10 złotych 1925 Bolesław Chrobry

Moneta dziesięciozłotowa 10 złotych z 1925 roku, przedstawiająca Bolesława Chrobrego, to okolicznościowa oraz bulionowa moneta, która została wybita w złocie na mocy rozporządzenia Ministra Skarbu z dnia 14 czerwca 1926 roku, które dotyczyło zmiany wzoru monet o wartości 10 i 20 złotych (Dz.U. z 1926 r. nr 61, poz. 368).

Moneta ta upamiętnia 900. rocznicę koronacji Bolesława Chrobrego, podobnie jak dwudziestozłotówka, która posiada ten sam wzór rewersu.

Awers

Na awersie umieszczono w centralnym punkcie godło – orła w koronie, a dookoła widnieje napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, z dołu zaś widnieje napis „10 ZŁOTYCH 10”.

Rewers

Rewers monety przedstawia lewy profil króla Bolesława Chrobrego. Po prawej stronie znajduje się napis „BOLESŁAW CHROBRY”, a po lewej „1025–1925”. U dołu, po prawej stronie, umieszczono herb Kościesza, który jest znakiem mennicy w Warszawie.

Nakład

Moneta została wybita w złocie próby 900, z krążkiem o średnicy 19 mm i masie 3,225 grama, posiadając rant ząbkowany. Projekt monety został stworzony przez Zofię Trzcińską-Kamińską, a produkcja miała miejsce w mennicy w Warszawie. Zgodnie z raportami mennicy z lat 1924–1926, całkowity nakład wyniósł 50 350 sztuk.

Opis

Moneta została wybita na podstawie zwycięskiego projektu drugiego konkursu, który odbył się na początku 1925 roku, w ramach reformy walutowej Władysława Grabskiego. Emitowanie monet w złocie rozpoczęto dopiero w 1926 roku. W pierwszym sprawozdaniu mennicy (1924–1926) podano informację o wybiciu 50 350 dziesięciozłotówek. Niektóre katalogi uznają tę liczbę za całkowity nakład. Zgodnie z przepisami z 1924 roku, dopuszczano bicie złotych monet według zatwierdzonych wzorów oraz z kruszcu pochodzącego od osób prywatnych, co nie było uwzględniane w późniejszych sprawozdaniach. Analiza makroskopowa złotych dziesięciozłotówek potwierdza istnienie co najmniej kilku par stempli. Według niektórych autorów, rzeczywisty nakład monety 10 złotych z 1925 roku mógł wynieść nawet 1 milion sztuk.

W niektórych katalogach dziesięciozłotówka z wizerunkiem Bolesława Chrobrego jest klasyfikowana jako moneta obiegowa okolicznościowa (obiegowa z okolicznościowym wizerunkiem), a w innych jako próbne bicie. Ze względu na wielkość nakładu, wydaje się, że powinna być ona uznawana za monetę bulionową. W związku ze zmianą parytetu polskiej waluty w złocie, wartość kruszcu w dziesięciozłotówce przewyższała jej wartość nominalną. Oznacza to, że monety 10 złotych z Bolesławem Chrobrym, podobnie jak złote dwudziestozłotówki z tym samym rewersem, powinny być raczej klasyfikowane jako monety bulionowe.

Na początku XXI wieku Mennica Polska w ramach serii „240 lat Mennicy Polskiej – Repliki monet polskich” wydała blister z czterema pozłacanymi replikami złotych monet II Rzeczypospolitej (10, 20, 50 i 100 złotych) według projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej. Numizmat 10-złotówki w tym blistrze jest de facto repliką monety 10 złotych z 1925 roku, przedstawiającej Bolesława Chrobrego.

Wersje próbne

Katalogi zawierają informacje o wybiciu próbnych wersji monety:

  • w brązie (154 sztuki),
  • w srebrze (liczba sztuk nieznana),
  • w miedzi (liczba sztuk nieznana),
  • w aluminium (liczba sztuk nieznana).

Katalogi opisują także konkurencyjny projekt złotej dziesięciozłotówki z lat dwudziestych XX wieku, z dwoma głowami na rewersie, wybity w brązie (100 sztuk), srebrze (50 sztuk) oraz złocie (liczba sztuk nieznana).

Zobacz też

Przypisy