10 złotych 1925 Profile kobiety i mężczyzny

10 złotych 1925 Profile kobiety i mężczyzny

Moneta o nominale 10 złotych z 1925 roku, przedstawiająca profile kobiety i mężczyzny, jest monetą próbną z okresu złotowego II Rzeczypospolitej. Została wybita na podstawie projektu Antoniego Madeyskiego, jako wzór dla obiegowej monety dziesięciozłotowej.

Na monecie nie widnieje znak mennicy ani napis „PRÓBA”.

Rys historyczny

W jednym z aktów prawnych, którymi poprzedzano reformę Władysława Grabskiego, a konkretnie w dekrecie Prezydenta RP z dnia 20 stycznia 1924 r., przewidywano wybijanie 3100 złotych z jednego kilograma stopu złota próby 900 (co odpowiada 9/31 grama czystego kruszcu na 1 złoty), w nominałach: 10, 20, 50 i 100 złotych. Dnia 26 maja 1924 r. Minister Skarbu wydał rozporządzenie określające wzory 13 monet o nominałach od 1 grosza do 100 złotych, w tym czterech złotych nominałów, dla których wybrano wspólny typ awersu opracowany przez Antoniego Madeyskiego (zawierający również nominał) oraz wspólny rewers z klęczącym rycerzem autorstwa Tadeusza Beyera.

Jednakże, do emisji złotych monet według zatwierdzonego wzoru nie doszło. Na początku 1925 r. ogłoszono nowy konkurs na projekt złotych monet obiegowych, który wygrała Zofia Trzcińska-Kamińska. Na podstawie jej projektu wprowadzono do obiegu złote bulionowe 10- i 20-złotówki z wizerunkiem Bolesława Chrobrego.

W publikacjach z lat osiemdziesiątych XX wieku podano, że monetę 10 złotych 1925 z profilami kobiety i mężczyzny wybito jako wzór dla obiegowej monety złotej.

Awers

Na awersie znajduje się godło – orzeł w koronie, po obu stronach którego widnieje napis „10 ZŁ.”, a u góry okala go otokowo tekst: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, z rokiem „1925” na dole.

Rewers

Rewers przedstawia dwa lewe profile: kobiety z snopkiem oraz mężczyzny z siekierą na ramieniu, całość otoczona wieńcem z płodów rolnych.

Opis

Moneta została wybita z gładkim rantem na krążku o średnicy 21 mm. Jej wykonanie przedstawia:

  • brąz – nakład 100 sztuk, masa 3,3 – 3,4 grama,
  • srebro – nakład 50 sztuk, masa 4,15 – 4,25 grama.

Na koniec drugiego dziesięciolecia XXI wieku, spośród znanych monet II Rzeczypospolitej, próbna dziesięciozłotówka z profilami kobiety i mężczyzny jest:

  • jedną z siedmiu próbnych monet 10-złotowych, obok:
  • 10 złotych 1925 Bolesław Chrobry projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej,
  • 10 złotych 1934 Klamry projektu Wojciecha Jastrzębowskiego,
  • próbnej wersji (z napisem „PRÓBA”) obiegowych 10 złotych wzór 1932 Polonia projektu Antoniego Madeyskiego,
  • próbnej wersji (z napisem „PRÓBA”) okolicznościowych 10 złotych 1933 Romuald Traugutt (bitej również w postaci kwadratowej klipy) projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej,
  • próbnej wersji (z napisem „PRÓBA”) okolicznościowych 10 złotych 1933 Jan III Sobieski (bitej również w postaci kwadratowej klipy) projektu Jana Wysockiego,
  • próbnej wersji (z napisem „PRÓBA”) okolicznościowych 10 złotych 1934 Józef Piłsudski-Orzeł Strzelecki (bitej również w postaci kwadratowej klipy) projektu Stanisława Ostrowskiego.

Jest to również jedna z siedmiu monet będących wynikiem przygotowań Mennicy Państwowej do wprowadzenia złotych monet obiegowych przewidzianych w reformie walutowej Władysława Grabskiego, obok:

  • 10 złotych 1925 Bolesław Chrobry projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej,
  • 20 złotych 1924 Monogram RP projektu T. Załuskiego,
  • 20 złotych 1925 Polonia projektu Antoniego Madeyskiego,
  • 20 złotych 1925 Bolesław Chrobry projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej,
  • 50 złotych 1924 Klęczący rycerz projektu Tadeusza Breyera,
  • 100 złotych 1925 Mikołaj Kopernik projektu Stanisława Szukalskiego.

Odmiany

W drugim dziesięcioleciu XXI wieku znana jest także odmiana w złocie o nieokreślonej masie, wybita w nieznanym nakładzie. W katalogach wydawanych przed rokiem 1990 podawano, że wyprodukowano jedną sztukę monety w złocie.

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

J. Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939, Nefryt, Szczecin, wydanie I, ISBN 978-83-87355-65-4