10 złotych 1972 50 lat portu w Gdyni
Okolicznościowa moneta dziesięciozłotowa, wydana z okazji pięćdziesięciolecia budowy portu w Gdyni, została wprowadzona do obiegu 30 kwietnia 1973 roku na mocy zarządzenia z 16 kwietnia 1973 roku (M.P. z 1973 r. nr 20, poz. 119). Została wycofana z obiegu 1 stycznia 1978 roku na podstawie zarządzenia Ministra Finansów z 21 maja 1977 roku (M.P. z 1977 r. nr 14, poz. 79).
Awers
Na awersie monety znajduje się godło – orzeł bez korony, z oznaczeniem mennicy w Warszawie umieszczonym pod jego łapą. Wokół, wzdłuż kształtu przypominającego granice Polski, widnieje napis „POLSKA RZECZPOSPOLITA LUDOWA 1972 10 ZŁ”, a na dole znajduje się monogram projektanta.
Rewers
Rewers przedstawia fragment mapy Polski, na którym zaznaczony jest wycinek lądu oraz linia brzegowa Zatoki Gdańskiej z Półwyspem Helskim. U góry umieszczono herb Gdyni, a w tle widnieje napis „50 LAT PORTU W GDYNI” w czterech rzędach.
Nakład
Moneta została wybita w Mennicy Państwowej z miedzioniklu, na krążku o średnicy 28 mm i masie 9,5 grama, z rantem ząbkowanym. Jej nakład wyniósł 2 000 000 sztuk, a projektantem był Wacław Kowalik.
Opis
Dziesięciozłotówka ta była jedną z trzynastu dziesięciozłotówek obiegowych z okolicznościowym wizerunkiem, które zostały wybite w latach 1964–1972 w Mennicy Państwowej. Wyróżniały się one dwiema średnicami:
- 31 mm (1964–1965), cztery typy,
- 28 mm (1966–1972), dziewięć typów.
Okolicznościowe dziesięciozłotówki były dość powszechnie używane w obrocie pieniężnym w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych XX wieku, gdyż stanowiły ponad 17 procent całej emisji dziesięciozłotówek w obiegu (w roku 1973).
Moneta została wycofana przez NBP w ramach systemowej redukcji średnicy dziesięciozłotówek do 25 mm, co było związane z wprowadzeniem monet o nominale 20 złotych i średnicy 29 mm.
Powiązane monety
W II Rzeczypospolitej wyemitowano dwie okolicznościowe monety o nominałach 2 i 5 złotych, które upamiętniały piętnastolecie budowy portu w Gdyni.
Wersje próbne
Istnieje wersja próbna tej monety w niklu z wypukłym napisem „PRÓBA”, która została wybita w nakładzie 500 sztuk, oraz technologiczna wersja próbna z wypukłym napisem „PRÓBA” w miedzioniklu, w nakładzie 20 sztuk.
W serii monet próbnych niklowych wybity został projekt monety z lekko zmodyfikowanym rysunkiem rewersu, gdzie ląd jest odróżniony od morza jedynie linią brzegową.