10 złotych 1934 Klamry
Moneta próbna z okresu złotowego II Rzeczypospolitej, 10 złotych z 1934 roku, została wybita na podstawie projektu Wojciecha Jastrzębowskiego. Posiada średnicę wynoszącą 33 mm, a także wersję zmniejszoną o średnicy 23 mm.
Na awersie, pod łapą orła z prawej strony, znajduje się znak mennicy, natomiast na rewersie umieszczony jest wypukły napis „PRÓBA”.
Awers
Awers monety przedstawia godło – stylizowanego orła w koronie. U samej góry widnieje data – 1934, a wokół niej otok z napisem: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”. Pod łapą orła, z prawej strony, znajduje się herb Kościesza, który jest znakiem mennicy w Warszawie.
Rewers
Na rewersie znajdują się cztery złączone klamry, w których wnętrzu umieszczony jest nominał „10”, a poniżej „ZŁOTYCH”. Po bokach widoczne są młot i gałązka dębowa. U góry umieszczono snopek, u dołu cyrkiel oraz rulon papieru, a na samym dole znajduje się wypukły napis „PRÓBA”.
Opis
Moneta została wybita jako próbka kolekcjonerska w srebrze, ma rant ząbkowany i średnicę 33 mm oraz wagę 18 gramów. Jej nakład wynosił 100 sztuk, a stempel był zwykły, choć w obiegu czasami można spotkać wersje bite stemplem lustrzanym. Istnieją także bicia z rantem gładkim w:
- srebrze (waga 15 gramów, nakład 3 sztuki)
- tombaku (waga 10,3 grama, nakład 3 sztuki)
Dodatkowo, dostępna jest moneta kolekcjonerska o średnicy zmniejszonej do 23 mm, bita w żelazie niklowanym, w nakładzie 130 sztuk (spotykane są również odbitki w miedzioniklu, jednak ich nakład jest nieznany).
Na koniec drugiego dziesięciolecia XXI wieku, wśród znanych monet II Rzeczypospolitej, dziesięciozłotówka próbna z klamrami z 1934 roku jest:
- jedną z siedmiu próbnych monet 10-złotowych, obok:
- 10 złotych 1925 Bolesław Chrobry według projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej,
- 10 złotych 1925 Profile kobiety i mężczyzny według projektu Antoniego Madeyskiego,
- próbnej wersji (z napisem „PRÓBA”) obiegowych 10 złotych wzór 1932 Polonia według projektu Antoniego Madeyskiego,
- próbnej wersji (z napisem „PRÓBA”) okolicznościowych 10 złotych 1933 Romuald Traugutt (bitej również w formie kwadratowej klipy) według projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej,
- próbnej wersji (z napisem „PRÓBA”) okolicznościowych 10 złotych 1933 Jan III Sobieski (bitej również w formie kwadratowej klipy) według projektu Jana Wysockiego,
- próbnej wersji (z napisem „PRÓBA”) okolicznościowych 10 złotych 1934 Józef Piłsudski-Orzeł Strzelecki (bitej także w formie kwadratowej klipy) według projektu Stanisława Ostrowskiego,
- jedyną znaną dziesięciozłotówką próbną z lat 30. XX wieku, która nie ma żadnego odpowiednika (wykorzystanego projektu) w monetach wprowadzonych do obiegu.
Odmiany
Jeśli chodzi o odmianę o średnicy 23 mm, w katalogach z lat 70. i 80. XX wieku można było znaleźć informacje, że „monetę przygotowywano w roku 1938 do obiegu w kontekście przewidywanej wojny”. W tych opracowaniach wspomniano również o wybiciu 23-milimetrowej wersji w aluminium, jednak nie przedstawiono jej rysunku – najprawdopodobniej były to monety z innym wzorem awersu i rokiem 1938. Pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku pojawiła się pierwsza adnotacja, że „bicie w aluminium prawdopodobnie wykonano w okresie powojennym z istniejących w mennicy stempli”. W katalogach z początku XXI wieku zamieszczano już zdjęcie aluminiowej monety o średnicy 23 mm, ale z zupełnie innym awersem – projektu Józefa Aumillera (takim jak na monecie 50 groszy z 1938 roku) oraz datą 1938 zamiast 1934. W związku z tym, że użyto innego projektu awersu, 10-złotówka w aluminium przestała być traktowana jako odmiana 23 mm pierwowzoru z 1934 roku i zaczęła być klasyfikowana jako moneta próbna hybrydowa powojennego bicia.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
J. Parchimowicz Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939, Nefryt, Szczecin, wydanie I, ISBN 978-83-87355-65-4