10 złotych 1933 Jan III Sobieski

10 złotych 1933 Jan III Sobieski

Moneta dziesięciozłotowa, znana jako 10 złotych 1933 Jan III Sobieski, to okolicznościowy numizmat wybity w srebrze, który wszedł do obiegu 9 września 1933 roku na mocy rozporządzenia Ministra Skarbu Władysława Zawadzkiego z dnia 1 września 1933 roku (Dz.U. z 1933 r. nr 68, poz. 511). Moneta została wycofana z obiegu zgodnie z rozporządzeniem ministrów gospodarki, finansów i spraw wewnętrznych Rzeszy z 22 listopada 1939 roku, które nakładało obowiązek wymiany srebrnych monet z okresu II Rzeczypospolitej na pieniądze papierowe.

W niektórych publikacjach z początku XXI wieku podawano, że moneta weszła do obiegu 11 września 1933 roku, jednak późniejsze źródła tego samego autora potwierdzają datę 9 września 1933 roku.

Moneta ta upamiętniała 250. rocznicę odsieczy wiedeńskiej i była w obiegu w czasach II Rzeczypospolitej.

Awers

Na awersie umieszczono godło – orła w koronie, otoczone napisem „RZECZPOSPOLITA POLSKA”. U dołu widnieje napis „10 ZŁOTYCH 10”, a pod łapą orła znajduje się znak mennicy warszawskiej.

Rewers

Rewers monety przedstawia prawy profil króla Jana III Sobieskiego. Po prawej stronie znajduje się napis „JAN III SOBIESKI”, a po lewej „1683–1933”. U dołu po lewej stronie umieszczono nazwisko projektanta.

Nakład

Moneta została wybita w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 34 mm i masie 22 gramów, z rantem ząbkowanym. Projekt monety opracował Jan Wysocki, a jej nakład wyniósł 300 000 sztuk.

Opis

Dziesięciozłotówka powstała na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 27 sierpnia 1932 roku, które zmieniało wcześniejsze postanowienia dotyczące monet o nominałach 2, 5, i 10 złotych, bitych w srebrze próby 750 i mających masę 2,2 grama przypadających na 1 złoty (Dz.U. z 1932 r. nr 74, poz. 668).

Godło umieszczone na monecie odpowiada wzorowi Godła Rzeczypospolitej Polskiej, które wprowadzono 13 grudnia 1927 roku (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980).

Parametry monety są identyczne z parametrami dla dziesięciozłotówek z lat:

  • wzór 1932 Polonia,
  • wzór 1934 Józef Piłsudski,
  • 1933 Romuald Traugutt oraz
  • 1934 Józef Piłsudski-Orzeł Strzelecki.

Konkurs na projekt monety zorganizowano przez dyrekcję mennicy w 1933 roku. Mimo że komisja konkursowa uznała projekt Wojciecha Jastrzębowskiego za zwycięski, Minister Skarbu zdecydował się na projekt Jana Wysockiego, co zostało potwierdzone rozporządzeniem z 1 września 1933 roku.

W pierwszej dekadzie XXI wieku Mennica Polska wydała repliki czterech projektów dziesięciozłotówki z 1933 roku, które nie mają swoich odpowiedników w monetach próbnych wybitych przed II wojną światową.

Wersje próbne

W katalogach znajdują się informacje o wybiciu próbnych wersji monety:

  • w srebrze, stemplem zwykłym, z wypukłym napisem „PRÓBA” (100 sztuk),
  • w srebrze, stemplem lustrzanym, z wypukłym napisem „PRÓBA” (liczba sztuk nieznana).

Wybito również wersję monety stemplem lustrzanym, w nakładzie 100 sztuk.

Istnieją także wersje próbne tej monety wybite w srebrze w formie kwadratowej klipy o wymiarach 34,6 × 34,6 mm:

  • z napisem „PRÓBA”, w nakładzie 100 sztuk,
  • bez napisu „PRÓBA”, w nakładzie 100 sztuk.

Zobacz też

Przypisy