masie 14 kg
Bibliografia
- Englemann J., Scheibert H., Deutsche Artillerie 1934-1945: Eine Dokumentation in Text, Skizzen und Bildern: Ausrüstung, Gliderung, Ausbildung, Führung, Einsatz. Limburg/Lahn: C. A. Starke, 1974.
- Gander T., Chamberlain P., Weapons of the Third Reich: An Encyclopedic Survey of All Small Arms, Artillery and Special Weapons of the German Land Forces 1939–1945. Nowy Jork: Doubleday, 1979 ISBN 0-385-15090-3.
- Hogg I.V., German Artillery of World War Two. 2nd corrected edition. Mechanicsville, PA: Stackpole Books, 1997 ISBN 1-85367-480-X.
- Jäger H., German Artillery of World War One. Ramsbury, Marlborough, Wiltshire: Crowood Press, 2001 ISBN 1-86126-403-8.
- Tablica informacyjna przy egzemplarzu haubicy w Muzeum Pamięci Bitwy pod Verdun (Memorial de Verdun), Fleury-devant-Douaumont, Francja.
- Bryja Marcin, Artyleria niemiecka 1933–1945. Taktyka, organizacja, uzbrojenie, 1996, s. 15–30 i str.162.
- Engelmann Joachim, German Light Field Artillery 1935–1945, 1995, s. 3–7.
- Handbuch Die Munition der deutschen Geschütze und Werfer, Berlin 1940.